Jelizawieta Tiomkina
Jelizawieta Grigorjewna Tiomkina, ros. Елизаве́та Григо́рьевна Тёмкина (ur. 13 lipca / 24 lipca 1775, zm. 25 maja / 6 czerwca 1854) – domniemana córka Katarzyny Wielkiej i Grigorija Potiomkina.
 Jelizawieta Tiomkina na portrecie, 1798 | |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
Życiorys edytuj
Według wielu relacji i legend, które nie mają oparcia w dokumentach i są kwestionowane przez większość historyków, Grigorij Potiomkin i Katarzyna Wielka potajemnie zawarli małżeństwo[1][2]. W 1775 w domu Potiomkina pojawiła się dziewczynka, Jelizawieta Tiomkina. Nazwisko powstało przez skrócenie nazwiska „Potiomkin”, ponieważ dzieci nieślubne, ale uznane przez ojca, otrzymały skrócone nazwisko[3]. Na dworze krążyły pogłoski, że matką była cesarzowa[4]. Potwierdzać to miał fakt, że Katarzyna chciała nazwać swoją pierwszą córkę na cześć cesarzowej Elżbiety. Dziecko zmarło. Może po latach Katarzyna zrealizowała plan i ochrzciła imieniem Elżbiety swą rzekomą córkę. W dniu urodzin dziewczynki cesarzowa cierpiała na rozstrój żołądka. Dziecko urodziło się w pałacu Prieczisztienskich w Moskwie podczas uroczystości z okazji podpisania traktatu w Küczük Kajnardży, który zakończył wojnę rosyjsko-turecką. Niemniej Katarzyna miała wówczas 45 lat i trudno jej byłoby ukryć ciążę[3]. Niewykluczone, że dziewczynka była córką jednej z kochanek Potiomkina. Po latach syn Jelizawiety, próbując sprzedać jej portret, mówił, że zarówno ze strony ojca, jak i matki, miała znamienite pochodzenie[5].
Wychowała się w domu siostrzeńca Piotiomkina, Aleksandra Nikołajewicza Samojłowa. W latach 80. XVIII w. wychowawcą dziewczynki został mianowany lekarz Iwan Filipowicz Bek. Potem Elżbieta została wysłana do szkoły z internatem[3] w Petersburgu[5].
W dniu 4 czerwca 1794 została żoną Iwana Christoforowicza Kałagieorgi, przyjaciela wielkiego księcia Konstantego Pawłowicza[6]. Urodziła 4 synów i 6 córek. Po tym, jak mąż przeszedł na emeryturę, Jelizawieta mieszkała w Chersoniu lub pod Kijowem[3].
Nigdy nie została uznana przez carycę za córkę. Katarzyna nie interesowała się życiem Elżbiety w przeciwieństwie do Grigorija Potiomkina[3].
Upamiętnienie edytuj
W Galerii Tretiakowskiej od 1925 znajduje się jej portret, zamówiony w 1797 przez Samojłowa[7]. Malarz Władimir Borowikowski wykonał też miniaturową replikę obrazu, która do Galerii Tretiakowskiej trafiła w 1964. Artysta przedstawił Jelizawietę jako boginię Dianę, z nagą klatką piersiową i półksiężycem we włosach[3].
Przypisy edytuj
- ↑ Всемирная история в лицах - XVIII век [online], web.archive.org, 4 maja 2008 [dostęp 2022-01-11] [zarchiwizowane z adresu 2008-05-04].
- ↑ Listy Katarzyny Wielkiej do Grigorija Potiomkina [online], vostlit.narod.ru [dostęp 2022-01-11].
- ↑ a b c d e f Елизавета Григорьевна Тёмкина - возможная дочь Екатерины II и Г. Потемкина [online].
- ↑ Simon Sebag Montefiore, Catherine the Great and Potemkin: The Imperial Love Affair, Orion, 30 grudnia 2010, ISBN 978-0-297-86623-7 [dostęp 2022-01-11] (ang.).
- ↑ a b Портреты XVIII века: В.Л.Боровиковский. Портрет Е.Г.Темкиной (1798) [online], Портреты XVIII века [dostęp 2022-01-11].
- ↑ Metryka ślubu, 1794.
- ↑ Портрет Елизаветы Григорьевны Темкиной [online], Третьяковская галерея [dostęp 2022-01-11].