Kłobuczka (Torilis Adans.) – rodzaj roślin należący do rodziny selerowatych. Obejmuje 14 gatunków[3]. Rośliny te występują w niemal całej Europie, w Azji (z wyjątkiem jej południowej i północnej części) oraz w północnej, wschodniej i południowej Afryce. Na kontynentach amerykańskich i w Nowej Zelandii rosną jako rośliny zawleczone[3]. W Polsce pospolicie rośnie kłobuczka pospolita T. japonica, zawlekane przejściowo (efemerofity) bywają kłobuczka polna T. arvensis i kłobuczka kolankowata T. nodosa[4].

Kłobuczka
Ilustracja
Kłobuczka pospolita
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

selerowce

Rodzina

selerowate

Rodzaj

kłobuczka

Nazwa systematyczna
Torilis Adans.
Fam. Pl. 2: 99 (1763)[3]
Synonimy
  • Daucalis Pomel
  • Lappularia Pomel
  • Lorinsera Opiz
  • Ozotrix Raf.
  • Pullipes Raf.[3]

Morfologia edytuj

Pokrój
Rośliny zielne, w większości jednoroczne, rzadziej wieloletnie. Łodygi owłosione, szorstko lub przylegająco[5][6], żebrowane i zwykle rozgałęziające się[6].
Liście
Skrętoległe, wyrastają na całej długości łodygi[6]. Blaszki 2- i 3-krotnie pierzastozłożone[5].
Kwiaty
Zebrane w baldachy złożone, w których poszczególne baldaszki (jest ich od 2 do 12) są luźno rozmieszczone lub skupione w główkowaty baldach złożony. Kwiatostany powstają na szczycie pędów lub w węzłach[6]. Pokrywy są nieliczne lub brak ich zupełnie, pokrywki występują w liczbie od 2 do 8, są równowąskie, czasem szydlaste. Kielich z drobnymi, ale widocznymi ząbkami działek, trójkątnymi lub lancetowatymi. Płatki korony białe lub czerwonawe, jajowate lub sercowate, wycięte na końcu i tu z łatką zagiętą do wnętrza[6][5]. W kwiatach brzeżnych płatki są zwykle nieco większe od tych znajdujących się wewnątrz baldachów i skierowanych do jego wnętrza[5]. Stylopodium grube, stożkowate, z krótkimi szyjkami słupków[6].
Owoce
Rozłupnia rozpadająca się na dwie rozłupki. Rozłupki są bocznie spłaszczone[6], mają grzbiety wypukłe, a spodem są bruzdowane. Żebra są niewyraźne z rzędami szczecinek i kolczastych albo brodawkowatych wyrostków[5].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna

Rodzaj należy do podplemienia Torilidinae, plemienia Scandiceae z podrodziny Apioideae Seemann, rodziny selerowatych (Apiaceae Lindl.) z rzędu selerowców[2][7].

Wykaz gatunków[3]

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
  3. a b c d e Torilis Adans.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-07-04].
  4. a b c d Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 193, ISBN 978-83-62975-45-7.
  5. a b c d e f Władysław Szafer, Bogumił Pawłowski (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Kraków: PAN, PWN, 1960, s. 36.
  6. a b c d e f g She Menglan, Mark F. Watson, Torilis Adanson, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2023-04-14].
  7. Genus Torilis Adans.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2021-07-04].