JerAZ
JerAZ (ros. ЕрАЗ - Ереванский Автомобильный Завод, Jeriewanskij Awtomobilnyj Zawod - Erywańska Fabryka Samochodów, orm. Երեւանի ավտոմոբիլային գործարան, Jerewani Awtomobilajin Gortsaran) – armeńska (do 1991 r. sowiecka) firma produkująca w latach 1966–2002 samochody dostawcze oraz minibusy, które stanowią popularny środek transportu w krajach byłego Związku Radzieckiego. Siedziba przedsiębiorstwa mieściła się w stolicy Armenii Erywaniu.
.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Adres |
ul. Nikolasa Adonc, 0019 Erywań |
| Data założenia |
31 grudnia 1964 |
| Data likwidacji |
listopad 2002 |
| Forma prawna |
Spółka akcyjna |
| Strona internetowa | |
Historia i opis fabryki edytuj
Zakład był budowany jako fabryka wózków widłowych Awtopogruzczik, lecz z końcem 1964 roku władze radzieckiego przemysłu motoryzacyjnego zdecydowały przystosować nowo budowany zakład do produkcji samochodów z nadwoziem furgonowym i 10 września 1965 Rada Ministrów Armeńskiej SRR zmieniła jej nazwę na Erewańskie Zakłady Samochodowe (JerAZ)[1]. Zbiegiem okoliczności, nazwa JerAZ odpowiadała armeńskiemu słowu „marzenie”[1]. Podstawowym modelem był furgon JerAZ 762, stanowiący wersję mikrobusu RAF-977 zakładów RAF w Rydze.
Pierwsze dwa furgony JerAZ-762 wyprodukowano w kwietniu 1966. Pod koniec tego roku oddano oficjalnie zakład do eksploatacji i w tym roku zbudowano ich 66[1]. Planowano produkcję 2,5 tysiąca samochodów rocznie, lecz do 1968 roku możliwości produkcyjne wynosiły tylko 1000 samochodów. Przystąpiono następnie do rozbudowy fabryki. W 1970 roku pojawiło się w nowym zakładzie oprzyrządowanie do tłoczenia blach i linia produkcyjna i w 1973 roku możliwości produkcyjne sięgnęły 6500 samochodów[1]. Po kolejnej rozbudowie zakładów i oddaniu w 1976 roku do użytku nowoczesnej podwieszanej linii produkcyjnej długości 1,7 km, produkcja wzrosła do 10 000, a w 1980 roku do 13 000[1]. W 1982 roku wyprodukowano stutysięczny samochód (JerAZ-762W)[1]. W 1985 roku oddano do użytku nową linię produkcyjną długości 3,5 km. W 1987 roku osiągnięto szczyt produkcji 16 000 samochodów[1]. Od przełomu lat 70. i 80. zakład współpracował z polską FSC w Lublinie. W 1986 po raz pierwszy produkcja zakładów była prezentowana za granicą - na Międzynarodowych Targach Poznańskich[1].
W latach 90. fabryka JerAZ znalazła się w niepodległej Armenii i podobnie jak inne poradzieckie zakłady, musiała konkurować na wolnym rynku, w zmienionej sytuacji ekonomicznej i politycznej. Produkcja i sprzedaż spadła z powodu ogólnych problemów ekonomicznych związanych z inflacją, koniecznością sprowadzania części z zagranicy (innych krajów poradzieckich) i utrudnioną sprzedażą za granicą, połączonymi z niską jakością i przestarzałą konstrukcją samochodów[1]. Próbowano rozszerzyć gamę modeli, produkując towarowo-osobowy model JerAZ-762WGP i od 1994 roku ciężarówkę skrzyniową z długą dwurzędową kabiną JerAZ-762WDP. Mimo to, w 1994 roku cała produkcja zakładów wyniosła 316 pojazdów, a w 1995 roku - 232[1]. W 1995 roku zakończono produkcję modelu 762 i pozostawiono jedynie nowszy JerAZ 3730. W maju 1995 roku zakład sprywatyzowano i stał się spółką akcyjną[1]. Mimo to, w 1997 roku zakłady JerAZ ogłosiły upadłość[1]. Ostatecznie w 2002 roku wraz z upadkiem fabryki produkcja samochodów została zakończona.
Modele edytuj
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- JerAZ-762B, "Awtoliegendy SSSR" Nr 102, DeAgostini 2013, ISSN 2071-095X, (ros.)
- Historia firmy JerAZ. [w:] www.yeraz.auto.am [on-line]. [dostęp 2010-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-21)]. (orm.).