Jadwiga Boczar
Jadwiga Zofia Boczar z domu Franczak (ur. 4 maja 1916 we Lwowie, zm. 21 czerwca lub 3 lipca[1] 2007 w Warszawie[2][3]) – podpułkownik Wojska Polskiego w stanie spoczynku, uczestniczka powstania warszawskiego, łączniczka w Wojskowym Korpusie Służby Bezpieczeństwa, prawniczka, dama orderu Virtuti Militari, Krzyża Komandorskiego Odrodzenia Polski, Krzyża Walecznych i Złotego Krzyża Zasługi, Sprawiedliwa wśród Narodów Świata.
 podpułkownik w st. spoczynku
| |
| Data i miejsce urodzenia |
4 maja 1916 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 czerwca 2007 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1939–1944 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja |
oddział por. „Magdy” (Iwicki) |
| Stanowiska |
strzelec |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
          
| |
Życiorys edytuj
Wykształcenie edytuj
Urodziła się we Lwowie jako córka nauczyciela akademickiego Jana Franczaka i Joanny z domu Babulskiej. Ukończyła prawo na lwowskim Uniwersytecie Jana Kazimierza. W trakcie studiów weszła w związek małżeński z pochodzącym z Rzeszowa, późniejszym adwokatem, Bolesławem Boczarem. Podczas studiów przeszła kurs przysposobienia wojskowego w cytadeli we Lwowie. Boczar ukończyła kurs pilotażu szybowcowego w Czerwonym Kamieniu pod Lwowem, od 1936 r. dysponowała prawem prowadzenia samochodu. W 1937 lub 1938 r. została mianowana na sierżanta podchorążego[4]. Od połowy lat 30. XX w. mieszkała w Rzeszowie w kamienicy przy ul. Krakowskiej 4 (obecnie ul. ks. Jałowego)[4][5].
Działalność podczas okupacji niemieckiej edytuj
Od 1939 w Rzeszowie działała konspiracyjnie i udzielała pomocy społeczności żydowskiej. Podczas okupacji niemieckiej udzielała schronienia m.in. Emilii i Janinie Batawom, Stefanowi Bergmanowi vel Brombergowi oraz kobiecie o nazwisku Maszkowska. Dla ukrywanego mężczyzny o wyraźnie semickich rysach Boczar zorganizowała fałszywe dokumenty na nazwisko Stefan Lisowski. W 1942 ów ukrywany został aresztowany i przesłuchiwany ujawnił informacje, które umożliwiły Gestapo dotarcie do Boczar, jej męża, matki i ciotki. Boczar została ostrzeżona przez działaczy konspiracyjnych o zagrożeniu i uciekła do Warszawy, gdzie zamieszkała w kamienicy przy ul. Leszno 94 w okolicy getta. W stolicy nawiązała znajomość z rodzeństwem Stefanią i Aleksandrem Rozenholcami, których bezpiecznie ukryła. Przed rozpoczęciem powstania warszawskiego ulokowała Stefanię w szpitalu Dzieciątka Jezus, gdzie kobieta pozostała do zakończenia powstania. W tym czasie Boczar przystąpiła do Wojskowego Korpusu Służby Bezpieczeństwa, gdzie służyła jako łączniczka w oddziale por. „Magdy” (lwicki) na szlaku bojowym Śródmieście Północ[1][2][3].
Została postrzelona w głowę 20 września 1944 r., w wyniku czego uzyskała później status inwalidy wojennego[3].
Losy powojenne edytuj
Po zakończeniu powstania Boczar opuściła Warszawę razem z ludnością cywilną i trafiła do obozu przejściowego w Pruszkowie. Tam znalazła Stefanię Rozenholc-Kamińską. Kobiety zamieszkały razem w Chylicach pod Warszawą, później dołączył do nich Aleksander Rozenholc. Rodzeństwo utrzymało kontakt z Boczar do swojej śmierci[2][3]. Jadwiga Boczar zmarła w 2007 r. w Warszawie i została pochowana na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w kwaterze B 28 rzędzie 4 grobie 10[2][6].
Nagrody i odznaczenia edytuj
- 1941 – order Virtuti Militari V klasy[3][7]
- 1983 – Medal Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata[3][8]
- 2002 – Złoty Krzyż Zasługi[9]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[3]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[3]
- 2008 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie)[3][10]
- Krzyż Walecznych[3]
- Warszawski Krzyż Powstańczy[3]
- Medal za Warszawę 1939–1945[3]
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945[3]
- Odznaka Grunwaldzka[3]
Przypisy edytuj
- ↑ a b Marek Cieciura, HISTORIA ARMII KRAJOWEJ LEKSYKON W POSTACI ELEKTRONICZNEJ [online], armiakrajowa.org, 21 marca 2015.
- ↑ a b c d Jakub Jaskółowski, Historia pomocy – Boczar Jadwiga. Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl, listopad 2008 [dostęp 2020-12-26].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Powstańcze Biogramy – Jadwiga Boczar [online], www.1944.pl [dostęp 2020-12-27] (pol.).
- ↑ a b Akta osobowe Jadwigi Zofii Boczar [online], kpbc.umk.pl, 23 czerwca 2020 [dostęp 2020-12-27].
- ↑ Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata z Rzeszowa. Za ratowanie Żydów Niemcy zamordowali jej męża i matkę [online], plus.nowiny24.pl, 4 sierpnia 2020 [dostęp 2020-12-27] (pol.).
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2020-12-27].
- ↑ Polish Order of the Virtuti Militari Recipients – 1792-1992 B2. FEEFHS [online], feefhs.org [dostęp 2020-12-27].
- ↑ Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem by 1 January 2020 [online], yadvashem.org, 1 stycznia 2020, s. 7 [dostęp 2020-12-27].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 grudnia 2002 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2003 r. nr 20, poz. 298).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 listopada 2008 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2009 r. nr 27, poz. 371).