Jack Pierce (charakteryzator)
Jack Pierce (ur. 5 maja 1889, zm. 19 lipca 1968 w Los Angeles) – amerykański charakteryzator filmowy, twórca m.in. charakteryzacji Borisa Karloffa we Frankensteinie i Mumii oraz Lona Chaneya Jra w Wilkołaku.
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód |
Życiorys edytuj
Jack Pierce urodził się w 1889 w Grecji. W ojczyźnie próbował kariery jako profesjonalny gracz w baseball[1]. W 1910 roku przybył do Kalifornii, gdzie imał się różnych zajęć – wyświetlał filmy w nickelodeonach[2], był kierownikiem kina, aktorem filmowym i teatralnym, kaskaderem i asystentem reżysera[3]. W 1914 roku związał się ze studiem Universal, gdzie początkowo pracował jako operator i aktor, i gdzie w latach 20. został charakteryzatorem, aby wreszcie awansować na szefa charakteryzacji[2][3]. Uznanie przyniosła mu zrealizowana w 1927 roku charakteryzacja do filmu Monkey Talks Raoula Walsha[2][1].
Frankenstein edytuj
.jpg)
W 1931 roku pracował z Borisem Karloffem przy filmie Frankenstein Jamesa Whale’a. Aby wypracować właściwą charakteryzację dla Monstrum, Karloff spotykał się z Pierce'em jeszcze przed ostatecznym otrzymaniem roli (konkurował o nią z Belą Lugosim) – przez trzy tygodnie, po trzy godziny dziennie usiłowali uzyskać właściwy efekt. Karloff miał nadzieję, że dzięki współpracy z charakteryzatorem uda mu się z sukcesem przejść przez zdjęcia próbne i uzyskać rolę w Frankensteinie; i tak się faktycznie stało[4]. Ostateczna charakteryzacja Karloffa była złożona i pracochłonna – Pierce poświęcał codziennie kilka godzin na nałożenie makijażu[5]. Oprócz niego częścią charakteryzacji były także wydłużone ramiona, nogi usztywnione metalowymi prętami, uniemożliwiającymi aktorowi zginanie kolan, ukryty metalowy kręgosłup oraz ciężkie buty na koturnach, o wadze ok. 6 kg każdy[1][5][4]. Ostatecznie w gotowym kostiumie Karloff mierzył ponad 2 metry i miał na sobie ponad 20 kilogramów ekwipunku służącego charakteryzacji[4] (ciężar ten sprawił, że aktor doznał w czasie zdjęć kontuzji kręgosłupa[5]).
Charakteryzacja sprawiła, że wygląd Monstrum odzwierciedlał nie tylko jego grozę, ale także wewnętrzne cierpienie, pozwalała też aktorowi na wyrażenie różnorodnych emocji. Wygląd Karloffa we Frankensteinie był jednym z powodów wielkiego sukcesu tego filmu i stał się jedną z ikon kina[1][5]. Wygląd Monstrum został prawnie zastrzeżony przez Universal, dzięki czemu studio (lecz nie Pierce) osiągnęło znaczne zyski dzięki sprzedaży zabawek i akcesoriów związanych z filmem[1]. Makijaż do Frankensteina znalazł się na pierwszym miejscu ankiety 50 najwspanialszych charakteryzacji wszech czasów, sporządzonej przez czasopismo „MakeUp Artist” (na trzynastym miejscu tego zestawienia znalazło się inne dzieło Pierce’a – makijaż do filmu Mumia[2]).
Mumia edytuj
Pierce zajmował się również charakteryzacją Karloffa w filmie Mumia Karla Freunda (1932). Aktor odgrywał w nim egipskiego kapłana Inhotepa, który został wskrzeszony po 3700 latach. W filmie ma więc dwa zestawy charakteryzacji – na mumię Impothepa i jego współczesną inkarnację[1]. Charakteryzacja na mumię była szczególnie wymagająca (Karloff wspomina ją jako jedno z trudniejszych doświadczeń aktorskich) – wykonana została za pomocą licznych warstw makijażu, pasków bawełny i 137 metrów płótna[6]. Jej nałożenie zajęło Pierce'owi osiem godzin (od godz. 11 do 19), a usuwanie – dwie godziny, było też bolesne i trwało po skończeniu zdjęć o 2.00[7]. Scena, w której wykorzystano ten złożony makijaż trwa zaledwie niecałe 3 minuty. Pierce uważał charakteryzację do Mumii za swoją najlepszą pracę[6].
Dalsza kariera edytuj
W kolejnych latach Pierce pracował nad innymi filmami, m.in. nad Niewidzialnym człowiekiem Jamesa Whalea z 1933 roku i Wilkołakiem George’a Waggnera (dobrze wykonana charakteryzacja była jedną z przyczyn sukcesu tego filmu[8]). Jednak w latach 40. sytuacja horroru w Universalu zmieniała się – filmy o potworach traciły na popularności, stawały się też coraz bardziej schematyczne. Dodatkowo pojawiły się nowe techniki w charakteryzacji, znacznie tańsze niż wykonywane przez Pierce’a makijaże[1]. Szefowie studia zapragnęli podjąć współpracę z kimś młodszym i szybszym, dlatego w 1947 roku zwolnili Pierce’a. Charakteryzator był rozgoryczony tym faktem[2]. W kolejnych latach pracował przy produkcjach telewizyjnych i filmowych jako wolny strzelec. Zmarł w 1968 roku[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Eric Schaefer: Jack Pierce. W: Tom Pendergast, Pendergast Sara: International Dictionary of Films and Filmmakers: Writers and Production Artists. St. James Press, 2000, s. 672. ISBN 1-55862-453-8.
- ↑ a b c d e Tom Weaver, Michael Brunas, John Brunas: Universal Horrors: The Studio's Classic Films, 1931-1946. McFarland, 2007, s. 71. ISBN 0-7864-9150-7.
- ↑ a b c Eric Schaefer: Jack Pierce. W: Tom Pendergast, Pendergast Sara: International Dictionary of Films and Filmmakers: Writers and Production Artists. St. James Press, 2000, s. 671. ISBN 1-55862-453-8.
- ↑ a b c Melvin E. Matthews: Fear Itself: Horror on Screen and in Reality During the Depression and World War II. McFarland, 2009, s. 30. ISBN 0-7864-4313-8.
- ↑ a b c d Łukasz A. Plesnar: Hollywood: pod znakiem Wielkiego Kryzysu. W: Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska: Kino klasyczne. Kraków: Universitas, 2012, s. 107, seria: Historia kina. ISBN 978-83-242-1662-8.
- ↑ a b Susan Gordon: Meet The Mummy. The Rosen Publishing Group, 2005, s. 19-22. ISBN 1-4042-0273-0.
- ↑ Łukasz A. Plesnar: Hollywood: pod znakiem Wielkiego Kryzysu. W: Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska: Kino klasyczne. Kraków: Universitas, 2012, s. 111, seria: Historia kina. ISBN 978-83-242-1662-8.
- ↑ Łukasz A. Plesnar: Hollywood: pod znakiem Wielkiego Kryzysu. W: Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska: Kino klasyczne. Kraków: Universitas, 2012, s. 109, seria: Historia kina. ISBN 978-83-242-1662-8.