Jadwiga Janus
Jadwiga Janus Łubniewicz (ur. 21 października 1931 w Stadnickiej Woli, zm. 8 marca 2019[1][2][3]) – polska rzeźbiarka, autorka instalacji.
| Data i miejsce urodzenia |
21 października 1931 |
|---|---|
| Data śmierci |
8 marca 2019 |
| Zawód, zajęcie | |
| Małżeństwo |
Albin Łubniewicz (do 1986) |
| Odznaczenia | |
| |
Żona nieżyjącego malarza Albina Łubniewicza.
Życiorys edytuj
Uzyskała dyplom magistra sztuki w 1957 r. na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie na Wydziale Rzeźby w pracowni Xawerego Dunikowskiego.
Od ponad półwiecza artystka mieszka i tworzy w Łodzi. Tworzy rzeźby w brązie, aluminium, drewnie, kamieniu, ceramice i innych materiałach. Jest autorką Pomnika Martyrologii Dzieci (tzw. pęknięte serce) w parku im. Szarych Szeregów w Łodzi. Pomnik został odsłonięty 9 maja 1971, w 26. rocznicę zwycięstwa nad faszyzmem. W 2002 roku odsłonięto Pomnik-popiersie Mikołaja Kopernika, zdobiący największy łódzki szpital. Jest także autorką rzeźb sakralnych w kościele św. Teresy w Łodzi przy ul. Kopcińskiego czy kościele św. Piotra i Pawła przy ul. Nawrot w Łodzi. Obok rzeźby zajmuje się też malarstwem i rysunkiem.
Wystawiała się w kraju i zagranicą m.in. w Oldenburg Galerie[4]w Oldenburgu, Galerii Zollner w Bremie, La Petite Galerie w Bremie, Galerii Ignis w Kolonii, Ośrodku Kultury Polskiej w Budapeszcie, Dortmund, Narodowej galerii w Pradze, Museo Archelogica Mediolan. W październiku 2007 Jadwiga Janus obchodziła jubileusz 50 lat pracy artystycznej w Miejskiej Galerii Sztuki – Ośrodek Propagandy Sztuki w Łodzi. W maju 2009 r. Jadwiga Janus została uhonorowana najwyższym państwowym odznaczeniem w dziedzinie sztuki nadanym przez Prezydenta RP Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
W 2018 roku Jadwiga Janus przekazała kolekcję rzeźb wykonanych w latach 2006-2007 Bałuckiemu Ośrodkowi Kultury. Kolekcja stanowi własność Galerii.Część z nich była eksponowana m.in. w Muzeum Rzeźby Polskiej w Orońsku. W kolekcji znajduje się 16 prac - form przestrzennych m.in. „Nieoczekiwane narodziny", „Purchawka", „Podróżnik", „Z pamięci", „Dekoracyjna”, „Obserwator", „Figura grzebieniasta" czy „Słupnik”. Wykonane są głównie z surowego drewna łączonego z naturalną, workową tkaniną jutową i szarym płótnem. Wykorzystano różnorodne kształty i kolory patyków, konarów i pni oraz część skrzyni ze sklejki, a także elementy ceramiczne i jedna czaszka zwierzęca. Poszczególne elementy połączone są sznurami, części konstrukcyjne gwoździami. Większość zastosowanych materiałów pozostawiona w kolorze naturalnym, jedynie w jednym obiekcie dominujący materiał to tkaniny w kolorze czarnym i kilku odcieniach czerwieni[5].
18 marca 2019 roku Jadwiga Janus została pochowana na Starym Cmentarzu w Łodzi. W ostatniej drodze artystce towarzyszyła rodzina, przyjaciele artyści rzeźbiarze Wojciech Gryniewicz, Andrzej Jocz, malarz Andrzej Gieraga, przedstawiciele władz Miasta Łodzi, władz Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi, łódzkie media. Prochy artystki zostały złożone w grobie rodziców (Seweryna i Kazimiery) oraz męża Jadwigi Janus, malarza Albina Łubniewicza.
Prace (lista niepełna) edytuj
Pomniki i rzeźby edytuj
- 1966 – Pomnik „Pogromcom hitleryzmu” (pierwotna nazwa – Braterstwa Broni) w Wieluniu
- 1969 – pomnik Władysława Żarskiego w Piotrkowie Trybunalskim
- 1971 – Pomnik Martyrologii Dzieci w Łodzi
- 1985–1999 rzeźby sakralne w: Kościół św. Teresy w Łodzi, w kościele św. Piotra i Pawła, Kościół św. Stanisława Kostki w Płocku, w kościele w Radulach k. Białegostoku
- 2002 – Pomnik-popiersie Mikołaja Kopernika dla szpitala im. Mikołaja Kopernika w Łodzi
Inne edytuj
- 1971 – wystrój plastyczny Zakładów Przemysłu Wełnianego Biawena w Białej Podlaskiej
- 1972 – wystrój plastyczny Zakładów Przemysłowych Cotex w Płocku
- 1973 – wystrój plastyczny Zakładów dziewiarskich Jarlan w Jarosławiu
- 1974–75 – rozwiązania rzeźbiarsko-architektoniczne elewacji i wnętrz budynków Zakładów Włókienniczych Bistona w Łodzi
- 1975 – wystrój plastyczny zakładów Włókienniczych Teofilów w Łodzi
- 1976–77 – rzeźby w kamieniu na Osiedlu Piastowskim w Lublinie – współtwórca Barbara Zbrożyna
- 1977 – wystrój plastyczny Domu Kultury Zakładów Przemysłu Wełnianego Biawena w Białej Podlaskiej
Prace w zbiorach edytuj
- Muzeum Narodowe w Warszawie
- Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku
- Urząd Miasta Łodzi
- Wielkopolskie Muzeum Walk Niepodległościowych
- Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy
- Muzeum Miasta Łodzi
- Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu.
- w kolekcjach prywatnych w Polsce, Niemczech (Brema, Oldenburg) i Szwecji (Sztokholm).
Wystawy edytuj
Indywidualne edytuj
- 1972 – Oldenburg Galerie, Oldenburg
- 1975 – Salon Sztuki Współczesnej, BWA, Łódź
- 1975 – Galeria Sztuki Współczesnej Koszykowa, DESA, Warszawa
- 1978 – Galeria Zollner, Brema
- 1978 – La Petite Galerie, Brema
- 1980 – Muzeum im. Xawerego Dunikowskiego, Królikarnia, Warszawa
- 1981 – Ośrodek Kultury Polskiej, Budapeszt
- 1987 – Galeria Ignis, Kolonia
- 1991 – Galeria 86, Łódź
- 1993 – Galeria Manhattan, Łódź
- 1994 – Muzeum Nadwiślańskie, Kazimierz Dolny
- 1995 – Galeria ZPAP, Białystok
- 1997 – Galeria Willa (Miejska Galeria Sztuki w Łodzi)
- 1999 – Galeria ZPAP, Warszawa
- 2001 – Galeria BWA, Bydgoszcz
- 2004 – Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku
- 2005 – Galeria ASP (Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi)
- 2007 – Ośrodek Propagandy Sztuki w Łodzi (Miejska Galeria Sztuki w Łodzi)[6]
- 2007 – Pałac Sztuki, Kraków
- 2008 – Galeria Rogatka, Radom
- 2009 – Muzeum Rzeźby Współczesnej w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku[7][8][9]
- 2014 – Wystawa Oblicza formy Muzeum Miasta Łodzi[10]
- 2017- Miejska Galeria Sztuki w Łodzi – Galeria Re:Medium ul. Piotrkowska/113
Zbiorowe (lista niepełna) edytuj
- 1960 – Rzeźba polska 1945–1960, CBWA, Warszawa
- 1961/62 – Polskie dzieło plastyczne w XV-lecie PRL, CBWA, Warszawa
- 1965 – Wystawa grafiki i rzeźby. XX lat PRL w twórczości plastycznej, CBWA, Warszawa
- 1966 – Wystawa prac z ogólnopolskich plenerów rzeźbiarskich ZPAP, Kielce
- 1968 – Spotkania rzeźbiarskie, ZPAP, Suchedniów
- 1969 – Matka i dziecko w polskim medalierstwie współczesnym, wystawa z okazji kongresu UNICEF, Berno, Lucerna, Warszawa
- 1965/1969 – Ogólnopolska wystawa medalierstwa, CBWA, Warszawa
- 1970 – Spotkania rzeźbiarskie ZPAP, Orońsko
- 1972 – Spotkania rzeźbiarskie ZPAP, Orońsko
- 1973 – Międzynarodowy konkurs ceramiki, Faenza
- 1973 – III Międzynarodowe Biennale Ceramiki Artystycznej Vallouris.
- 1973 – Plenerowa Galeria Rzeźby, ZPAP, BWA, Łódź
- 1973 – Ogólnopolska wystawa rzeźby, BWA, Sopot
- 1973 – Spotkania rzeźbiarskie ZPAP, Orońsko
- 1973/74 – La medaglia polacco contemporanea, Museo Archeologica, Mediolan
- 1975 – Neue Formrn und Tendenzen in der gegenwärtigen polnischen Medaillerkunst, Dortmund
- 1976 – Soucasne polske medaillerstvi, Narodowa Galeria, Praga
- 1979 – IV Festiwal Sztuk Pięknych Hommage Xaweremu Dunikowskiemu w 100 rocznicę urodzin, CBWA, Warszawa
- 1974–79 – Tendencje i osobowość. Ogólnopolska wystawa rzeźby w XXXV-lecie PRL, CBWA, Warszawa
- 1980 – Myśl i tworzywa, Muzeum Okrȩgowe, Radom
- 1989 – Ogólnopolski przegląd rzeźby 1979-89, CBWA, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
- 2000 – Salon Jesienny ZPAP, Łódź
- 2002 – Salon Jesienny ZPAP, Łódź
- 2005 – Space Gallery, Kraków
- 2008 – „Różowa intuicja” Muzeum Xawerego Dunikowskiego Warszawa[11][12]
- 2010 – Wystawa pt. „Geometria i Metafora”: Akademicka Galeria Sztuki XS w Instytucie Sztuk Pięknych Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Kochanowskiego w Kielcach[13]
Nagrody (lista niepełna) edytuj
- 1968 – I nagroda w konkursie na Pomnik Martyrologii Dzieci w Łodzi
- 1973 – I nagroda w konkursie na projekt Pomnika Czynu Rewolucyjnego w Łodzi
- 1975 – wyróżnienie w konkursie na Pomnik Bohaterów Walk o Wał Pomorski
Odznaczenia edytuj
- 2009 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[14]
Filmografia edytuj
- 2005 Inspirations („Inspiracje”) reż. Małgorzata Gryniewicz – bohater filmu[15]
Przypisy edytuj
- ↑ Jadwiga Janus-Łubniewicz : Nekrologi : Dziennik Łódzki [online], www.nekrologi.net [dostęp 2019-03-19] (pol.).
- ↑ M. Janik, Nie żyje Jadwiga Janus, wybitna polska rzeźbiarka [online], lodz.tvp.pl, 10 marca 2019 [dostęp 2019-03-11].
- ↑ Nie żyje rzeźbiarka Jadwiga Janus [online], Radio Łódź, 10 marca 2019 [dostęp 2019-03-11].
- ↑ Stadt Oldenburg, Künstlerverzeichnis, Künstler.
- ↑ Patyczaki: rzeźby Jadwigi Janus w Bałuckim Ośrodku Kultury - Urząd Miasta Łodzi [online], uml.lodz.pl [dostęp 2019-03-21] (pol.).
- ↑ Fotografia rzeźby na stronie Wydziału Sztuki Politechniki Radomskiej.
- ↑ Centrum Rzeźby Polskiej.
- ↑ Maraton Sztuki do Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku.
- ↑ Centrum Rzeźby Polskiej, Jadwiga Janus 20 czerwca – 2 sierpnia 2009.
- ↑ Finisaż wystawy Jadwiga Janus. Oblicza formy [online], muzeum-lodz.pl [dostęp 2017-11-24] [zarchiwizowane z adresu 2015-05-18] (pol.).
- ↑ za ciężkie dla kobiet? – Rita Baum.
- ↑ Kultura polska: „RÓŻOWA INTUICJA”.
- ↑ Geometria i Metafora – wystawa.
- ↑ Związek Polskich Artystów Plastyków. zpap.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]..
- ↑ filmpolski.pl: Jadwiga Janus.
Bibliografia edytuj
- Katalog Rzeźba Jadwigi Janus, Miejska Galeria Sztuki w Łodzi, Łódź 2007, ISBN 83-89216-46-9.
- Katalog Rzeźba Jadwigi Janus, Centrum Polskiej Rzeźby w Orońsku, Orońsko 2004, ISBN 83-85901-50-7.
Linki zewnętrzne edytuj
- Wystawa Centrum Polskiej Rzeźby w Orońsku 2009 zdjęcia. rzezba-oronsko.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-07)].
- Wrenisaż Jadwigi Janus, Galeria Rogatka -zdjęcia