Wikipedia

Jane Birkin

brytyjska aktorka i piosenkarka

Jane Mallory Birkin[1] (ur. 14 grudnia 1946 w Londynie[2][3], zm. 16 lipca 2023 w Paryżu) – brytyjska aktorka, piosenkarka, ikona mody lat 60. i 70. XX w.[2][4][5] Od końca lat 60. XX w. mieszkała we Francji i tworzyła głównie w języku francuskim.

Jane Birkin
Ilustracja
Jane Birkin (1976)
Imię i nazwisko

Jane Mallory Birkin

Data i miejsce urodzenia

14 grudnia 1946
Londyn

Data i miejsce śmierci

16 lipca 2023
Paryż

Zawód, zajęcie

aktorka, piosenkarka

Małżeństwo

John Barry
(1965–1968; rozwód)

Partner

Serge Gainsbourg
(1968–1980),
Jacques Doillon (1980–1992)

Dzieci

Kate Barry
Charlotte Gainsbourg
Lou Doillon

podpis
Odznaczenia
Oficer Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny) Kawaler Orderu Narodowego Zasługi (Francja) Kawaler Orderu Sztuki i Literatury (Francja)
Multimedia w Wikimedia Commons
Jane Birkin (1985)
Serge Gainsbourg i Jane Birkin (1976)
Jane Birkin (2017)
Torebka „Birkin”

Życiorys edytuj

Urodziła się w Marylebone w Londynie[6]. Jej matka, Judy Campbell (1916–2004), była angielską aktorką, najbardziej znaną ze swojej pracy na scenie[7][8]. Jej ojciec, David Birkin (1914–1991)[9], podczas II wojny światowej służył w Royal Navy jako nawigator, m.in. jako porucznik (first lieutenant) MGB 502 w 15. Flotylli Ścigaczy Artyleryjskich (15th Motor Gun Boat Flotilla), uczestnicząc w przerzucie brytyjskich szpiegów przez kanał La Manche do Francji oraz w sprowadzaniu tą drogą do Anglii lotników i zbiegłych jeńców wojennych[10][11]. Jej starszy brat Andrew Birkin (ur. 9 grudnia 1945[12]) został scenarzystą i reżyserem[2][7][11]. Uczęszczała do Miss Ironside's School(inne języki) i Upper Chine School(inne języki)[2]. Uczyła się aktorstwa w londyńskiej Kensington Academy[13].

Kariera edytuj

17 września[potrzebny przypis] 1964 roku, jako 18-latka zadebiutowała na scenie Haymarket Theatre(inne języki) w spektaklu Grahama Greene’a Carving a Statue[14] z Ralphem Richardsonem. W 1965 została zaangażowana do komediowego musicalu Passion Flower Hotel w manchesterskim Palace Theatre(inne języki) (premiera 30 lipca 1965), krótko po premierze przeniesionego do londyńskiego Prince of Wales Theatre(inne języki) (od 24 sierpnia 1965)[15]. Podczas pracy nad tym przedstawieniem poznała angielskiego kompozytora Johna Barry’ego, jej późniejszego męża[15].

Karierę filmową rozpoczęła w latach 60. Pierwszą kinową rolą była dziewczyna na motorowerze w komedii Richarda Lestera Sposób na kobiety (en The Knack...and How to Get It, 1965)[3]. Przełomem okazał się występ w roli jednej z modelek fotografowanych przez głównego bohatera (David Hemmings) w kontrowersyjnym dramacie Michelangela Antonioniego Powiększenie (Blow-Up, 1966) u boku Sarah Miles i Vanessy Redgrave[3][16]. W psychodelicznym filmie Wonderwall (1968) z Jackiem MacGowranem wystąpiła jako modelka Penny Lane.

W 1968 wyjechała do Francji, starając się o główną rolę w Sloganie, którą otrzymała, mimo że nie znała języka francuskiego[3]. Na planie satyrycznego melodramatu Slogan (L’amour et l’amour, 1968) poznała starszego od siebie o 18 lat francuskiego piosenkarza Serge’a Gainsbourga[3][17]. W 1969 zaśpiewali razem skandalizującą miłosną piosenkę „Je t’aime... moi non plus”[3][18]. Utwór ten ze względu na seksualne podteksty, został zakazany w kilku krajach, co przydało sławy artystom[3][17].

W 1973 pojawiła się ponownie na ekranach kin jako kochanka Brigitte Bardot w dramacie Rogera Vadima Gdyby Don Juan był kobietą[19]. W 1975 zagrała główną rolę kelnerki Johnny w dramacie Kocha, nie kocha (Je t’aime... moi non plus)[6] wyreżyserowanym przez Gainsbourga.

Zagrała w ponad 80 filmach, jednak jej role nie spotkały się z aplauzem krytyków. Była trzykrotnie nominowana do nagrody Cezara; w 1985 za główną rolę w La Pirate, w 1987 – za główną rolę w filmie Kobieta mego życia[20] i w 1992 – za drugoplanową rolę w Pięknej złośnicy[6]. Z większą przychylnością spotkała się jej twórczość muzyczna. Wydała 15 albumów, śpiewając charakterystycznym, nieco dziecięcym głosem, przypominającym szept, z ciągle wyraźnym angielskim akcentem.

Odznaczona została m.in. Orderem Imperium Brytyjskiego IV klasy (OBE) oraz francuskim Narodowym Orderem Zasługi (Ordre National du Mérite).

Jej nazwisko stało się popularne również z powodu przypadkowego spotkania z Jeanem-Louisem Dumasem, prezesem francuskiego domu mody „Hermès”, podczas lotu samolotem. Z szafki bagażowej wypadła wtedy zawartość słomkowego koszyka aktorki, co zainicjowało między Birkin a Dumasem dyskusję na temat idealnej skórzanej torby na weekend. Owocem dyskusji był projekt damskiej torebki „Birkin”[21].

Jane Birkin przewodniczyła jury sekcji „Un Certain Regard” na 53. MFF w Cannes (2000).

W ostatnich latach życia udzielała się charytatywnie, działając m.in. na rzecz ofiar AIDS[3]

Życie prywatne edytuj

16 października[potrzebny przypis] 1965 poślubiła brytyjskiego kompozytora Johna Barry’ego[22]. Mieli córkę Kate Barry (ur. 8 kwietnia 1967, zm. 11 grudnia 2013)[23][24][25], która została fotografką mody[26][27]. Para rozwiodła się w 1968[28][19].

Przez 12 lat była związana z francuskim kompozytorem Sergem Gainsbourgiem, z którym miała córkę Charlotte Gainsbourg (ur. 21 lipca 1971[23][29]). Wspólnie wychowywali obie córki Birkin – najstarsza do 13. roku życia, tzn. do rozstania matki i Gainsbourga, żyła w przekonaniu, że jej biologiczny ojciec nie żyje[26]. Burzliwy związek Birkin i Gainsbourga był wielokrotnie tematem z pierwszych stron gazet[30]. Para rozstała się w 1980 z powodu alkoholizmu i wynikających z niego agresywnych zachowań Gainsbourga[31][32].

W latach 1980–1992 była związana z francuskim reżyserem Jacquesem Doillonem[33]. 4 września 1982 z tego związku urodziła trzecią córkę Lou Doillon[23]. Gainsbourg został ojcem chrzestnym dziecka[34].

2 marca 1991 wskutek zawału serca zmarł Serge Gainsbourg[35], z którym Jane Birkin aż do końca utrzymywała bliskie, przyjacielskie relacje[32][34]. Kilka dni później zmarł ojciec Birkin[30].

W latach 90. spotykała się z francuskim pisarzem Olivierem Rolinem[33].

W 2002 roku zdiagnozowano u niej białaczkę[30][36].

11 grudnia 2013 zmarła tragiczne jej najstarsza córka – na skutek upadku z okna swojego apartamentu w Paryżu[26][27]. Możliwe jest, że Kate Barry popełniła samobójstwo – Birkin poruszyła ten temat m.in. w swoich piosenkach na wydanym w 2020 roku albumie Oh! Pardon tu dormais...[37].

6 września 2021 poinformowano, że Birkin przeszła łagodny udar mózgu[38].

Śmierć edytuj

Jane Birkin zmarła 16 lipca 2023 w swoim domu w Paryżu w wieku 76 lat[3]. 24 lipca w Kościele Saint-Roch odbyło się nabożeństwo żałobne – transmitowane na ulicznym telebimie zamontowanym w pobliżu świątyni[39][40]. Później ciało artystki zostało skremowane w zabytkowym krematorium na cmentarzu Père-Lachaise, po czym prochy pochowano na cmentarzu Montparnasse – w grobie jej córki Kate Barry[40].

Albumy edytuj

Filmy edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Jane Birkin (14 de Dezembro de 1946). Filmow. [dostęp 2017-08-09]. (port.).
  2. ↑ a b c d Sergiusz Kurczuk: Jane Birkin nie żyje. Aktorka i piosenkarka została znaleziona martwa. [w:] radiozet.pl [on-line]. Eurozet Sp. z o.o., 2023-07-16. [dostęp 2023-07-18].
  3. ↑ a b c d e f g h i Nie żyje Jane Birkin. Aktorka i piosenkarka została znaleziona martwa w swoim domu. Polska Agencja Prasowa. [dostęp 2023-07-18].
  4. ↑ Karolina Liczbińska: Jane Birkin nie żyje. Ikona mody zmarła w wieku 76 lat. [w:] Elle.pl [on-line]. Burda Media Polska Sp. z o.o.. [dostęp 2023-07-17].
  5. ↑ An ‘unforgettable icon’: France pays tribute to ‘artist’ Jane Birkin. France 24, 2023-07-16. [dostęp 2023-07-17]. (ang.).
  6. ↑ a b c Jane Birkin. AlloCiné. [dostęp 2017-08-09]. (fr.).
  7. ↑ a b Judy Campbell, Actress of glamour and longevity. „The Independent”, 2004-06-10. [dostęp 2023-07-18]. (ang.).
  8. ↑ Ryan Gilbey: Jane Birkin obituary. „The Guardian”, 2023-07-16. [dostęp 2023-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-07-20)]. (ang.).
  9. ↑ Michael Lawrence Rhodes: Lieutenant-Commander David Birkin. Geni, 2022-04-30. [dostęp 2023-07-18]. (ang.).
  10. ↑ Private Papers of Lieutenant L F Bott CBE DSC. Imperial War Museums (iwm.org.uk). [dostęp 2023-07-20]. (ang.).
  11. ↑ a b Helen Brown: Jane Birkin: My father, the secret agent. The Daily Telegraph, 2023-07-16 (ponowna publikacja wywiadu z 2021 roku). [dostęp 2023-07-20]. Cytat: „As a navigator in a clandestine naval unit, Lt-Cdr David Birkin’s job, she tells me, was «taking British spies across the Channel to France and bringing home stranded airmen and escaped POWs». (…) in January 1942, Birkin was summoned to London and recruited to join the 15th MGBF.” (ang.).
  12. ↑ Jane Birkin w bazie IMDb (ang.) [dostęp 2023-07-18]
  13. ↑ John Bush: Jane Birkin Biography. AllMusic. [dostęp 2017-08-09]. (ang.).
  14. ↑ Actress and Singer Jane Birkin Passed Away. UK Snack Attack, 2023-07-16. [dostęp 2023-07-18].
  15. ↑ a b Jane Birkin Passion Flower Hotel programmes. 2014-05-15. [dostęp 2023-07-19]. (ang.).
  16. ↑ Jane Birkin. MYmovies. [dostęp 2017-08-09]. (wł.).
  17. ↑ a b Jessica Earnshaw (2016-03-23): You will not believe what actress Jane Birkin looks like now…. Express. [dostęp 2017-08-09]. (ang.).
  18. ↑ Jane Birkin w bazie Discogs.com (ang.)
  19. ↑ a b Hal Erickson: Jane Birkin Biography. AllMovie. [dostęp 2022-01-31]. (ang.).
  20. ↑ Jane Birkin Awards. AllMovie. [dostęp 2022-01-31]. (ang.).
  21. ↑ All about the Hermès Birkin bag collection [online], Hermès USA (hermes.com) [dostęp 2023-07-18] (ang.).
  22. ↑ Jane Birkin Ex-Husband: Meet John Barry. ghgossip.com, 2023-07-16. [dostęp 2023-07-16]. (ang.).
  23. ↑ a b c Jane, Kate, Charlotte et Lou : le clan des filles Birkin. LEFIGARO, 2023-07-16. [dostęp 2023-07-18]. (fr.).
  24. ↑ Kate Barry w bazie IMDb (ang.)
  25. ↑ Birkin. rfimusic.com, 2011-08-07. [dostęp 2023-07-16].
  26. ↑ a b c Geoffrey Levy: Drink, drugs and a decadent childhood: The troubled life of Jane Birkin's daughter Kate Barry who this week plunged to her death from her Paris apartment. [w:] Daily Mail Online [on-line]. Associated Newspapers Ltd / Daily Mail, The Mail on Sunday & Metro Media Group, 2013-12-13. [dostęp 2023-07-18].
  27. ↑ a b Kim Willsher: Jane Birkin's daughter Kate Barry dies after fall from Paris flat. [w:] The Guardian [on-line]. Guardian News & Media Limited, 2013-12-12. [dostęp 2023-07-18]. (ang.).
  28. ↑ Gwenda Brophy. Time and place: Jane Birkin. „The Sunday Times”, 2009-02-15. ISSN 0140-0460. [dostęp 2023-07-16]. (ang.). 
  29. ↑ Heather Phares: Charlotte Gainsbourg Biography. AllMusic. [dostęp 2023-07-16]. (ang.).
  30. ↑ a b c Kim Willsher: Life, death and Serge: Jane Birkin reveals her insecurities in emotional memoir. [w:] The Guardian [on-line]. 2019-10-27. [dostęp 2023-07-17].
  31. ↑ Maisie Skidmore: The Secret Stories of Jane Birkin and Serge Gainsbourg. [w:] AnOther Magazine(inne języki) [on-line]. AnOther Publishing Ltd., 2015-11-05. [dostęp 2023-07-16]. (ang.).
  32. ↑ a b Dorota Szuszkiewicz. Jane Birkin i Serge Gainsbourg byli szaleńczo zakochani, kiedy podbili świat zmysłową piosenką „Je t'aime, moi non plus". „Uroda Życia”. 7/2016. [dostęp 2023-07-17]. 
  33. ↑ a b Jane Birkin Dating History. FamousFix. [dostęp 2023-07-16]. (ang.).
  34. ↑ a b Ewa Zwolak: Jane Birkin i Serge Gainsbourg – miłość ze skandalem w tle. Romantyczna historia skomplikowanej relacji. [w:] Elle.pl [on-line]. Burda Media Polska Sp. z o.o., 2022-11-30. [dostęp 2023-07-17].
  35. ↑ David B. Green: This Day in Jewish History : 1991: Controversial French Singer Serge Gainsbourg Dies. [w:] Haaretz.com [on-line]. Haaretz Daily Newspaper Ltd., 2014-03-02. [dostęp 2023-07-17]. (ang.).
  36. ↑ Natasha Anderson, Peter Allen: Jane Birkin dies aged 76 after long battle with cancer. [w:] Daily Mail [on-line]. Associated Newspapers Ltd / Daily Mail, The Mail on Sunday & Metro Media Group, 2023-07-16. [dostęp 2023-07-17]. (ang.).
  37. ↑ Dorota Falkowska: Nieudane związki, nowotwór, samobójcza śmierć córki. Smutne życie Jane Birkin. [w:] Viva.pl [on-line]. Burda Media Polska Sp. z o.o., 2022-10-25. [dostęp 2023-07-17].
  38. ↑ Jane Birkin doing well after stroke, say her family. [w:] The Guardian [on-line]. web.archive.org, 2021-11-23. [dostęp 2023-07-16].
  39. ↑ Rhonda Richford: Jane Birkin Honored at Private Funeral, Public Event in Paris. WWD.com (WWD / Women's Wear Daily / Penske Media Corporation), 2023-07-24. [dostęp 2023-07-26].
  40. ↑ a b Inès Denne: Jane Birkin : cet endroit hautement symbolique où ses cendres ont finalement été déposées. [w:] Voici [on-line]. Prisma Media, 2023-07-26. [dostęp 2023-07-26]. (fr.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jane_Birkin&oldid=72983933”