Jerzy Pelc
Jerzy Pelc (ur. 30 września 1924 w Warszawie[1], zm. 2 czerwca 2017 tamże[2][3]) – polski filozof, semiotyk i logik, od 1971 profesor Uniwersytetu Warszawskiego i Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
| Data i miejsce urodzenia |
30 września 1924 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
2 czerwca 2017 |
| Profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: semiotyka | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
marzec 1951 |
| Habilitacja |
1961 |
| Profesura |
1971 |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Był absolwentem Liceum im. Stefana Batorego (matura 1942), uczestnikiem powstania warszawskiego pseudonim „Warecki”, kolegą Krzysztofa Baczyńskiego.
Po wojnie zajął się studiami polonistycznymi; był uczniem Juliana Krzyżanowskiego i Witolda Doroszewskiego. Wydał między innymi Beniowskiego Słowackiego. Równocześnie poświęcił się studiom filozoficznym, prowadzonym głównie pod kierunkiem Tadeusza Kotarbińskiego. W marcu 1951 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych, w 1961 doktora habilitowanego[4]
Jego zainteresowania skupiły się wokół zagadnień semiotyki. W latach 1972–1994 był kierownikiem Zakładu Semiotyki Logicznej Uniwersytetu Warszawskiego[5], od 1970 był redaktorem naczelnym „Studiów Semiotycznych”. Od 1973 nieprzerwanie prowadził seminarium Logika języka naturalnego oraz kurs semiotyki logicznej. Zajmował się filozofią języka, logiką języka, semiotyką teoretyczną, metodologią semiotyki, a w zakresie studiów magisterskich polonistyką (językoznawstwem i literaturoznawstwem).
Był między innymi przewodniczącym International Association for Semiotic Studies oraz przewodniczącym honorowym Institut International de Philosophie – najważniejszych międzynarodowych organizacji semiotycznych i filozoficznych.
Zajmowane stanowiska, pełnione funkcje:
- Wiceprezes Kasy im. Józefa Mianowskiego – Fundacja Popierania Nauki,
- Przewodniczący Komitetu Etyki w Nauce przy Prezydium PAN,
- Członek Komitetu Nauk Filozoficznych PAN,
- Prezes Polskiego Towarzystwa Semiotycznego,
- Członek Rady Języka Polskiego PAN,
- Członek Rady Naukowej Zespołu Badawczego Prakseologii im. Tadeusza Kotarbińskiego IF WFiS UMCS,
- Członek krajowy rzeczywisty Towarzystwa Naukowego Warszawskiego,
- Członek krajowy korespondent Wydziału Historyczno-Filozoficznego PAU,
- Przewodniczący honorowy International Association for Semiotic Studies – Association Internationale de Sémiotique,
- Przewodniczący honorowy Institut International de Philosophie.
W 2008 został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[6].
Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 141-1-13)[7].
Książki edytuj
- Poglądy Rudolfa Carnapa na kwestie znaczenia i oznaczania. Przegląd, Ossolineum, Wrocław, Warszawa 1960 (rotaprint; streszczenie i częściowe tłumaczenie trzech prac Carnapa).
- O użyciu wyrażeń, Ossolineum, Wrocław 1971.
- Studies in Functional Logical Semiotics of Natural Language, The Hague 1971 (seria Mouton Janua Linguorum 90).
- Wstęp do semiotyki, Wiedza Powszechna, Warszawa 1981, 1984 (seria Omega).
- Wizerunki i wspomnienia. Materiały do dziejów semiotyki, Zakład Semiotyki Logicznej UW, Polskie Towarzystwo Semiotyczne, Warszawa 1994. (Seria: Biblioteka Myśli Semiotycznej 30; przedstawieni są tu między innymi Tadeusz Kotarbiński, Władysław Tatarkiewicz, Tadeusz Czeżowski, Kazimierz Ajdukiewicz, Julian Krzyżanowski, Roman Ingarden, Mieczysław Wallis, Jerzy Kuryłowicz, Witold Doroszewski, Izydora Dąmbska, Seweryna Łuszczewska-Romahnowa, Stefan Żółkiewski, Tadeusz Wójcik).
Redakcje edytuj
- Logika i język. Studia z semiotyki logicznej, tłum. Jerzy Pelc, PWN, Warszawa 1967.
- Semiotyka polska 1894-1969, PWN, Warszawa 1971.
- Encyclopedic Dictionary of Semiotics, 3 tomy, Mouton De Gruyter, Berlin, New York, Amsterdam 1986; 1994.
- Język współczesnej humanistyki, Polskie Towarzystwo Semiotyczne, Warszawa 2000 (seria: Biblioteka Myśli Semiotycznej, t. 46; manifest antyirracjonalizmu, zwłaszcza antypostmodernizmu.
Wybrane artykuły edytuj
- Funkcjonalne podejście do semiotyki logicznej języka naturalnego, w: „Studia Filozoficzne” nr 2, s. 109–134, 1967.
- Symptom and symbol in language, w: Dascal, Marcelo et al. Philosophy of Language, vol. 2, Berlin, New York, Mouton de Gruyter, s. 1292-1313.
- Theory formation in semiotics, w: Posner, Roland et al. Semiotics, vol. 1, Berlin, New York 1977, Mouton de Gruyter, s. 617-643.
- Understanding, explanation, and action as problems of semiotics, w: Posner, Roland et al. Semiotics, vol. 1, Berlin, New York 1977, Mouton de Gruyter, s. 644- 667.
- Głos laika w sprawie klonowania ludzi, „Przegląd Filozoficzny” 2001 nr 3, s. 5-24.
- Odkąd zaczyna się człowiek? Konsekwencje wyboru definicji, „Przegląd Filozoficzny” 2001 nr 3, s. 25-29.
- Sprawa pomnika Tadeusza Kotarbińskiego w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego, „Ruch Filozoficzny” 2004 tom 61 nr 4, s. 535-547.
Księgi honorowe edytuj
- Jacek Juliusz Jadacki, Witold Strawiński (red.), W świecie znaków. Księga pamiątkowa ku czci profesora Jerzego Pelca, Polskie Towarzystwo Filozoficzne, Warszawa 1996 (artykuły w języku polskim oraz bibliografia do 1995).
- Jacek Juliusz Jadacki, Witold Strawiński (red.), In the World of Signs. Essays in honour of Professor Jerzy Pelc, Rodopi, Amsterdam-Atlanta 1998.
Linki zewnętrzne edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Pelc Jerzy, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-10-05].
- ↑ Jerzy Pelc. nekrologi.wyborcza.pl, 2017-06-08. [dostęp 2017-06-08].
- ↑ Odszedł prof. Jerzy Pelc. Instytut Filozofii i Socjologii PAN. [dostęp 2017-06-08].
- ↑ Jerzy Pelc na stronie Powstańcze biogramy
- ↑ "Prof. Jerzy Pelc skończył 88 lat", academicon.pl [zarchiwizowane 2016-03-12].
- ↑ Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. www.mkidn.gov.pl. [dostęp 2020-08-14].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: PELCOWIE, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-10].