Jerzy Świderski (1929–2017)
Jerzy Tomasz Świderski ps. Lubicz (ur. 21 grudnia 1929 w Warszawie, zm. 22 stycznia 2017[1][2]) – polski lekarz kardiolog, profesor nauk medycznych, powstaniec warszawski, autor publikacji o tematyce powstańczej i harcerskiej.
 Jerzy Świderski w 1944 roku | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data śmierci | |
| profesor nauk medycznych | |
| Specjalność: kardiologia, pediatria | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1960 |
| Profesura |
1984 |
Życiorys edytuj
Urodził się 21 grudnia 1929 w Warszawie w rodzinie doktora medycyny, kapitana Edwarda Świderskiego (1891–1972, ps. „Doktor”) i Marii Świderskiej (1900–1968, ps. „Maniuta”). Jego starszym bratem był Bohdan Świderski (1919–1944, ps. „Zaskroniec”).
Jerzy Świderski jako dziecko trafił do Harcerskiej Szkoły Powszechnej im. Andrzeja i Olgi Małkowskich w Warszawie (ul. Krucza, później Natolińska). Podczas Obrony Warszawy 1939 był gońcem Obrony Przeciwlotniczej. W czasie okupacji niemieckiej służył w tajnym harcerstwie – w Warszawskiej Drużynie Harcerzy im. Tadeusza Rejtana. Pod koniec 1943 roku przeszedł kurs łączności. W tym czasie wstąpił w szeregi Armii Krajowej. Uczestniczył w akcjach „małego sabotażu”. W powstaniu warszawskim był łącznikiem w Plutonie Łączników Kompanii Harcerskiej batalionie „Gustaw” Zgrupowania „Róg”. Podczas walk został ranny.
Po powstaniu działał w 2. i 23. Warszawskiej Drużynie Harcerskiej im. Bolesława Chrobrego przy Gimnazjum im. Stefana Batorego. W 1945 został zatrzymany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa; wkrótce aresztowany. Skazany na 3 lata więzienia, przetrzymywany był w więzieniu mokotowskim. W 1948, po amnestii, został zwolniony. Następnie zdał egzamin maturalny (1948, Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie[3]) i rozpoczął studia na Uniwersytecie Warszawskim, a później na Akademii Medycznej. W tym czasie nadal działał w harcerstwie. Rozpoczął także pracę asystenta w Zakładzie Histologii i Embriologii. Akademię ukończył w 1953 roku, zaś w 1960 obronił doktorat. W 1970 uzyskał docenturę, a w 1984 – tytuł profesora nauk medycznych.
W kwietniu 1945 roku dowodził kilkunastoma harcerzami z Warszawskiej Chorągwi Hufców Polskich uzbrojonymi w granaty, którzy przeprowadzili udaną akcję na skład amunicji strzeżony przez żołnierzy Armii Czerwonej.
1 października 1983 dokonał odsłonięcia pomnika Małego Powstańca[4].
Autor m.in. Dziennika harcerza powstańca. 63 dni w dzienniczku czternastoletniego chłopca oraz Harcerze 1944–1956. Najmłodsi w Powstaniu Warszawskim, drugiej konspiracji i więzieniach bezpieki[5].
Jego żoną była artystka specjalizująca się w tkaninie artystycznej Barbara Levittoux-Świderska, która po jego śmierci w 2017 przekazała do Archiwum Akt Nowych archiwum swojego męża[6].
Czytaj więcej na https://historia.interia.pl/aktualnosci/news-dokumenty-prof-swiderskiego-lubicza-w-archiwum-akt-nowych,nId,2423665#utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=chrome
Przypisy edytuj
- ↑ Jerzy Tomasz Świderski. 1944.pl. [dostęp 2017-01-27]. (pol.).
- ↑ Jerzy Świderski. nekrologi.wyborcza.pl. [dostęp 2017-01-27]. (pol.).
- ↑ Stowarzyszenie wychowanków/członkowie/matura 1945–1949 – Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego [online], szkola.batory.edu.pl [dostęp 2017-05-04] (pol.).
- ↑ Odsłonięcie pomnika Małego Powstańca. „ Stolica”, s. 15, 16 października 1983.
- ↑ Ewa Rzeczkowska, Tajne organizacje harcerskie w Polsce w latach 1944–1956, w: Pamięć i Sprawiedliwość, nr 1(17)/2011 s. 123-124.
- ↑ Dokumenty prof. Świderskiego "Lubicza" w Archiwum Akt Nowych [online], historia.interia.pl [dostęp 2023-07-30] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Jerzy Świderski: Dziennik harcerza powstańca, Warszawa Oficyna Wydawnicza „ŁośGaf” 2004. ISBN 83-87572-64-0
- Kto jest kim w Polsce, edycja IV (zespół redakcyjny Beata Cynkier i inni), Warszawa 2001, s. 956–957
- Prof. dr hab. Jerzy Tomasz Świderski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2017-01-27].[martwy link]