Jan Chranicki (ur. 3 lutego 1906 w Krakowie, zm. 11 maja 1976 w Gdańsku) – polski historyk sztuki i muzealnik, znawca rzemiosła artystycznego. Pierwszy dyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku (1948-1970).

Jan Chranicki
Data i miejsce urodzenia

3 lutego 1906
Kraków

Data i miejsce śmierci

11 maja 1976
Gdańsk

Dyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku
Okres

od 1948
do 1970

Poprzednik

stanowisko utworzone

Następca

Janusz Wąsowicz

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” Odznaka „Za opiekę nad zabytkami” Odznaka honorowa „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”

Życiorys edytuj

Wychował się w Krakowie. Absolwent historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Po ukończeniu studiów do wybuchu II wojny światowej był kustoszem w Muzeum Narodowym we Lwowie. Po wojnie został przesiedlony do Gdańska gdzie w 1946 rozpoczął prace przy organizacji nowego muzeum będącego kontynuacją Muzeum Miejskiego (Stadtmuseum). W 1948 został powołany przez ówczesnego ministra kultury Włodzimierza Sokorskiego na stanowisko dyrektora Muzeum Narodowego w Gdańsku. Funkcję dyrektora pełnił przez 22 lata do przejścia na emeryturę w 1970. Pod dyrekcją Chranickiego przeprowadzono kompleksową odbudowę gmachu głównego MNG. Przewodził także rewindykacji zbiorów zagrabionych podczas wojny, dzięki jego staraniom wrócił do Gdańska majestatyczny obraz Hansa Memlinga, Sąd Ostateczny. Jan Chranicki doprowadził także do rozbudowy struktury muzeum o nowe oddziały. W Pałacu Opatów w Oliwie doprowadził do otwarcia Oddziału Sztuki Nowoczesnej, zaś w dawnym Spichlerzu Opackim razem z Longinem Malickim doprowadził do powstania Oddziału Etnografii. W 1953 powołał Oddział Archeologiczny którego kierownikiem został Leon Jan Łuka, zaś w 1960 Oddział Morski kierowany przez Przemysława Smolarka. Oba wspomniane oddziały w 1962 stały się samodzielnymi instytucjami (Muzeum Archeologiczne w Gdańsku i Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku)[1][2].

Był członkiem ICOM.

Odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. CHRANICKI JAN – Encyklopedia Gdańska [online], www.gedanopedia.pl [dostęp 2021-02-03].
  2. Maria, Muzealnik [online], Gdańsk Strefa Prestiżu, 19 listopada 2016 [dostęp 2021-02-03] (pol.).