Wikipedia

John Tenniel

brytyjski ilustrator, malarz i karykaturzysta

Sir John Tenniel (ur. 28 lutego 1820 w Londynie, zm. 25 lutego 1914 tamże) – angielski malarz i ilustrator. Zilustrował książki Lewisa Carrolla Alicja w Krainie Czarów (1865), Po drugiej stronie lustra (1872). Od 1850 pracował w satyrycznym magazynie „Punch”. Przez ponad 50 lat był jednym z czołowych angielskich karykaturzystów.

sir John Tenniel
Ilustracja
Autoportret (1889)
Data i miejsce urodzenia

28 lutego 1820
Londyn

Data i miejsce śmierci

25 lutego 1914
Londyn

Zawód, zajęcie

rysownik

Narodowość

angielska

Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Dropping the Pilot (1890)
Alicja i Gąsienica z fajką wodną, ilustracja Alicji w krainie czarów

Życiorys edytuj

John Tenniel urodził się w rodzinie Johna Baptista Tenniela, hugenockiego szermierza i tancerza[1][2] oraz Elizy Marii Tenniel. John Tenniel miał dwóch braci i trzy siostry. W 1840 doznał poważnego urazu prawego oka w trakcie szermierki — zostało ono trafione klingą ojca, na której brakowało wtedy punty[3]. Stan oka pogarszał się przez lata, ostatecznie doprowadzając do utraty wzroku w nim[3].

Tenniel został przyjęty na okres próbny studiów w Royal Academy of Arts w 1842. Był jednak sfrustrowany tamtejszymi metodami nauczania i postanowił kształcić się w malarstwie i rysunku samodzielnie[4]. W tym samym roku zadebiutował jako ilustrator książkowy, pracując nad The Book of British Ballads Samuela Cartera Halla[4].

W 1850 został zaproszony do współtworzenia z Johnem Leechem politycznych karykatur w magazynie „Punch”. Jego zadaniem było podążanie za linią ideową czasopisma, liberalnego magazynu opisującego napięcia w parlamencie, radykalizujący się ruch robotniczy, wojny, gospodarkę i zmieniające się wiktoriańskie społeczeństwo. Jego pierwsza karykatura, Lord Jack the Giant Killer przedstawiała Lorda Johna Russella napadającego na kardynała Wisemana[5]. Stopniowo zaczął ilustrować coraz ważniejsze tematy, ostatecznie całkowicie przejmując posadę karykaturzysty politycznego po śmierci Leecha w 1864[5]. Jego prace z lat 60. XIX w. spopularyzowały stereotypowy wizerunek Irlandczyka jako stworzenia niższego niż człowiek, ulegającego żądzom i przypominającego orangutana[6]. Karykatury Tenniela powstawały w opozycji do irlandzkiego nacjonalizmu, często przedstawiały Hibernię, personifikację Irlandii, jako piękną kobietę atakowaną przez „potwornych Irlandczyków” i szukającą oparcia w uzbrojonej starszej siostrze, Britannii. Jego najsłynniejszą karykaturą była ilustracja Dropping the Pilot dotycząca rezygnacji kanclerza Rzeszy Ottona von Bismarcka (1815–1898) ze stanowiska w 1890 roku[7].

Tenniel stworzył tysiące karykatur i setki ilustracji, ale jest najbardziej znany jako twórca ilustracji do Alicji w krainie czarów (Londyn, Macmillan, 1865) oraz Po drugiej stronie lustra (Londyn, Macmillan, 1871). Carroll był regularnym czytelnikiem „Puncha”, dlatego szukając ilustratora, zgłosił się właśnie do Tenniela. Drugie wydanie Alicji z 1865 roku (pierwsze było wydane w dwóch tysiącach egzemplarzy na słabej jakości papierze) stało się bestsellerem, cementując sławę Tenniela jako ilustratora[8].

W 1893 otrzymał tytuł rycerski od królowej Wiktorii (po rekomendacji Gladstone’a) za zasługi w sferze publicznej i pracę artystyczną[5]. Był pierwszym rysownikiem Wielkiej Brytanii, który otrzymał takie wyróżnienie.

Tenniel zmarł 25 lutego 1914 w Londynie[7]. Został pochowany na cmentarzu Kensal Green w Londynie[9].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Roger Simpson, Sir John Tenniel: aspects of his work, Rutherford [N.J.]: Fairleigh Dickinson University Press, 1994, ISBN 0-8386-3493-1, OCLC 27264623 [dostęp 2021-08-26].
  2. ↑ Tenniel, Sir John (1820–1914), artist and cartoonist, Oxford Dictionary of National Biography, DOI: 10.1093/ref:odnb/36458 [dostęp 2021-08-26] [zarchiwizowane z adresu 2015-10-19] (ang.).
  3. ↑ a b Martin Gardner, The Annotated Alice, s. 223.
  4. ↑ a b Rodney K. Engen, Sir John Tenniel : Alice's white knight, Aldershot, Hants, England: Scolar Press, 1991, s. 7, 15, ISBN 0-85967-872-5, OCLC 23220287 [dostęp 2021-08-26].
  5. ↑ a b c Tenniel, Sir John, t. Volume 26, 1911 Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-08-26].
  6. ↑ Davison, Neil: James Joyce, Ulysses, and the Construction of Jewish Identity. Cambridge University Press, 1998, s. 97.
  7. ↑ a b Sir John Tenniel, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-08-29] (ang.).
  8. ↑ Jo Elwyn Jones, The Alice companion: a guide to Lewis Carroll's Alice books, Basingstoke: Macmillan, 1998, s. 253–255, ISBN 0-333-67349-2, OCLC 60150544 [dostęp 2021-08-26].
  9. ↑ Peter Matthews: Who’s Buried Where in London. Bloomsbury Publishing, 2017, s. 120–121. ISBN 978-1-78442-201-1. [dostęp 2021-08-29].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Tenniel&oldid=72607485”