Jeżatka afrykańska

gatunek ssaka

Jeżatka afrykańska[7] (Atherurus africanus) – gatunek ssaka z rodziny jeżozwierzowatych (Hystricidae).

Jeżatka afrykańska
Atherurus africanus[1]
J.E. Gray, 1842
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

jeżozwierzowce

Infrarząd

jeżozwierzokształtne

(bez rangi) incertae sedis
Rodzina

jeżozwierzowate

Rodzaj

jeżatka

Gatunek

jeżatka afrykańska

Synonimy
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[6]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1842 roku brytyjski zoolog John Edward Gray nadając mu nazwę Atherura africana[8]. Holotyp pochodził z Sierra Leone[9].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[10].

Etymologia edytuj

  • Atherurus: gr. αθηρ athēr „wąsy, ości u kłosa”; ουρα oura „ogon”[11].
  • africanus: łac. Africanus „afrykański”[12].

Zasięg występowania edytuj

Jeżatka afrykańska występuje w zachodniej i środkowej Afryce, od Gwinei na wschód do wschodniej i południowej Demokratycznej Republiki Konga i Rwandy oraz na południe do Kongo i północno-zachodniej oraz północnej Angoli (laguny Cabinda i Carumbo w prowincji Lunda Północna), na wyspie Bioko, w zachodniej Gambii, południowym Sudanie Południowym, Ugandzie i wschodniej Kenii oraz we wschodniej Tanzanii (jezioro Tanganika)[10].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 365–600 mm, długość ogona 100–260 mm, długość ucha 38–39 mm, długość tylnej stopy 71–73 mm; masa ciała 1,5–4,3 kg[13]. Ma ciało pokryte niezbyt długimi, spłaszczonymi kolcami; na końcach ogona ma długie, białe oraz szczeciniaste włosy. Palce jeżatki są zrośnięte błoną pławną.

Ekologia edytuj

Styl życia edytuj

Żyje na obszarach leśnych w pobliżu zbiorników wodnych. Jeżatka afrykańska bardzo dobrze pływa oraz wspina się po drzewach. Jeżatka afrykańska żywi się roślinami oraz drobnymi bezkręgowcami.

Średnio żyje około 23 lata. Prowadzi nocny tryb życia, jednak nie opuszczają swoich jaskiń w czasie pełni. Żyją w grupach w grupach 6-8 osobników, która składa się zwykle z pary godowej oraz potomstwa[14].

Rozmnażanie edytuj

Ciąża trwa od 100 do 110 dni, a w miocie zwykle rodzi się jedno młode. Nie ma jasno określonego sezonu lęgowego, jednak w ciągu roku mogą rozmnażać się dwa razy. Młode rodzą się bardzo małe, po narodzeniu mają około 3% masy ciała matki. Matka karmi młode mlekiem przez pierwsze 2 miesiące. Osiągają dojrzałość płciową po 2 latach[14].

Przypisy edytuj

  1. Atherurus africanus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. P. Gervais: Histoire naturelle des mammifères, avec l’indication de leurs moeurs, et de leurs rapports avec les arts, le commerce et l’agriculture. T. 1. Paris: L. Curmer, 1854, s. 334. (fr.).
  3. O. Thomas. On the brush-tailed porcupine of central Africa. „The Annals and Magazine of Natural History”. Sixth series. 15, s. 89, 1895. (ang.). 
  4. O. Thomas. On a new species of Atherura discovered by Capt. Guy Burrows on the Congo. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 9, s. 270, 1902. (ang.). 
  5. J. St. Leger. Description of a new species of brush-tailed porcupine, with notes on Chœromys, from Kakamega Forest, Kenya. „The Annals and Magazine of Natural History”. Teenth series. 10, s. 231, 1932. DOI: 10.1080/00222933208673570. (ang.). 
  6. M. Hoffmann & N. Cox, Atherurus africanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-03-10] (ang.).
  7. Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 286. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  8. J.E. Gray. Descriptions of some new genera and fifty unrecorded species of Mammalia. „The Annals and Magazine of Natural History”. 10 (65), s. 265, 1842. (ang.). 
  9. D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Atherurus africanus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-03-10].
  10. a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 542. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  11. T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 127, 1904. (ang.). 
  12. africanus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-03-10] (ang.).
  13. E. Barthelmess: Family Hystricidae (Old World Porcupines). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 323–324. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
  14. a b Jennifer Ellis, Atherurus africanus (African brush-tailed porcupine) [online], Animal Diversity Web [dostęp 2024-04-16] (ang.).