Jaroslav Durych

Jaroslav Durych
	; Jaroslav Durych w 1930 r.
Data i miejsce urodzenia	2 grudnia 1886 ; Hradec Králové
Data i miejsce śmierci	7 kwietnia 1962 ; Praga
Narodowość	czeska
Język	czeski
	Ważne dzieła
	Requiem; Zbłąkani;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Jaroslav Durych (ur. 2 grudnia 1886 r. w Hradcu Králové, zm. 7 kwietnia 1962 r. w Pradze) – czeski prozaik, poeta, dramaturg, publicysta i lekarz wojskowy.

Życiorys edytuj

Przyszedł na świat w katolickiej rodzinie o rzemieślniczych tradycjach. W wieku 6. lat stracił matkę, w wieku 11. ojca. Studiował najpierw w seminarium duchownym w Przybramie, skąd został usunięty za czytanie zakazanej literatury. Przeniósł się do Pragi, gdzie studiował medycynę. Studia ukończył w 1913 r., a ponieważ korzystał z wojskowego stypendium, podczas I wojny światowej służył jako lekarz wojskowy. Po zakończeniu wojny przez krótki czas prowadził praktykę dentystyczną, ale w 1949 roku wrócił do wojska, wstąpił do armii czechosłowackiej i pracował jako lekarz wojskowy do 1939 roku, dosłużył się stopnia podpułkownika. W czasie II wojny światowej i po 1945 roku żył w izolacji. Zmarł w Pradze w 1962 roku^[1].

Twórczość edytuj

Twórczość Jaroslava Durycha obejmuje prozę, poezję i dramat. Podstawą całego różnorodnego formalnie dorobku Durycha są wartości katolickie oraz wizja świata jako uporządkowanego według woli Boga a nie człowieka. Po I wojnie światowej ten punkt widzenia sprawił, że Durych znalazł się w opozycji do dominujących w I Republice tendencji humanistycznych, liberalnych czy relatywistycznych^[1]. Bywa nazywany “dysydentem I Republiki”, między innymi ze względu na krytykę dominującego wówczas w Czechosłowacji antykatolicyzmu oraz polemizowanie z wizją czeskich dziejów przedstawianą przez Tomáša Garrigua Masaryka, twórcę i prezydenta I Republiki. Katolicyzm jest uważany za najważniejszy rys jego twórczości publicystycznej^[2]. Wraz z Jakubem Demlem i Janem Zahradníčkiem należał do głównych przedstawicieli konserwatywnego i katolickiego nurtu w czeskiej literaturze pierwszej połowy XX w.^[3]. Wiele prozatorskich i poetyckich utworów Durycha odzwierciedla jego fascynację barokiem. Autor łączy wzniosłe, metafizyczne treści z naturalistycznymi opisami^[1]. W Polsce ukazały się tylko powieści historyczne Durycha, jednak pisał on także o współczesnych wydarzeniach, jednym z jego ostatnich dzieł była nowela Boża tęcza (czes. Boží duha) o wysiedleniu Niemców z Sudetów, wydana pośmiertnie w 1969^[1].

Dzieła wydane po polsku edytuj

Requiem, Warszawa: PAX, 1958^[2],
Zbłąkani, Warszawa: PAX 1960^[2].

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d Jaroslav DURYCH. [w:] Slovník české literatury po roce 1945 [on-line]. Ústav pro českou literaturu AV ČR, v. v. i., 2008. [dostęp 2016-11-10]. (cz.).
↑ ^a ^b ^c Aleksandra Pająk. Jaroslav Durych - publicysta niepokorny. „Bohemistyka IV”. 2, s. 121-237, 2004. PAN oddział w Poznaniu, IFS UAM, Wydawnictwo Pro. ISSN 1642-9893. (pol.).
↑ Pavel Janoušek: Přehledné dějiny české literatury 1945–1989. Praga: Academia, 2012, seria: Literární řada. ISBN 978-80-200-2057-4.

Literatura edytuj

Martin C. Putna: Česká katolická literatura v evropském kontextu 1848–1918. Praha 1998
Aleksandra Pająk: Jaroslav Durych a spór o sens czeskich dziejów. Opole 2006
Michał Stefański: Czeska krytyka katolicka lat 1918-1938. Warszawa 2007

[slovnik-1] Jaroslav DURYCH. [w:] Slovník české literatury po roce 1945 [on-line]. Ústav pro českou literaturu AV ČR, v. v. i., 2008. [dostęp 2016-11-10]. (cz.).

[pajak_2004-2] Aleksandra Pająk. Jaroslav Durych - publicysta niepokorny. „Bohemistyka IV”. 2, s. 121-237, 2004. PAN oddział w Poznaniu, IFS UAM, Wydawnictwo Pro. ISSN 1642-9893. (pol.).

[dejny_2012-3] Pavel Janoušek: Přehledné dějiny české literatury 1945–1989. Praga: Academia, 2012, seria: Literární řada. ISBN 978-80-200-2057-4.

[1]

[2]

[3]