Język fryzyjski
Język fryzyjski (zach. fryz. frysk, wsch. fryz. fräisk, dialekty pn. fryz. friisk, fresk, freesk, frasch, fräisch, freesch), właśc. języki fryzyjskie – zbiorcze określenie na grupę blisko spokrewnionych języków wywodzących się ze starofryzyjskiego, a którymi posługują się Fryzowie. Fryzyjski składa się z wielu dialektów grupowanych w trzy języki: zachodniofryzyjski, wschodniofryzyjski i północnofryzyjski[1].
| Obszar | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
350–750 tys. | ||||||
| Pismo/alfabet |
zmodyfikowane łacińskie | ||||||
| Klasyfikacja genetyczna | |||||||
| Status oficjalny | |||||||
| język urzędowy | Fryzja (region w Holandii) | ||||||
| Organ regulujący | Fryske Akademy | ||||||
| Ethnologue | 2 prowincjonalny↗ | ||||||
| Kody języka | |||||||
| ISO 639-1 | fy | ||||||
| ISO 639-2 | fri | ||||||
| Glottolog | fris1239 | ||||||
| GOST 7.75–97 | фри 750 | ||||||
| WALS | fri | ||||||
| SIL | FRY | ||||||
| W Wikipedii | |||||||
| |||||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||||||
Po fryzyjsku mówi ok. 400–600 tys. osób, głównie w Holandii w prowincji Fryzja, a także w niemieckich landach Dolna Saksonia (gmina Saterland) i Szlezwik-Holsztyn (Fryzja Północna), w tym na Wyspach Fryzyjskich i Helgolandzie[2]
Ogólna charakterystyka edytuj
Język fryzyjski jest podobny do staroangielskiego (także do współczesnego angielskiego), niderlandzkiego i dolnoniemieckiego.
Język fryzyjski należy do grupy języków zachodniogermańskich, jest silnie zróżnicowany terytorialnie i nie występuje w postaci jednolitego języka ponaddialektalnego. Najstarsze zabytki tego języka pochodzą z XIII–XV wieku[3]. Od XVI wieku oficjalnym językiem kulturalnym były niderlandzki i niemiecki. Językiem literatury ludowej był zachodni dialekt Kleifries. Właśnie w tym języku pisał Gysbert Japiks – twórca podstaw literatury zachodniofryzyjskiej.
W Niderlandach, w użyciu jest język zachodniofryzyjski, używa się również holenderskiego i tzw. fryzyjsko–miejskiego, który jest mieszanką holenderskiego i fryzyjskiego. Istnieje również język literacki (standert frysk). Fryzowie mieszkający w Niemczech mówią językami północnofryzyjskim (na zachodnim wybrzeżu Szlezwika – Holsztynu) i wschodniofryzyjskim (w Dolnej Saksonii, jego ostatnim szczątkiem jest dialekt z okolic Saterlandu). Ponadto używają języków niemieckiego, dolnoniemieckiego i duńskiego[2].
Przypisy edytuj
- ↑ Friesisch - Was ist das eigentlich? - Institut für Frisistik - Europa-Universität Flensburg (EUF) (uni-flensburg.de)[1]
- ↑ a b Metzler Lexikon Sprache. Stuttgart - Weimar: Verlag J.B. Metzler, 2000, 2. Aufl. ISBN 3-476-01519-X., s. 221 n.
- ↑ Języki indoeuropejskie pod red. Leszka Bednarczuka, t. II. Warszawa: 1988, s 794.
Bibliografia edytuj
- Metzler Lexikon Sprache. Stuttgart - Weimar: Verlag J.B. Metzler, 2000, 2. Aufl. ISBN 3-476-01519-X.
- Języki indoeuropejskie pod red. Leszka Bednarczuka, t. II. Warszawa: PWN, 1988. ISBN 83-01-05763-7. S. 793-797.