Johann Tetzel

Johann Tetzel
	Inkwizytor heretyckiej przewrotności
Data i miejsce urodzenia	ok. 1465 ; Pirna
Data i miejsce śmierci	11 sierpnia 1519 ; Lipsk
Miejsce pochówku	Kościół św. Pawła w Lipsku
	Inkwizytor Polski
Okres sprawowania	1509–1519
	Komisarz generalny do spraw odpustów w Świętym Cesarstwie Rzymskim
Okres sprawowania	1517–1519
Wyznanie	Rzymskokatolickie
Inkardynacja	Zakon Kaznodziejski (O.P.)
Śluby zakonne	1489
	Multimedia w Wikimedia Commons

Johann (lub Johannes) Tetzel OP (ur. 1465 w Pirnie, zm. 11 sierpnia 1519 w Lipsku) – niemiecki duchowny katolicki, dominikanin, przeor klasztoru w Głogowie, inkwizytor Polski. Znany głównie ze sprzedaży odpustów, który to proceder stał się jedną z istotnych przyczyn reformacji^[1]^[2]. Kojarzony z dwuwierszem Gdy tylko złoto w misce zadzwoni, do nieba jakaś duszyczka pogoni (niem. Sobald der Gülden im Becken klingt im huy die Seel im Himmel springt)^{[potrzebny przypis]}.

Życiorys edytuj

Tetzel urodził się w saksońskim mieście Pirna w 1465 roku, jako syn lipskiego złotnika, Hansa Tetzla. Pilnie studiował w Pirnie teologię i filozofię. W 1489 wstąpił do zakonu dominikanów. Odnosił pewne sukcesy jako kaznodzieja. W 1502 wyznaczony przez papieża do propagowania odpustu jubileuszowego, którego udzielał odtąd przez całe swoje życie. W 1509 został ustanowiony inkwizytorem na obszarze polskiej prowincji dominikańskiej, natomiast w 1517 został wyniesiony przez papieża Leona X do godności komisarza ds. odpustów w Świętym Cesarstwie Rzymskim.

W swojej działalności handlowej Tetzel posunął się do sporządzenia listy opłat za odpuszczenie różnych rodzajów grzechów^{[potrzebny przypis]}. Według Lutra twierdził, że jego odpusty mogą chronić dusze, które znieważyły Marię Pannę, oraz sprzedawał odpusty za zmarłych, a także za grzechy jeszcze nie popełnione. W 1517 próbował dokonać zbiórki pieniędzy na trwającą w Rzymie budowę bazyliki św. Piotra, co stanowiło inspirację dla Marcina Lutra przy pracy nad 95 tezami, w części poświęconej tetzlowej akcji.

W 1517 zdobył tytuł licencjata Świętej Teologii na Uniwersytecie Viadrina we Frankfurcie nad Odrą, a następnie doktora Świętej Teologii (1518), za obronę w dwóch mowach doktryny o odpustach przeciwko nauce Lutra. Oskarżenie, iż sprzedaje pełne odpuszczenie grzechów jeszcze nie popełnionych wywołało ogromny skandal. Marcin Luter uznał jego działalność za złą i niedopuszczalną oraz rozpoczął publicznie wypowiadać się przeciwko niemu.

Przypisy edytuj

↑ Monica MarieM.M. Eden Monica MarieM.M., German at the University of Minnesota: A Case Study for Articulation and Accountability in a Proficiency-based System, University of Minnesota, 1998, s. 28 [dostęp 2021-04-28], Cytat: Tetzel was a German monk ( 1465-1519 ) infamous for the sale of indulgences , a practice which helped spark Martin Luther's Reformation (ang.).
↑ Hans JoachimH.J. Hillerbrand Hans JoachimH.J., The Oxford Encyclopedia of the Reformation, Oxford University Press, 1996, s. 149, ISBN 978-0-19-506493-3 [dostęp 2021-04-28], Cytat: German preacher of indulgences who was important in the indulgences controversy with Martin Luther (ang.).

Bibliografia edytuj

Albert Frederick Pollard: Tetzel, Johann. W: Encyclopaedia Britannica. T. 26. 1911, s. 672.

[1] Monica MarieM.M. Eden Monica MarieM.M., German at the University of Minnesota: A Case Study for Articulation and Accountability in a Proficiency-based System, University of Minnesota, 1998, s. 28 [dostęp 2021-04-28], Cytat: Tetzel was a German monk ( 1465-1519 ) infamous for the sale of indulgences , a practice which helped spark Martin Luther's Reformation (ang.).

[2] Hans JoachimH.J. Hillerbrand Hans JoachimH.J., The Oxford Encyclopedia of the Reformation, Oxford University Press, 1996, s. 149, ISBN 978-0-19-506493-3 [dostęp 2021-04-28], Cytat: German preacher of indulgences who was important in the indulgences controversy with Martin Luther (ang.).

[1]

[2]