Johann Jakob Griesbach

Johann Jakob Griesbach
Data i miejsce urodzenia	4 stycznia 1745 ; Butzbach
Data i miejsce śmierci	24 marca 1812 ; Jena
Zawód, zajęcie	duchowny, biblista
	Multimedia w Wikimedia Commons

Johann Jakob Griesbach (ur. 4 stycznia 1745 w Butzbach, zm. 24 marca 1812 w Jenie) – niemiecki biblista, krytyk tekstu Nowego Testamentu, duchowny luterański. Wykształcenie zdobył we Frankfurcie, Tybindze, Lipsku i Halle.

W 1774 roku Griesbach opublikował grecką synopsę trzech pierwszych Ewangelii: Mateusza, Marka i Łukasza. Jako pierwszy trzy pierwsze Ewangelie nazwał synoptycznymi^[1]. Słowo synoptyczna pochodzi od greckiego συνοψις (spojrzenie obejmujące całość). Griesbach, wbrew tradycyjnemu poglądowi przypisującemu pierwszeństwo Mateuszowi uznał, że najstarszą jest Ewangelia Marka^[2].

Tekst Nowego Testamentu edytuj

Rękopisy Nowego Testamentu dzielił na trzy grupy: aleksandryjską, zachodnią i bizantyjską. Griesbach uważał, że żaden rękopis nie reprezentuje swej rodziny w czystej formie. Jako pierwszy wysunął tezę, że kopista bardziej skłonny jest do dodawania niż opuszczania i jako pierwszy argumentował, że krótsze warianty (lectio brevior potior) są bardziej prawdopodobne. Griesbach nie brał jednak pod uwagę migracji rękopisów oraz mieszania się tradycji tekstualnych. Wszystkie rękopisy pochodzące z Aleksandrii traktował jako reprezentantów tekstu aleksandryjskiego^[3].

Był pierwszym krytykiem tekstu, który zaczął przywiązywać wagę do cytatów patrystycznych^[4]. Jego zdaniem każdy cytat powinien być rozpatrywany indywidualnie, powinien być brany z najlepszych dzieł i tylko z autentycznych dzieł greckich. Należy odróżnić cytat od aluzji, należy zwrócić uwagę na powtarzające się cytaty, czy są cytowane w identyczny sposób^[5].

Griesbach był pierwszym, który wydał w Niemczech grecki tekst Nowego Testamentu w wielu miejscach odbiegający od Textus receptus (1775-1777)^[6].

Stosował system numeracji rękopisów wprowadzony przez Wettsteina, system ten, z modyfikacjami, stosowany jest po dziś dzień. Początkowo sądził, że Kodeks Watykański reprezentuje tradycję zachodnią (1777)^[7]. W 1796 roku zaliczył go do rękopisów aleksandryjskich, jednak w dalszym ciągu był przekonany, że pierwsza połowa Mateusza kodeksu reprezentuje tekst zachodni^[8].

Na tekście J.J. Griesbacha swoje angielskie tłumaczenie Nowego Testamentu opublikowane po raz pierwszy 1840 roku oparł Samuel Sharpe^[9]. Wykorzystał je również Benjamin Wilson w swoim przekładzie międzywierszowym The Emphatic Diaglott, wydanym w roku 1864^[10].

Dzieła edytuj

Wydania greckiego NT

J.J. Griesbach: Novum Testamentum Graece. IV Evangelia. T. I. Londini: 1809. (łac.).
J.J. Griesbach: Novum Testamentum Graece. Acta et Epistolas Apostolorum cum Apocalypsi. T. II. Londini: 1810. (łac.).

Inne

Symbolae criticae ad supplendas et corrigendas variarum N. T. lectionum collectiones. Halle: 1793.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

↑ GRIESBACH, Johann Jakob. bautz.de. [dostęp 2010-12-10].
↑ Libri historici Novi Testamenti Graece. Pars prior, sistens synopsin Evangeliorum Matthaei, Marci et Lucae. Textum ad fidem codicum, versionum et patrum emendavit et lectionis varietatem adiecit Io. Iac. Griesbach (Halle, 1774).
↑ B.F. Westcott, F.J.A. Hort, Introduction to the New Testament in the Original Greek, 1882, ss. 183-185.
↑ J.J. Griesbach, Symbolae criticae ad supplendas et corrigendas variorum N.T. lectionum cololectiones. Accedit multorum N.T. codicum Graecorum description et examen (Hallae: Io. Iac. Curtii, 1793), CXXXIX-CXLI.
↑ J.J. Griesbach, Curae in historiam textus Graeci epistolarum Paulinarum, Fickelscherr, Jena 1777, pp. 25-28.
↑ T. Robertson, An Introduction to the Textual Criticism of the New Testament, Nashville: Broadman, 1925, s. 119-121.
↑ J.J. Griesbach, Novum Testamentum Graecum, vol. I (Halle, 1777), prolegomena.
↑ J.J. Griesbach, Novum Testamentum Graecum, 2 editio (Halae, 1796), prolegomena, s. LXXXI. patrz wydanie z 1809 (Londyn).
↑ International Society of Bible Collectors: The Sharpe Translations. biblecollectors.org, 1983. [dostęp 2014-12-30].
↑ International Society of Bible Collectors: Interlinear and Parallel Versions of the New Testament. biblecollectors.org, 2003. [dostęp 2014-12-30].

Linki zewnętrzne edytuj

Hē Kainē Diathēkē: Griesbach's text, with the various readings of Mill and Scholz (London 1859)
Johann Jakob Griesbach. bautz.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-18)]. – BBKL

[1] GRIESBACH, Johann Jakob. bautz.de. [dostęp 2010-12-10].

[2] Libri historici Novi Testamenti Graece. Pars prior, sistens synopsin Evangeliorum Matthaei, Marci et Lucae. Textum ad fidem codicum, versionum et patrum emendavit et lectionis varietatem adiecit Io. Iac. Griesbach (Halle, 1774).

[3] B.F. Westcott, F.J.A. Hort, Introduction to the New Testament in the Original Greek, 1882, ss. 183-185.

[4] J.J. Griesbach, Symbolae criticae ad supplendas et corrigendas variorum N.T. lectionum cololectiones. Accedit multorum N.T. codicum Graecorum description et examen (Hallae: Io. Iac. Curtii, 1793), CXXXIX-CXLI.

[5] J.J. Griesbach, Curae in historiam textus Graeci epistolarum Paulinarum, Fickelscherr, Jena 1777, pp. 25-28.

[6] T. Robertson, An Introduction to the Textual Criticism of the New Testament, Nashville: Broadman, 1925, s. 119-121.

[7] J.J. Griesbach, Novum Testamentum Graecum, vol. I (Halle, 1777), prolegomena.

[8] J.J. Griesbach, Novum Testamentum Graecum, 2 editio (Halae, 1796), prolegomena, s. LXXXI. patrz wydanie z 1809 (Londyn).

[9] International Society of Bible Collectors: The Sharpe Translations. biblecollectors.org, 1983. [dostęp 2014-12-30].

[10] International Society of Bible Collectors: Interlinear and Parallel Versions of the New Testament. biblecollectors.org, 2003. [dostęp 2014-12-30].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]