Janina Prystorowa
Janina Amelia Prystorowa, ps. „Bogdanowa” (ur. 26 lipca 1881 w Wołożynie, zm. 3 stycznia 1975 w Warszawie) – działaczka społeczna i polityk w okresie międzywojennym, posłanka na Sejm IV kadencji, członek Rady Okręgowej Obozu Zjednoczenia Narodowego Okręgu Wileńskiego w 1937 roku[1]. Żona premiera II RP Aleksandra Prystora.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Małżonka premiera Rzeczypospolitej Polskiej | |
| Okres |
od 27 maja 1931 |
| Małżonek | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Posłanka Sejm II RP IV kadencji | |
| Okres |
od 1935 |
| Odznaczenia | |
  
| |
a.jpg)
Życiorys edytuj
Janina Amelia z Bakunów Prystorowa urodziła się na terenie dzisiejszej Białorusi, w rodzinie Tadeusza i Pauliny z Bohuszów. Uczęszczała do gimnazjum w Kownie, które skończyła w 1905. Ukończyła także Kursy Wyższe dla Kobiet A. Baranieckiego w Krakowie.
W 1906 rozpoczęła działalność w Polskiej Partii Socjalistycznej. 6 kwietnia t.r. wyszła za mąż za Aleksandra Prystora, będącego wówczas także działaczem socjalistycznym. Brała udział m.in. w brawurowej akcji pod Bezdanami[2]. W 1912 aresztowana przez władze carskie i za działalność niepodległościową więziona przez rok na Pawiaku i w Cytadeli. Później znalazła się wraz z mężem w Rosji, a konkretnie w Orle. Tam pracowała jako nauczycielka[3].
W 1918 powróciła do kraju, uchodząc przed rewolucją bolszewicką. W Polsce początkowo pracowała w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Prowadziła także działalność charytatywną – m.in. w Towarzystwie Przyjaciół Inwalidów Wojennych i Towarzystwie Opieki nad Wsią Wileńską[4]. Była założycielką i organizatorką Stowarzyszenia „Rodzina Urzędnicza” oraz pełniła stanowisko prezesa zarządu głównego tegoż do października 1933, gdy zrzekła się funkcji (jej następczynią została Maria Jędrzejewiczowa)[5].
Była członkiem rady gminy Mickuny i sejmiku wileńskiego. Później, w latach 1935–1938, posłanka z okręgu nr 47, obejmującego powiat Wilno (bez Nowej Wilejki) i Święciany[3]. Podczas kadencji zasłynęła zgłoszeniem projektu ustawy zakazującej rytualnego żydowskiego uboju bydła (szechity). Uzasadniała go względami humanitarnymi[6][7]. Po wybuchu II wojny światowej schroniła się na neutralnej Litwie. Później przebywała w Warszawie i Bochni.
Zmarła w Warszawie w 1975, w stołecznym domu opieki Zakonu Sióstr Maryi[4]. Pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 146a-5-1)[8].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Niepodległości (19 grudnia 1930)[9]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1934)[10][11]
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1938)[12]
Przypisy edytuj
- ↑ Zjazd organizacyjny Obozu Zjednoczenia Narodowego organizacji wiejskiej okręgu wileńskiego: Wilno 15 sierpnia 1937 r., s. 4.
- ↑ Napad na pociąg w Bezdanach. [dostęp 2009-06-10]. (pol.).
- ↑ a b Kronika Sejmowa: Parlamentarzystki Drugiej Rzeczyspospolitej. [dostęp 2009-06-10]. (pol.).
- ↑ a b Mirosław Gajewski: Z dziejów Mickun i okolic. [dostęp 2009-06-10]. (pol.).
- ↑ Z „Rodziny urzędniczej”. „Kurier Warszawski”. Nr 284, s. 4, 14 października 1933.
- ↑ 27 marca 1936 Sejm uchwalił ustawę o uboju zwierząt gospodarskich zgodnie z postulatami Prystorowej.
- ↑ Zofia Waszkiewicz: Położenie prawne żydowskich gmin wyznaniowych w województwie pomorskim (1920-1939). Historicus – Portal Historyczny, 27 listopada 2004. [dostęp 2009-06-10]. (pol.).
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: STEFAN BAKUN, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-24].
- ↑ M.P. z 1930 r. nr 300, poz. 423 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 337 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ Biblioteka Sejmowa: Parlamentarzyści RP. [dostęp 2014-09-11]. (pol.).
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 594 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
Bibliografia edytuj
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 596–597. [dostęp 2020-11-25].
Linki zewnętrzne edytuj
- Janina Prystorowa, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2022-04-16].