Jędrzejówka (województwo lubelskie)
Jędrzejówka – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie biłgorajskim, w gminie Goraj[5][6].
| wieś | |
 Kościół | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
84 |
| Kod pocztowy |
23-450[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LBL |
| SIMC |
0887807[5] |
Położenie na mapie gminy Goraj  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu biłgorajskiego  | |
 50°42′41″N 22°46′00″E/50,711389 22,766667[1]
| |
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0887813 | Góra | część wsi |
| 0887820 | Opacz | część wsi |
| 0887836 | Usłonie | część wsi |
W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Jędrzejówka, po jej zniesieniu w gromadzie Teodorówka. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.
Wieś jest sołectwem w gminie Goraj[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 189 mieszkańców i była ósmą co do liczby ludności miejscowością gminy[8].
Kościół filialny parafii w Radzięcinie pw. Matki Boskiej Królowej Polski został wybudowany w latach osiemdziesiątych XX w. według projektu inżynierów Elżbiety Mącik, Ewy Lebiedzkiej-Nowakowskiej i Fortunata Nowakowskiego. Jest murowany, kryty blachą. We wsi znajduje się zabytkowa kamienna figura z 1906 r.
Jedrzejówka graniczy z Szczebrzeszyńskim Parkiem Krajobrazowym.
Szkoła podstawowa w Jędrzejówce i szkoły filialne w Wólce Abramowskiej i Zagrodach zlikwidowane zostały w 2006 roku. Przez Jędrzejówkę przebiega Roztoczański Szlak Rowerowy.
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Kazimierza Królewicza w Radzięcinie[9].
Historia edytuj
.jpg)
Wieś powstała w 2 połowie XVII w. w dobrach radzięckich w wyniku przemysłowej eksploatacji lasów. Została założona przez Gorajskich, później w wyniku małżeństwa w 1683 r. Bogumiły z Gorajskich Potockiej z hrabią Janem Ludwikiem Buttlerem przeszła do rodziny Butlerów. Po podziale majątkowym w 1773 r. Jędrzejówka (wraz z Abramowem, Teodorówką, Wolą Abramowską, Hosznią Abram. i Majdanem Abram.) należała do szambelana króla Stanisława Augusta, starosty witagolskiego Krzysztofa Niemirowicza-Szczytta (zm. 1790), ożenionego z Józefą z hr. Buttlerów[10][11][12]. W 1802 r. wdowa po Krzysztofie Niemirowiczu-Szczytcie, starościna witagolska Józefa z hr. Buttlerów Niemirowiczowa-Szczyttowa, sprzedała dobra Abramów szambelanowi byłego dworu polskiego Pawłowi Stryjeńskiemu[13].
Ulokowano tu jedną z kilku hut szkła, dla których pozyskiwano popiół drzewny. W 1715 r. pojawia się nazwa Huta Jędrzejówka, rok później w inwentarzu dóbr radzięckich występuje wieś Andrzejowka „na hucisku” licząca 20 gospodarzy. W 1787 r. wieś zamieszkiwało 288 osób.[14] Na początku XIX w. właścicielem wsi został Zygmunt Stryiński. W 1827 r. Jędrzejówka liczyła 34 domy i 189 mieszkańców. W II połowie XIX w. wieś obejmowała 574 morgi, 33 domy i 241 mieszkańców katolików. W 1921 r. liczyła 74 domy i 435 mieszkańców. Według atlasu J. Jabłonowskiego z 1772 r. wydanego w Londynie wieś posiadała pod koniec XVII w. kościół.
Potem należała do parafii Radzięcin. Być może parafia powstała tu ze względu na to, że w XVII w. w Radzięcinie był zbór Kalwiński. Od czasu do czasu były akty parafialne w Goraju z Jędrzejówki. Jeszcze w XX wieku pracowały tu dwa wiatraki. Jeden znajdował się na Korniakowskiej Górze – w latach 90 były tam pozostałości po wiatraku i kamienie do mielenia zboża, drugi natomiast znajdował się na Górze – od studni głębinowej trzeba było iść na "górę" w stronę Chłopkowa. W Jędrzejówce zachowała się najgłębsza w tym regionie studnia głębinowa, głębokości 102 m[15].
Podczas II wojny światowej zostało zniszczonych 18 gospodarstw. Po II wojnie światowej władze gminy miały swoją siedzibę w Hosznii Ordynackiej i Jędrzejówce. W 1955 r. ulokowano w Jedrzejówce siedzibę gromady, ale po trzech latach została ona zlikwidowana. W 1975 r. wybudowano szkołę[16].
Wydarzenia kulturalne edytuj
Międzygminny Festiwal Muzyki Ludowej im. Anny Malec - festiwal od początku istnienia ma charakter konkursowy. Festiwal zapoczątkowano w 2015 roku. Zespoły i soliści z gminy Goraj i sąsiednich gmin biorą udział w konkursie muzyki tradycyjnej.
Znane osoby z Jędrzejówki edytuj
Anna Malec - śpiewaczka ludowa
Zobacz też edytuj
- Jędrzejówka
- MAPA z 1879 roku.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 47014
- ↑ Wieś Jędrzejówka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-01-09], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 401 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-23].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-04-23].
- ↑ Strona gminy, sołectwa [dostęp 2023-12-10]
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, t. 4, s. 364-365
- ↑ Genealogisches Handbuch der Baltischen Ritterschaften, 2017, t. VII, s. 38-42
- ↑ Z. Baranowski, Dzieje Goraja, 2010
- ↑ Kuryer Litewski nr 10 z 1833 roku, s. 6-8
- ↑ Zenon Łukasz Baranowski. Rys historyczny miejscowości z terenu gminy Goraj. „Rys historyczny miejscowości z terenu gminy Goraj”.
- ↑ Wójt Gminy Goraj, Informator Turystyczny Gminy Goraj, 2013, ISBN 978-83-930323-2-7.
- ↑ Zenon Łukasz Baranowski: Rys historyczny miejscowości z terenu gminy Goraj.
Linki zewnętrzne edytuj
- Jędrzejówka 1(2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 591.
- Jędrzejówka w Atlasie Wsi Polskich (galeria zdjęć). atlaswsi.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-21)].