Kalendarium historii Olecka

Kalendarium historii Olecka – miasta położonego na wschodnich Mazurach, stolicy Mazur Garbatych.

Herb Olecka

1466-1657 – Olecko lennem Korony Królestwa Polskiego edytuj

  • 1560, 1 stycznia - założenie Margrabowej przez księcia pruskiego Albrechta Hohenzollerna[1], nazwa pochodzi od tytułu Albrechta - margrabiego brandenburskiego; polskojęzyczna ludność używała nazwy Olecko. Zasadźcą miasta był Adam Woynowski[2]
  • 1619 - przeniesienie Urzędu Starostwa ze Stradun do Olecka
  • 1654 - budowa zamku
  • 1656-1657 - najazdy tatarskie

1657-1871 – w państwie pruskim edytuj

 
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego z l. 1859-61

1871-1945 – w granicach Niemiec edytuj

 
Pomnik z 1884 roku
  • 1871, 31 marca - powołanie najstarszej w mieście katolickiej Parafii Podwyższenia Krzyża Świętego przez bpa Philippa Krementza[1]
  • 1879 - otwarcie połączenia kolejowego Ełk-Wystruć przechodzącego przez Olecko
  • 1883 - powstanie Ochotniczej Straży Pożarnej
  • 1884, 14 sierpnia - odsłonięcie pomnika ku czci żołnierzy pruskich poległych w wojnie z Austrią i Francją[3]
  • 1890
    • w wyniku postępów germanizacji Olecko na 4887 mieszkańców liczy 100 Polaków (2%), powiat olecki liczy 40 401 mieszkańców w tym 24 000 Polaków (59%)[4]
    • budowa gazowni miejskiej[2]
  • 1891 - budowa rzeźni miejskiej
  • 1894 - Hugo Wilhelm Braemer starostą oleckim
  • 1895 - budowa młyna wodnego
 
Gmach starostwa z 1897 r.
  • 1897 - budowa neogotyckiego gmachu starostwa powiatowego
  • 1899 - powołanie oddziału Czerwonego Krzyża
  • 1905
    • budowa szpitala powiatowego
    • Olecko liczy 5021 mieszkańców, zaliczając się do dziesięciu największych miast Mazur
  • 1908 - otwarcie połączenia kolejowego z Lecem (obecnym Giżyckiem)
  • 1909, 15 grudnia - podpisanie aktu erekcyjnego pod budowę wąskotorowej Oleckiej Kolei Dojazdowej[5]
  • 1911
  • 1912 - dalsze postępy germanizacji: 37,9% ludności powiatu posługuje się językiem polskim; w mieście zdecydowana dominacja ludności niemieckojęzycznej
 
Pomnik upamiętniający żołnierzy poległych w I wojnie światowej
  • 1914-1915 - krwawe walki niemiecko-rosyjskie podczas I wojny światowej
  • 1915 - początek odbudowy Oleckiej Kolei Dojazdowej ze zniszczeń wojennych[5]
  • 1916 - wznowienie kursów Oleckiej Kolei Dojazdowej[5]
  • 1920 - w plebiscycie z 28 627 oddanych w powiecie głosów 2 padają za Polską
  • 1927
    • założenie Zakładu Mleczarskiego w Olecku[6]
    • 11 września - odsłonięcie pomnika upamiętniającego żołnierzy niemieckich poległych w I wojnie światowej[7]
  • 1928 - urzędowa zmiana nazwy miasta na Treuburg (pol. Wierny Gród)
  • 1929, 9 lutego - zanotowano najniższą temperaturę na dzisiejszych ziemiach polskich - -42,2 °C
 
Molo z ok. 1930 roku

od 1945 – w granicach Polski edytuj

  • 1945
  • 1946
    • 1 stycznia - założenie Państwowego Domu Dziecka[14]
    • założenie klubu sportowego Czarni Olecko[15]
    • założenie Państwowego Koedukacyjnego Gimnazjum Ogólnokształcącego[16]
    • 11 listopada - pierwsze zajęcia w Publicznej Średniej Szkole Zawodowej przy ul. Zamkowej 2[17]
  • 1947, 1 listopada - odsłonięcie Pomnika Wyzwolenia[18]
  • 1948
    • rozpoczęcie działalności Powiatowej Stacji Pogotowia Ratunkowego[9]
    • przekształcenie Państwowego Koedukacyjnego Gimnazjum Ogólnokształcącego w Państwową Szkołę Ogólnokształcącą Stopnia Podstawowego i Licealnego[16]
  • 1956 - przedwojenny gmach sądu przy ul. Zamkowej 1 zostaje siedzibą Komendy Powiatowej Milicji Obywatelskiej[13]
  • 1957 - przemianowanie dawnej Publicznej Średniej Szkoły Zawodowej na Zasadniczą Szkołę Metalowo-Budowlaną[17]
  • 1958 - przemianowanie Zasadniczej Szkoły Metalowo-Budowlanej na Zasadniczą Szkołę Zawodową[17]
  • 1960 - przekształcenie Państwowej Szkoły Ogólnokształcącej Stopnia Podstawowego i Licealnego w Liceum Ogólnokształcące w Olecku[16]
  • 1961 - założenie Spółdzielni Mieszkaniowej w Olecku[19]
  • 1962, 27 grudnia - pożar Domu Dziecka[14]
  • 1970 - założenie Osiedla Zielonego
  • 1972 - założenie Osiedla Nad Legą
  • 1975
  • 1978 - w miejsce Zasadniczej Szkoły Zawodowej powstaje Zespół Szkół Zawodowych w Olecku[17]
  • 1979
    • 3 września - przeniesienie Liceum Ogólnokształcącego w Olecku do nowego budynku[16]
    • 30 października - nadanie Domowi Dziecka imienia Janusza Korczaka[14]
  • 1980, wrzesień - założenie Komitetu Budowy Kościoła parafii rzymskokatolickiej w Olecku[20]
  • 1986, październik - początek budowy nowego szpitala[9]
 
Kościół NMP Królowej Polski
 
Wszechnica Mazurska w Olecku
 
Pomnik Wdzięczności
  • 2000, 17 czerwca - odsłonięcie Pomnika Wdzięczności w miejscu rozebranego Pomnika Wyzwolenia[22]
  • 2001, 7 września - wyświęcenia Kościoła Świętej Rodziny[23]
 
Powiat olecki na tle województwa warmińsko-mazurskiego
  • 2002
  • 2003
    • 21-22 lutego - pierwsza edycja Oleckiego Przeglądu Otwartych Filmów "OP-OF"[25]
    • 25 października - wmurowanie kamienia węgielnego pod odrestaurowany pomnik ku czci żołnierzy pruskich poległych w wojnie z Austrią i Francją w Olecku[3]
  • 2005, luty - wznowienie ruchu kolejowego na odcinku Olecko-Ełk
  • 2013

Przynależność państwowa edytuj

 
Urząd Miejski

Od uzyskania praw miejskich Olecko znajdowało się pod panowaniem następujących państw:

Uwagi edytuj

  1. W latach 1933-1935 flaga NSDAP była wywieszana łącznie z flagą narodową Rzeszy Niemieckiej, następnie stanowiła wyłączną flagę państwa.
  2. Nazwa Niemiec używana po anschlussie Austrii do Rzeszy w marcu 1938.

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i Nasza parafia. Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Olecku. [dostęp 2014-03-13].
  2. a b c d e f Historia Olecka – Z archiwum „O” [online], www.zarchiwumo.pl [dostęp 2019-07-17] [zarchiwizowane z adresu 2021-06-21] (pol.).
  3. a b Pomnik ku czci żołnierzy poległych w wojnie z Austrią i Francją w Olecku. Leksykon Kultury Warmii i Mazur. [dostęp 2014-01-20].
  4. Informationsseite - DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-25] (niem.).
  5. a b c d Olecka Kolej Dojazdowa. Koleje.Wask.pl. [dostęp 2014-01-20].
  6. Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2014-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-13)].
  7. Olecko: pomnik wojenny z 1927 roku - Moje Mazury [online], mojemazury.pl [dostęp 2017-11-15].
  8. Nowe stadiony: Wrocław, Gdańsk, Katowice, Olecko – Stadiony.net [online], stadiony.net [dostęp 2017-11-15] (pol.).
  9. a b c Historia szpitala. Olmedica.pl. [dostęp 2013-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-01)].
  10. Olecko | Wirtualny Sztetl [online], www.sztetl.org.pl [dostęp 2017-11-15] (pol.).
  11. Siedziba Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (1945-1956) przy ulicy Kolejowej 3 - Olecko - Śladami zbrodni [online], www.slady.ipn.gov.pl [dostęp 2017-11-15] (pol.).
  12. a b Kalendarium - 7 lipca. Archiwum Państwowe w Białymstoku. [dostęp 2013-12-29].
  13. a b Siedziba Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (1945-1956) przy ulicy Zamkowej 1. Ślady.IPN.gov.pl. [dostęp 2013-12-29].
  14. a b c Historia Domu - dzieje naszej placówki. Dom im. Janusza Korczaka. [dostęp 2014-03-13].
  15. Skarb - Czarni Olecko [online], www.90minut.pl [dostęp 2017-11-24] (pol.).
  16. a b c d e Historia szkoły. Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego w Olecku. [dostęp 2014-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-01)].
  17. a b c d e Historia. Zespół Szkół Technicznych w Olecku. [dostęp 2014-03-13].
  18. Pomnik Wyzwolenia w Olecku – LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR [online], leksykonkultury.ceik.eu [dostęp 2017-11-15] (pol.).
  19. Historia | Spółdzielnia Mieszkaniowa w Olecku [online], sm.olecko.pl [dostęp 2017-11-15].
  20. a b c Historia. Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Olecku. [dostęp 2014-03-13].
  21. Przystanek Olecko 1994 – LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR [online], leksykonkultury.ceik.eu [dostęp 2017-11-15] (pol.).
  22. Pomnik Wdzięczności w Olecku – LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR [online], leksykonkultury.ceik.eu [dostęp 2017-11-15] (pol.).
  23. Historia | Parafia Świętej Rodziny w Olecku [online], swieta-rodzina.olecko.pl [dostęp 2017-11-15] (pol.).
  24. Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe [online], wybory2002.pkw.gov.pl [dostęp 2017-11-15].
  25. Olecki Przegląd Otwartych Filmów OP-OF - 2003 – LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR [online], leksykonkultury.ceik.eu [dostęp 2017-11-15] (pol.).
  26. Koniec połączenia kolejowego Olecko-Ełk [online], www.stefczyk.info [dostęp 2017-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-30] (pol.).
  27. Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2013-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-30)].

Bibliografia edytuj