Kamień runiczny z Galteland
Kamień runiczny z Galteland (N 184) – kamień runiczny z początku XI wieku, pochodzący z Evje w gminie Evje og Hornnes w południowej Norwegii. Jego nazwa nawiązuje do ogrodu Galteland, w którym przez pewien czas się znajdował[1]. Upamiętnia wyprawę króla duńskiego Kanuta Wielkiego do Anglii w latach 1015-1016[2]. Znajduje się na nim także jedno z pierwszych na terenie Norwegii odwołań do wiary chrześcijańskiej[1].
Zabytek został po raz pierwszy opisany w połowie XVII wieku przez biskupa Thomasa Wagnera[3]. Przypuszczalnie wieńczył wówczas kopiec grobowy[1]. Na początku XIX wieku kamień został zniszczony, potłuczono go na cele budowlane[3]. Do dziś przetrwało jedynie 7 jego odłamków, zawierających uszkodzone fragmenty inskrypcji, przechowywanych obecnie w Muzeum historycznym w Oslo[2]. Oryginalny tekst wyrytego na nim napisu odtwarzany jest na podstawie dawnych rycin zabytku[4].
Kamień miał oryginalnie około 1 m wysokości. Wyryto na nim, w fuþarku młodszym[1], dwie sąsiadujące ze sobą inskrypcje runiczne[5] o treści:
- arn×[stin] × risti × stin × þi[na] × iftir × bior × [s]un × sin × [sa × uar] tuþr × i liþi × þ[(o)s × knutr soti × iklot +] ¶ × in is ko[þ][2]
co znaczy: „Arnstein wzniósł ten kamień dla Bjóra, swego syna. Zginął on w drużynie, gdy Knud zajmował Anglię”[6] oraz „Bóg jest jeden”[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Kopi av runestein (Galtelandssteinen).. digitaltmuseum.no. [dostęp 2014-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-22)]. (norw.).
- ↑ a b c N 184. christerhamp.se. [dostęp 2014-10-15]. (szw.).
- ↑ a b R.I. Page: Runes and Runic Inscriptions. Woodbridge: Boydell Press, 1998, s. 220-221. ISBN 978-0-85115-387-2.
- ↑ R. I. Page: Chronicles of the Vikings. Records, Memorials, and Myths. Toronto: University of Toronto Press, 2002, s. 91. ISBN 0-8020-7165-1.
- ↑ a b Norske runeinnskrifter med de yngre runer. arild-hauge.com. [dostęp 2015-10-22]. (norw.).
- ↑ Marian Adamus: Tajemnice sag i run. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1970, s. 229.