Jeżyna fałdowana

Jeżyna fałdowana
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	jeżyna
Gatunek	jeżyna fałdowana
	Nazwa systematyczna
	Rubus plicatus Weihe & Nees; Weihe & Nees Rub. Germ. 15. t. 1.
Synonimy
	Rubus affinis Weihe & Nees; Rubus fruticosus L., sensu typo;
	Rubus affinis Weihe & Nees; Rubus fruticosus L., sensu typo;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jeżyna fałdowana (Rubus plicatus W. et N.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny różowatych (Rosaceae). Pochodzi z Europy^[3]. W Polsce roślina spotykana na całym niżu i w niższych partiach górskich.

Morfologia edytuj

Pokrój: Kolczasty krzew. Ma pędy do 1,5 m wysokie, jesienią silnie łukowato wygięte. Pędy płonne są kanciaste, ale nie bruzdowane. Kolce średnio duże, nagle zaostrzone, nieco zakrzywione.
Liście: Nieparzysto-pierzastozłożone. Listki (zwykle 5) spodem miękko owłosione, ostro nierówno piłkowane, zwykle za młodu wzdłuż nerwów sfałdowane. Listek szczytowy najczęściej sercowaty, dolna para listków jest siedząca, lub prawie siedząca.
Kwiaty: Promieniste, o płatkach białych lub jasnoróżowych zebrane w dość krótkie grono. W czasie kwitnienia pręciki o długości równej słupkowi.
Owoce: Czarne, jadalne, bardzo smaczne. Kielich na owocu odchylony^[4].

Pęd, kolce i przylistki
Liść
Kwiaty
Owoce

Biologia i ekologia edytuj

Nanofanerofit. Występuje w lasach, zaroślach, na miedzach i przydrożach. Kwitnie od czerwca do lipca. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Pruno-Rubion fruticosi i Ass. Frangulo-Rubetum plicati^[5].

Zastosowanie edytuj

Surowcem leczniczym jest liść jeżyny - Folium Rubi fruticosi. Liście jeżyny wykazują działanie przeciwbiegunkowe, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne na przewód pokarmowy^[6]. Zwiększa nieznacznie ilość wydzielanego moczu i działa lekko napotnie. Łagodnie reguluje przemianę materii i ułatwia usuwanie z moczem toksycznych metabolitów. Liście jeżyny stosowane są wewnętrznie w chorobach przewodu pokarmowego ze stanem zapalnym błony śluzowej i skłonnością do biegunek, a wewnętrznie do płukania gardła i jamy ustnej oraz do kąpieli w trądziku i egzemie^[7]. Sok ze świeżych owoców jeżyny, podobnie jak z malin, jest masowo wykorzystywany jako środek dietetyczny. Działa lekko przeciwgorączkowo i napotnie^[8].

Zmienność edytuj

Tworzy mieszańce z Rubus caesius, R. sulcatus, R. hirtus oraz prawdopodobnie z R. fictus i R. subeructus^[4].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-23] (ang.).
↑ ^a ^b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-04-28].
↑ ^a ^b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Jeżyna fałdowana: właściwości i działanie - Leki Natury [online], www.lekinatury.pl [dostęp 2017-09-27] .
↑ BarbaraB. Kowal-Gierczak BarbaraB., ElizaE. Lamer-Zarawska ElizaE., JanJ. Niedworok JanJ., Fitoterapia i leki roślinne, wyd. 1, Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2021, s. 332, ISBN 978-83-200-4650-2 .
↑ AleksanderA. Ożarowski AleksanderA., Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, s. 185, ISBN 83-202-0472-0 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-23] (ang.).

[grin-3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-04-28].

[A-4] Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[5] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[6] Jeżyna fałdowana: właściwości i działanie - Leki Natury [online], www.lekinatury.pl [dostęp 2017-09-27] .

[7] BarbaraB. Kowal-Gierczak BarbaraB., ElizaE. Lamer-Zarawska ElizaE., JanJ. Niedworok JanJ., Fitoterapia i leki roślinne, wyd. 1, Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2021, s. 332, ISBN 978-83-200-4650-2 .

[8] AleksanderA. Ożarowski AleksanderA., Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, s. 185, ISBN 83-202-0472-0 .

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]