Jan Nieszkowski
Jan Nieszkowski (ur. 8 lutego 1833 w Lublinie, zm. 1866 w Orenburgu) – polski przyrodnik, paleontolog, lekarz, powstaniec styczniowy.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość |
polska |
| Alma Mater |
Życiorys edytuj
Pochodził z rodziny szlacheckiej, był synem Wilhelma Nieszkowskiego (zm. 1882)[1], kapitana 5. Pułku Piechoty Liniowej Królestwa Kongresowego. Miał braci Zdzisława (1840–1897) i Władysława (zm. 1869), także lekarzy[2]. Uczęszczał do gimnazjum w Słucku. Od 1853 do 1858 studiował na Uniwersytecie w Dorpacie nauki przyrodnicze i medycynę. Należał do stowarzyszenia studentów polskich „Ogół”, którego był sekretarzem, a także do korporacji akademickiej Konwent Polonia[3]. Był członkiem studenckiego kółka przyrodniczego. W roku 1855 za osiągnięcia naukowe otrzymał złoty medal[4]. Od 1858 członek rzeczywisty Dorpater Naturforschende Gesellschaft[5].
Był przyjacielem i współpracownikiem Benedykta Dybowskiego, Aleksandra Czekanowskiego, Gustawa Rupniewskiego i Friedricha Schmidta. W 1858 roku ukończył studia z tytułem kandydata filozofii i doktora medycyny.
Około 1859 opuścił Dorpat i prowadził praktykę lekarską w Brześciu Litewskim i Bobrujsku[6]. Za udział w powstaniu styczniowym aresztowany i zesłany do Orenburga. Tam zmarł na tyfus[5].
Dorobek naukowy edytuj
W latach 1856 i 1857 wspólnie z Rupniewskim i Schmidtem prowadził poszukiwania skamieniałości na obszarze Estonii i wyspy Ozylii. W 1857 roku opublikował monografię poświęconą sylurskim trylobitom Liwonii i Estonii. Opisał w niej 15 gatunków nowych dla nauki i 23 gatunki nieznane wcześniej z tego obszaru. W opublikowanej w 1858 roku dysertacji doktorskiej opisał wielkoraka Eurypterus remipes. W kolejnym roku ukazało się uzupełnienie do pracy o trylobitach.
Gatunki opisane przez Nieszkowskiego:
- Asaphus lepidurus Nieszkowski, 1859
- Asaphus latisegmentatus Nieszkowski, 1857
- Bunodes rugosus Nieszkowski, 1859
- Cheirurus spinulosus Nieszkowski, 1857
- Cybelella rex (Nieszkowski, 1857)
- Exapinurus schrenkii Nieszkowski, 1859
- Hoplolichoides conicotuberculatus (Nieszkowski, 1859)
- Illaenus schmidti Nieszkowski, 1857
- Leiolichas illaenoides (Nieszkowski, 1857)
- Lichas conico-tuberculata Nieszkowski, 1859
- Lichas eichwaldi Nieszkowski, 1857
- Lichas margaritifer Nieszkowski, 1857
- Lichas platyura Nieszkowski, 1857
- Nieszkowskia cephaloceras (Nieszkowski, 1857)
- Phacops dubius Nieszkowski, 1857
- Proetus pulcher Nieszkowski, 1857
- Proetus ramisulcatus Nieszkowski, 1857
- Sphaerexochus cephaloceros Nieszkowski, 1857
- Sphaerexochus hexadactylus Nieszkowski, 1857
- Sphaerexochus pseudohemicranium Nieszkowski, 1859
Eponimia edytuj
Na jego cześć nazwano rodzaj Nieszkowskia Schmidt, 1881 oraz gatunki Calymene (Pharostoma) nieszkowskii Schmidt, 1894, Proetus nieszkowskii Männil, 1891, Asaphus nieszkowskii Schmidt, 1898, Ectomaria nieszkowskii (Schmidt, 1858).
Prace edytuj
- Versuch einer Monographie der in den silurischen Schichten der Ostseeprovinzen vorkommenden Trilobiten. Dorpat: H. Laakmann, 1857
- Versuch einer Monographie der in den Silurischen Schichten der Ostseeprovinzen vorkommenden Trilobiten. Archiv für Naturkunde Liv-, Ehst- und Kurland Serie 1 (1), ss. 1–112 (1857)
- De euryptero remipede: dissertatio inauguralis. Dorpat: H. Laakmann, 1858
- Der Eurypterus remipes aus den obersilurischen Schichten der Insel Oesel. Archiv für die Naturkunde Liv-, Ehst- und Kurlands 1 (2), ss. 299-344 (1859)
- Zusätze zur Monographie der Trilobiten der Ostseeprovinzen: nebst der Beschreibung einiger neuen obersilurischen Crustaceen. Archiv für die Naturkunde Liv-, Ehst- und Kurlands Serie 1 (2), 345–384 (1859)
Przypisy edytuj
- ↑ Starzy żołnierze armii Napoleońskiej. Słowo nr 240 (26 października 1882)
- ↑ Stanisław Czarniecki, Jerzy Koziński: „Nieszkowski Jan” W: Stanisław Feliksiak: Słownik biologów polskich. Warszawa: Państwowe Wydaw. Naukowe, 1987, s. 390. ISBN 83-01-00656-0.
- ↑ Konwent Polonia - lista członków 1828 - 1939. [dostęp 2012-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-10)].
- ↑ Arnold Hasselblatt, Gustav Otto: Album academicum der Kaiserlichen Universität Dorpat. Dorpat, 1889 s. 442 [1]
- ↑ a b Krystyna Kowalska: „Nieszkowski Jan” W: Polski Słownik Biograficzny T. 23. Wrocław-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1978 ss. 64-65
- ↑ Kośmiński SL. Słownik lekarzów polskich obejmujący oprócz krótkich życiorysów lekarzy polaków oraz cudzoziemców w Polsce osiadłych, dokładną bibliografią lekarską polską od czasów najdawniejszych aż do chwili obecnej. 1883 s. 353