Jan Cajmer
Jan Cajmer, pierwotnie Johann Zeimer (ur. w 1911 w Samborze, zm. w 1974 w Lozannie) – polski muzyk pochodzenia żydowskiego o korzeniach austriackich[1]. Był dyrygentem powstałej w 1946 Orkiestry Tanecznej Polskiego Radia, popularnej w latach 50. XX wieku.
 Jan Cajmer 1949 | |
| Pseudonim |
Jan Rem |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys edytuj
Urodził się w kamienicy przy samborskim rynku, gdzie jego ojciec, Mosze (Markus), miał sklep z zegarami. Miał dwie siostry – Różę i Malwinę. Obie były lubianymi nauczycielkami języków obcych w Gimnazjum im. Marii Konopnickiej w Samborze. Cajmerowie byli bogatą żydowską rodziną i dbali o gruntowne wykształcenie dzieci[2]. Cajmer ukończył gimnazjum w Samborze i prywatną szkołę muzyczną Józefy Zielonczanki-Donicht – świetnej nauczycielki gry na fortepianie, która po wojnie osiadła w Opolu i wykształciła wielu muzyków na Śląsku[3]. Studiował prawo i dyrygenturę na Akademii Muzycznej w Wiedniu. W latach 1929–1932 w Wiedniu zarobkował jako pianista kawiarniany. Latem 1941, po ataku niemieckim na ZSRR, służąc w Armii Czerwonej prowadził orkiestrę w Okręgowym Domu Armii Czerwonej w Samborze. W latach 1942–1943 pracował w rozgłośni radiowej w Saratowie i Kujbyszewie[4].
W maju 1943 zgłosił się, w stopniu porucznika, do formującej się we wsi Sielce nad Oką I Dywizji Wojska Polskiego, gdzie prowadził orkiestrę i teatr żołnierski, będący zaczątkiem Teatru Wojska Polskiego. W wojsku przebywał do końca wojny. Od 1945 pracował w Polskim Radiu skierowany tam rozkazem wojskowym. Podlegał dyrektorowi muzycznemu Romanowi Jasińskiemu i jego zastępcy Władysławowi Szpilmanowi. Prowadził Orkiestrę Taneczną Polskiego Radia od jej powstania w 1946 do 1957 kiedy to niespodziewanie wyjechał z Polski. Był jej dyrygentem i aranżerem. Orkiestra miała brzmienie dixielandowe, a miękkim brzmieniem przypominała zespół Charlesa Browna.
Pod pseudonimem Jan Rem kierował triem instrumentalnym (akordeon, gitara, kontrabas), które dużo nagrywało na płyty dla wytwórni Mieczysława Fogga Fogg Record[5].
Po 1956 roku sława Cajmera zaczęła przemijać. Pojawiły się wówczas nowe trendy w muzyce i nowe wschodzące gwiazdy: Sława Przybylska, Irena Santor, Rena Rolska, Wiesława Drojecka, Hanna Rek, Ludmiła Jakubczak. Przemijała też sława Nataszy Zylskiej i Marty Mirskiej. Cajmer był też w czasie odwilży gomułkowskiej atakowany przez prasę za nieprzychylne traktowanie jazzu w latach stalinizmu.
30 kwietnia 1957 Włodzimierz Sokorski prezes Radiokomitetu zezwolił mu na „natychmiastowy wyjazd za granicę na leczenie”, z którego już nigdy do Polski nie powrócił[6]. Osiadł w Izraelu. U schyłku życia przeprowadził się do Lozanny w Szwajcarii, gdzie mieszkał z jedyną swoją córką – Emanuelą i tam zmarł. Jego siostry, Róża i Malwina, zginęły w samborskim getcie[7].
W latach 50. XX wieku modne było powiedzenie „Masz zagrania jak Cajmer o północy” (utwory orkiestry emitowano późną nocą) na określenie dziwnych zachowań.
Utwory edytuj
- Utwory Orkiestry Tanecznej Polskiego Radia pod dyrekcją Jana Cajmera
- Orkiestra Taneczna Polskiego Radia – Zatańczmy razem (instrumentalny)
- Marta Mirska – Przyjedź znów
- Bogdan Niewinowski – Zakochałem się niechcący
- Natasza Zylska – Pik, pik, pik
- Orkiestra Taneczna Polskiego Radia – Warszawa w dzień i wieczór (instrumentalny)
- Marta Mirska – Dwa wiosła
- Bogdan Niewinowski – Akacje
- Barbara Barska – Przelotny ptak
- Orkiestra Taneczna Polskiego Radia – Ja wiem (instrumentalny)
- Marta Mirska – Urlop
- Leonard Jakubowski – Pewnie miła zapomniałaś
- Natasza Zylska – Mój mąż łowi ryby
- Janusz Gniatkowski – Appassionata (pierwsze nagranie z 3.12.1955)
- Rena Rolska – Pik pik pik (nagranie z 1955)
- Orkiestra Taneczna Polskiego Radia – Uliczna zabawa (instrumentalny)
- Marta Mirska – Jest taka godzina
- Bogdan Niewinowski – Ej, nie mów hop
- Natasza Zylska – Deszczowy fokstrot
- Orkiestra Taneczna Polskiego Radia – Moja gwiazda (instrumentalny)
- Marta Mirska – Wesoły pociąg
- Bogdan Niewinowski – Kobiety nie bij nawet kwiatem
- Marta Mirska – Pierwszy siwy włos
- Orkiestra Taneczna Polskiego Radia – Wiązanka popularnych rumb (instrumentalny)
Odznaczenia edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Dariusz Michalski: Piosenka przypomni ci... czyli historia polskiej muzyki rozrywkowej (lata 1945-1958). Warszawa: Iskry, 2010, s. 64. ISBN 978-83-244-0121-5.
- ↑ Stanisław Sławomir Nicieja, Kresowa Atlantyda. Tom 5. Historia i mitologia miast kresowych, 2014.
- ↑ Tamże, str. 41
- ↑ Tamże
- ↑ Tamże str.66.
- ↑ tamże str.67.
- ↑ S. S. Nicieja, str. 44
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 98, poz. 1160.
- ↑ M.P. z 1950 r. nr 104, poz. 1298.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 37, poz. 359.