Jerzy Skalski

Jerzy Skalski (ur. 7 kwietnia 1925 w Grodnie, zm. 18 lutego 2010 w Otwocku) – polski dowódca wojskowy, generał broni Wojska Polskiego, dowódca Warszawskiego Okręgu Wojskowego (1983–1987), sekretarz Komitetu Obrony Kraju (1987–1990), wiceminister obrony narodowej (1989–1990), poseł na Sejm PRL IX kadencji.

Jerzy Skalski

Wilk

generał broni
Data i miejsce urodzenia	7 kwietnia 1925 Grodno
Data i miejsce śmierci	18 lutego 2010 Otwock
Przebieg służby
Lata służby	1944–1991
Siły zbrojne	Armia Krajowa Armia Czerwona Ludowe Wojsko Polskie Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej
Jednostki	122 Zapasowy Pułk Piechoty 8 Dywizja Piechoty 28 Pułk Piechoty 36 Pułk Artylerii Lekkiej 45 Pułk Piechoty 3 Dywizji Piechoty 1 Pułk Artylerii Haubic
Stanowiska	dowódca pułku artylerii haubic, z-ca szefa sztabu artylerii 3 DP, szef artylerii okręgu wojskowego, z-ca szefa Wojsk Rakietowych i Artylerii MON, z-ca szefa SG WP ds. operacyjnych, d-ca WOW, Główny Inspektor Obrony Terytorialnej, szef Obrony Cywilnej Kraju i sekretarz KOK, wiceminister obrony narodowej
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa: operacja łużycka, bitwa o Berlin
Odznaczenia

Życiorys

Syn Janusza, oficera WP, uczestnika bitwy pod Monte Cassino, który po wojnie pozostał w Anglii i Petroneli z Sienkiewiczów. Przed wybuchem wojny ukończył 6 klas szkoły powszechnej oraz 2 klasy Gimnazjum Ogólnokształcącego w Grodnie. Po zajęciu miasta przez Armię Czerwoną w 1939 uczył się w radzieckiej szkole 10-letniej i od 1941 pracował jako kominiarz. Od kwietnia 1942 był żołnierzem Armii Krajowej ps. „Wilk” i łącznikiem-zwiadowcą w oddziale „Bąka”. W lipcu 1944 wcielony jako szeregowiec-strzelec do 122 Zapasowego Pułku Piechoty Armii Czerwonej w Kostromie. We wrześniu 1944 na własną prośbę przeniesiony do ludowego Wojska Polskiego, gdzie służył jako pisarz-tłumacz w sztabie artylerii 8 Dywizji Piechoty 2 Armii Wojska Polskiego. Po ukończeniu w styczniu 1945 Oficerskiej Szkoły Artylerii 2 Armii WP promowany został do stopnia podporucznika w korpusie oficerów artylerii. Po promocji służył jako dowódca plutonu armat przeciwpancernych 28 Pułku Piechoty 9 Dywizji Piechoty. Brał udział w walkach podczas operacji berlińskiej, 17 kwietnia 1945 został dwukrotnie ciężko ranny w nogę. Przebywał na leczeniu w szpitalach w Poznaniu i Siedlcach.

Po wojnie kontynuował służbę wojskową. Skierowany został do Oficerskiej Szkoły Artylerii w Toruniu na kurs dowódców baterii, który ukończył w listopadzie 1945 z II lokatą. Po kursie został dowódcą baterii w 17 samodzielnym dywizjonie artylerii przeciwlotniczej w Siedlcach (w strukturach 14 Dywizji Piechoty). W marcu 1946 został dowódcą dywizjonu w 36 Pułku Artylerii Lekkiej. Od kwietnia do lipca 1947 przebywał na kursie lektorów w Wyższej Szkole Oficerów Polityczno-Wychowawczych. Następnie został wyznaczony na zastępcę dowódcy 17 Samodzielnego Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej do spraw polityczno-wychowawczych, a od sierpnia 1947 na wykładowcę w 45 Pułku Piechoty w Siedlcach. Od kwietnia 1948 był zastępcą dowódcy tego pułku do spraw polityczno-wychowawczych, a w lutym 1949 został wykładowcą wydziału polityczno-wychowawczego 2 Dywizji Piechoty w Kielcach. Pod koniec 1949 powrócił do 14 Dywizji Piechoty na stanowisko pomocnika szefa sztabu artylerii dywizyjnej. W 1953, ze względu na pobyt ojca w Wielkiej Brytanii, został usunięty ze służby w aparacie politycznym wojska. W czerwcu 1953 był zastępcą szefa, a od października 1956 szefem sztabu artylerii 3 Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta w Lublinie. W latach 1959–1960 był dowódcą 1 Pułku Artylerii Haubic w Bartoszycach, skąd skierowano go na studia w Wojskowej Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR im. Woroszyłowa w Moskwie, którą ukończył w 1962 ze złotym medalem. W latach 1962–1965 był szefem sztabu Artylerii Warszawskiego Okręgu Wojskowego, a od 1965 szefem sztabu Wojsk Rakietowych i Artylerii tego okręgu. W 1966 ukończył Wyższy Specjalistyczny Akademicki Kurs Artylerii przy Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. W maju 1967 został szefem Wojsk Rakietowych i Artylerii Warszawskiego Okręgu Wojskowego i na tym stanowisku awansował w październiku 1969 do stopnia generała brygady. Nominację wręczył mu 10 października 1969 w Belwederze przewodniczący Rady Państwa PRL marszałek Polski Marian Spychalski. We wrześniu 1970 wyznaczono go na stanowisko zastępcy szefa Wojsk Rakietowych i Artylerii MON (gen. dyw. Ignacego Szczęsnowicza), a w kwietniu 1972 został zastępcą szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego ds. operacyjnych. W październiku 1975 awansowany do stopnia generała dywizji. Nominację odebrał w Belwederze z rąk I sekretarza Komitetu Centralnego PZPR Edwarda Gierka. W 1969 oraz w 1977 ukończył Kursy Operacyjno-Strategiczne w Wojskowej Akademia Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR im. K.J. Woroszyłowa w Moskwie. Od marca 1983 do października 1987 był dowódcą Warszawskiego Okręgu Wojskowego. Na tym stanowisku 3 października 1986 awansowany uchwałą Rady Państwa na generała broni. Nominację wręczył mu 10 października 1986 w Belwederze przewodniczący Rady Państwa PRL gen. armii Wojciech Jaruzelski.

W 1985 uzyskał mandat posła na Sejm PRL IX kadencji, z okręgu Warszawa Praga-Północ z ramienia Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Zasiadał w Komisji Transportu, Żeglugi i Łączności. Delegat na X Zjazd PZPR (1986). Członek Rady Naczelnej ZBoWiD. W latach 1986–1988 członek Społecznego Komitetu Odnowy Starego Miasta Zamościa.

W latach 1987–1990 był Głównym Inspektorem Obrony Terytorialnej, szefem Obrony Cywilnej Kraju i sekretarzem Komitetu Obrony Kraju. Od lipca 1989 był również wiceministrem obrony narodowej. We wrześniu 1990 odwołany ze stanowiska, przebywał w dyspozycji Ministra Obrony Narodowej. W maju 1991, w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego, został przeniesiony w stan spoczynku.

Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera FII-10-12).

Życie prywatne

Od 1947 żonaty z Bogusławą z domu Buczyńską (1925–2010). Miał córkę.

Wykształcenie wojskowe

• Oficerska Szkoła Artylerii 2 Armii Wojska Polskiego (1944–1945)
• Wojskowa Akademia Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR im. K.J. Woroszyłowa (1960–1962)
• Wojskowa Akademia Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR im. K.J. Woroszyłowa (Kursy Operacyjno-Strategiczne w 1969 i 1977)

Awanse

W trakcie wieloletniej służby w ludowym Wojsku Polskim otrzymywał awanse na kolejne stopnie wojskowe:

• podporucznik – 1945
• porucznik – 1946
• kapitan – 1947
• major – 1952
• podpułkownik – 1956
• pułkownik – 1962
• generał brygady – 1969
• generał dywizji – 1975
• generał broni – 1986

Odznaczenia i wyróżnienia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Order Sztandaru Pracy I klasy
• Order Sztandaru Pracy II klasy (1973)
• Krzyż Partyzancki
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie (1997)
• Medal „Za udział w walkach w obronie władzy ludowej”
• Medal 10-lecia Polski Ludowej
• Medal 30-lecia Polski Ludowej
• Medal 40-lecia Polski Ludowej
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
• Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Medal „Za udział w walkach o Berlin”
• Złoty Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”
• Srebrny Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”
• Brązowy Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”
• Złota Odznaka „Za Zasługi dla Obrony Cywilnej”
• Złoty Medal „Za zasługi dla Ligi Obrony Kraju”
• Medal im. Ludwika Waryńskiego (1988)
• Order Czerwonej Gwiazdy (ČSSR)
• Medal „40 lat Wyzwolenia Czechosłowacji przez Armię Radziecką” (ČSSR)
• Order Wojny Ojczyźnianej II stopnia (ZSRR)
• Order Czerwonej Gwiazdy (ZSRR)
• Medal „Za umacnianie braterstwa broni” (ZSRR)
• Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
• Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
• Medal jubileuszowy „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
• Medal jubileuszowy „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR” (ZSRR)
• Medal jubileuszowy „70 lat Sił Zbrojnych ZSRR” (ZSRR, 1988)
• Medal „30-lecia Rewolucyjnych Sił Zbrojnych Kuby” (Kuba)
• wiele innych odznaczeń państwowych, resortowych, regionalnych, organizacyjnych i zagranicznych

Bibliografia

• H.P. Kosk, Generalicja polska tom II, Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 2001 ISBN 83-87103-81-0.
• J. Królikowski: Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943−1990. T. III. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2010. ISBN 978-83-7611-801-7. OCLC 833638240.brak strony w książce
• J. Stroynowski (red.), Who is who in the Socialist countries of Europe: a biographical encyclopedia of more than 12,600 leading personalities in Albania, Bulgaria, Czechoslovakia, German Democratic Republic, Hungary, Poland, Romania, Yugoslavia 1989, tom 3, K. G. Saur Pub., 1989
• Leksykon Historii Polski, Wyd. Wiedza Powszechna, Warszawa 1995
• Sejm PRL IX kadencji, Warszawa 1986
• Strona sejmowa posła IX kadencji