Jerzy Płażewski
Jerzy Płażewski (ur. 27 sierpnia 1924 w Siedlcach, zm. 5 sierpnia 2015 w Warszawie[1][2]) – polski krytyk filmowy i historyk filmu, autor licznych książek i artykułów prasowych. Nazywany nestorem polskiej krytyki filmowej, jako czynny w zawodzie przez niemal 70 lat.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Był synem fotografa Ignacego Płażewskiego. W czasie II wojny światowej był redaktorem naczelnym pisma „Młody Nurt” (1942-1944), wydawanego przez młodzieżówkę organizacji Miecz i Pług. Ukończył studia w Szkole Głównej Planowania i Statystyki (1950).
Już w czasie studiów publikował recenzje filmowe, m.in. w „Odrodzeniu”, a od 1949 pracował w tygodniku „Film” publikował recenzje w „Życiu Literackim”. Od 1952 do 1956 był kierownikiem działu filmowego w „Przeglądzie Kulturalnym”, a w latach 1956–1957 kierował miesięcznikiem „Film na świecie”. W 1960 założył w Warszawie Kino Dobrych Filmów „Wiedza” znajdujące się w Pałacu Kultury i Nauki i kierował nim do 1985. W 1965 obronił pracę doktorską z filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1968 był kierownikiem działu zagranicznego miesięcznika „Kino”, a członkiem redakcji tego pisma pozostał aż do swojej śmierci.
Napisał wiele książek poświęconych kinu światowemu, wielokrotnie zasiadał w jury festiwali filmowych, m.in. w Cannes, Berlinie, San Sebastian, Moskwie, Acapulco, Locarno, Karlowych Warach, Mannheim, Mar del Plata, Gdyni i Krakowie.
Należał do Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, Stowarzyszenia Filmowców Polskich oraz FIPRESCI. Otrzymał dwukrotnie Nagrodę im. Karola Irzykowskiego (1958, 1971). W 2008 został odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[3].
Obejrzał ponad 13,5 tys. filmów. W pracy posługiwał się długopisem z latarką, którym sporządzał notatki w trakcie seansów[4].
W 2021 ukazała się poświęcona mu monografia pt. Jerzy Płażewski (red. Barbara Giza, Piotr Zwierzchowski; Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, ISBN 978-83-66849-17-4; seria: "Polcy krytycy filmowi"; autorzy: Andrzej Bukowiecki, Barbara Giza, Marta Hauschild, Barbara Hollender, Karol Jachymek, Monika Jacygrad, Krzysztof Kornacki, Arkadiusz Lewicki, Piotr Pławuszewski, Tadeusz Lubelski, Barbara Szczekała, Adam Wyżyński, Krzysztof Zanussi, Piotr Zwierzchowski).
Publikacje książkowe edytuj
- Druga wojna światowa: chronologiczne zestawienie zdarzeń od Monachium do Poczdamu: 28. XI. 1938–2. VIII. 1945 (Wydawnictwo Poligrafika, Łódź 1947);
- Fotografowanie nie jest trudne (Wydawnictwo Poligrafika, Łódź 1947; wydanie 2 rozszerzone: Filmowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1951; wydanie 3: Filmowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1952; wydanie 4 uzupełnione: Filmowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1957; wydanie 5 uzupełnione: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1961; wydanie 6 uzupełnione: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1968; wydanie 7 uzupełnione: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1970; wydanie 8 uzupełnione: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1972; wydanie 9: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1974; wydanie 10 jako Fotografowanie nie jest trudne. O fotografii czarno-białej: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1988);
- Szabla i pióro: rzecz o jenerale Hauke-Bosaku (Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1952);
- Szkice filmowe (Filmowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1952);
- Filmy, które pamiętamy (Spółdzielnia Wydawnicza "Czytelnik", Warszawa 1956);
- Filmowcy radzieccy i ich dorobek (1918-1957). 559 sylwetek twórczych (Centralne Archiwum Filmowe, Warszawa 1957);
- Mała historia filmu w ilustracjach (Filmowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1957);
- Język filmu (Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1961; wydanie 2 uzupełnione: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1982; wydanie 3: Książka i Wiedza, Warszawa 2008);
- Andrzej Munk (22). Anthologie du Cinéma (Anthologie du Cinéma, Paris [février] 1967);
- Historia filmu dla każdego (Instytut Wydawniczy "Nasza Księgarnia", Warszawa 1968; wydanie 2 uzupełnione: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1977; wydanie 3 jako Historia filmu dla każdego 1895-1980: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1986; wydanie 4 uzupełnione jako Historia filmu: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1995; wydanie 5 poszerzone jako Historia filmu 1895-2000: Książka i Wiedza, Warszawa 2001; wydanie 6 poszerzone jako Historia filmu 1895-2003: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 2005; wydanie 7 jako Historia filmu 1895-2005: Książka i Wiedza, Warszawa 2007; wydanie 8, niezmienione: Książka i Wiedza, Warszawa 2008);
- 200 filmów tworzy historię najnowszą kina (Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1973)
- Historia filmu francuskiego: 1895-1989 (Editions Spotkania, Warszawa 1992; wydanie 2 jako Historia filmu francuskiego 1895-2003: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 2005)
- 75 najważniejszych międzynarodowych festiwali filmowych za granicą (skrypt powielany; Film Polski, Warszawa 1993).
Przypisy edytuj
- ↑ Jerzy Płażewski nie żyje. Nestor polskiej krytyki filmowej, łącznik Polski z kinem światowym - miał 90 lat. gazeta.pl, 2015-08-05. [dostęp 2015-08-06].
- ↑ Zmarł Jerzy Płażewski, nestor polskiej krytyki filmowej. tvn24.pl, 2015-08-05. [dostęp 2015-08-05].
- ↑ Filmowcy otrzymali medale Gloria Artis. wp.pl, 2008-10-29. [dostęp 2012-12-05].
- ↑ Łukasz Maciejewski. Długopis z latarką. Jerzy Płażewski (1924–2015). „Kwartalnik Filmowy”. 91, s. 227-231, 2015. (pol.).
Bibliografia edytuj
- Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny. Edycja 3, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1993