Jan Kajus Andrzejewski
Jan Kajus Andrzejewski ps. „Jan”, „Jan Ż”, „Jan Żelechowski” (ur. 20 stycznia 1913 w Villmanstrand (obecnie Lappeenranta) w Finlandii[1], zm. 31 sierpnia 1944 w Warszawie) – harcmistrz, porucznik saperów Wojska Polskiego, major saperów Polskich Sił Zbrojnych, uczestnik powstania warszawskiego, dowódca oddziału dyspozycyjnego „Broda 53” Kedywu AK.
| |
 major saperów
| |
| Data i miejsce urodzenia |
20 stycznia 1913 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
31 sierpnia 1944 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1939–1944 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
Brygada Dywersji Broda 53 |
| Stanowiska |
dowódca Brygady Dywersji „Broda 53” |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Od 1922 roku mieszkał w Polsce. Absolwent Szkoły Podchorążych Piechoty i Szkoły Podchorążych Inżynierii. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 roku, walczył także w obronie Warszawy. Działał w zbrojnym podziemiu od zakończenia wojny obronnej: początkowo w Służbie Zwycięstwu Polski, Związku Odwetu, następnie w oddziale „Osjan” i ostatecznie w Brygadzie Dywersji „Broda 53" Armii Krajowej. Był wykładowcą na tajnej Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty „Agricola”. Podczas okupacji niemieckiej używał przybranego nazwiska Jan Zawada.
Piątego dnia powstania warszawskiego 1944 uczestniczył w wyzwoleniu obozu „Gęsiówki”. Dnia następnego, 6 sierpnia, poprowadził część batalionu „Zośka” do odzyskania wolskich cmentarzy Kalwińskiego i Ewangelickiego. 11 sierpnia został odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy, rozkazem Dowódcy AK nr 502 z 11 VIII 1944. Uzasadnienie nadania mu VM brzmiało: „odznaczył się w walkach na terenie Grupy «Północ»”. Nr krzyża: 13170[2]. Odznaczony także trzykrotnie Krzyżem Walecznych[3]. 20 sierpnia mianowano go harcmistrzem.
Poległ 31 sierpnia w walce w rejonie ul. Bielańskiej na Starym Mieście, podczas próby przebicia ze Starówki do Śródmieścia. Miał 31 lat. Wraz z nim zginęli wtedy m.in.: Ewaryst Jakubowski, Józef Hłasko, Czesław Nantel, Stefan Kowalewski, Maria Dziak.
Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajduje się jego symboliczna mogiła (kwatera 20A-5-13)[4].
Awanse edytuj
Oficer służby stałej saperów Wojska Polskiego:
- porucznik – 1939;
- kapitan – 11 listopada 1942;
- major – 28 sierpnia 1944;
- podpułkownik – pośmiertnie – wrzesień 1944[5].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Dane według: Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, tom 5. Redaktor naukowy Piotr Rozwadowski. Dom Wydawniczy „Bellona”, Warszawa 2002. ISBN 83-11-09261-3.
- ↑ Dane według: Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, tom 4. Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari – Powstanie Warszawskie. Opracował Andrzej Krzysztof Kunert. Dom Wydawniczy „Bellona”, Warszawa 1997. ISBN 83-87224-00-6.
- ↑ Wedle książki „Szare Szeregi Harcerze 1939-1945” tom. 3 str. 7 został odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych. Niektóre źródła podają zaś liczbę trzech KW, m.in.: Powstanie warszawskie: Jan Kajus Andrzejewski.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ Jan Kajus Andrzejewski. [w:] Biograny [on-line]. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2016-12-19]. (pol.).
Bibliografia edytuj
- Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1945 T.1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 29–30. ISBN 83-211-0758-3.