Kalejdoskop

urządzenie optyczne, zabawka

Kalejdoskop – urządzenie optyczne (zabawka), w którym dzięki wielokrotnym odbiciom obrazów różnokolorowych szkiełek, w odpowiednio rozmieszczonych zwierciadłach, obserwuje się różnobarwne, symetryczne figury, zmieniające się przy obracaniu kalejdoskopu, wywołującym przemieszczanie się szkiełek.

Zasada tworzenia obrazu kalejdoskopowego
Obraz z kalejdoskopu o kącie 30 stopni
Zabawkowy kalejdoskop
Obraz z kalejdoskopu

Zazwyczaj stosuje się dwa zwierciadła ustawione pod kątem 22.5, 30 lub 45 stopni lub trzy zwierciadła tworzące graniastosłup równoboczny o kątach 60 stopni. W pierwszym przypadku uzyskuje się obraz w kształcie wieloboku odpowiednio 16, 12 lub 8-bocznego, w drugim rozciągający się w nieskończoność układ sześcioboków. Zaleca się stosowanie zwierciadeł srebrzonych powierzchniowo, gdyż przy użyciu zwyczajnych zwierciadeł występują odbicia od obu powierzchni szkła, pogarszające jakość obrazu[1].

Historia edytuj

Kalejdoskop został wynaleziony przez szkockiego fizyka Davida Brewstera w 1816 r.[2] podczas przeprowadzania doświadczeń z polaryzacją światła (opatentowany w 1817 r.). Początkowo używany był jako przyrząd naukowy, szybko rozpowszechnił się jako zabawka[3].

Przypisy edytuj

  1. Elżbieta Rubinowicz:Kalejdoskop, Nasza Księgarnia, Warszawa 1951
  2. The Repertory of Patent Inventions, and Other Discoveries and Improvements in Arts, Manufactures, and Agriculture: Being a Continuation, on an Enlarged Plan, of the Repertory of Arts and Manufactures ..., T. and G. Underwood, 1817 [dostęp 2022-02-03] (ang.).
  3. David Brewster, A treatise on the kaleidoscope, Printed for Archibald Constable & Co.; and Longman, Hurst, Rees, Orme, & Brown; and Hurst, Robinson, & Co. London, 1819, OCLC 1170131813 [dostęp 2022-02-03].