Jaczów
Jaczów (niem. Friedenshagen[4], do 1937 r. Jätschau[5]) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie głogowskim, w gminie Jerzmanowa.
| wieś | |
_ID_590845.jpg) Kościół Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Jaczowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
1342[2] |
| Strefa numeracyjna |
76 |
| Kod pocztowy |
67-210[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DGL |
| SIMC |
0364280 |
Położenie na mapie gminy Jerzmanowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu głogowskiego  | |
 51°37′42″N 16°04′29″E/51,628333 16,074722[1]
| |
Podział administracyjny edytuj
W latach 1954–1958 wieś należała i była siedzibą władz gromady Jaczów, po jej zniesieniu w gromadzie Ruszowice. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa legnickiego.
Nazwa edytuj
W łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) z 1295 r. miejscowość wymieniona jest pod nazwą Jeczow[6].
Rozporządzenie ministerialne o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości z 1946 r. wymienia Friedenshagen jako niemiecką nazwę miejscowości. Słownik nazw miejscowych Dolnego Śląska (1995) podaje, że w 1937 r. w miejsce nazwy Jätschau wprowadzono nazwę Friedenshagen. Jednak Słownik nazewnictwa krajoznawczego (2002) wymienia jedynie nazwę Friedenshagen, mimo redakcji haseł zakładającej podanie także wcześniejszej nazwy, jeśli jej zmiana miała miejsce w okresie rządów NSDAP. Praca Deutsche Verwaltungsgeschichte (2006) wymienia wprawdzie miejscowość Jätschau, ale podaje, że 1 kwietnia 1937 r. została ona włączona do miejscowości Friedenshagen, którą odnotowuje także w 1933 r. przy okazji wyników spisu powszechnego[4][5][7][8].
12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Jaczów[4].
Historia edytuj
W Jaczowie odnaleziono liczne ślady wczesnego osadnictwa, świadczące o obecności tam plemienia Dziadoszan[9].
W 1305 miejscowość ta należała do biskupstwa wrocławskiego[9].
W latach 60. XVI wieku rozwijał się tu luteranizm, stan ten utrzymywał się do końca wojny trzydziestoletniej[9].
W 1814 roku w Jaczowie Francuzi podpisali akt kapitulacji głogowskiej twierdzy po oblężeniu prusko-rosyjskim[9].
W 2006 roku założono w miejscowości Ochotniczą Straż Pożarną[10].
Demografia edytuj
W roku 1925[11] w miejscowości mieszkało 1131 osób[8]. 80 lat później (2006 r.) w Jaczowie mieszkało około 1000 osób. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś zamieszkiwały 1342 osoby i była to największa miejscowość gminy Jerzmanowa.
Zabytki edytuj
Do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisane są[12]:
- kościół parafialny św. Szymona i Judy Tadeusza z XVI wieku, przebudowany na przełomie XVIII i XIX wieku,
- kostnica z XVI wieku, przebudowana na przełomie XVIII i XIX wieku,
- kuźnia z XIX wieku.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 43040
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 368 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ a b Monika Choroś, Łucja Jarczak: Słownik nazw miejscowych Dolnego Śląska. Opole: Państwowy Instytut Naukowy, Instytut Śląski w Opolu, 1995, s. 47. ISBN 83-7126-063-6. (pol. • niem.).
- ↑ Registrum Wratislaviense. W: H. Markgraf, J. W. Schulte: Codex Diplomaticus Silesiae. T. XIV: Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis. Breslau: 1889. [dostęp 2013-03-08]. (łac.).
- ↑ Miejscowości. W: Marek J. Battek, Joanna Szczepankiewicz-Battek: Słownik nazewnictwa krajoznawczego. Wyd. 5 rozszerzone. Wrocław: Silesia s.c., 2002, s. 70. ISBN 83-913081-9-7. (pol. • niem.).
- ↑ a b Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Glogau. 2006. [dostęp 2013-03-08]. (niem.).
- ↑ a b c d Historia [online], Gmina Jerzmanowa - Gościnna dla rozwoju, 17 kwietnia 2019 [dostęp 2022-10-31] (pol.).
- ↑ OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA W JACZOWIE | Rejestr.io [online], rejestr.io [dostęp 2022-10-31].
- ↑ stan na 16 czerwca
- ↑ Architektura: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 31 grudnia 2012 r. – woj. dolnośląskie. Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2013-01-07. s. 18. [dostęp 2013-03-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)]. (pol.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Historia Jaczowa
- Jaczów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 361.