Kamień z Barszczyc
Kamień z Barszczyc (lit. Barstyčių akmuo), również Kamień z Puokė (lit. Puokės akmuo[1]) – głaz narzutowy zlokalizowany we wsi Puokė w pobliżu Barszczyc. Jest to największy głaz narzutowy na terytorium Litwy[2].
Kamień z Barszczyc jest długi na 13,4 metrów, wysoki na 3,6 m i szeroki na 7,5 m. Waga kamienia wynosi około 750 ton[1].
Kamień został odkryty w 1957[1], kiedy rekultywatorzy znaleźli kamień podczas kopania rowów. Większość głazu znajdowała się w aluwiach polodowcowych, z powierzchni wystawał jedynie kamienny grzbiet, więc postanowiono przekopać go na całej powierzchni. Okozała się wtedy, że kamień jest większy od ówcześnie uważanego za największy kamień na Litwie głazu Puntukas[3][4]. W czasie odkrycia kamień był w całości pokryty gliną morenową. Pochodzi z rejonów Fennoskandii i został przeniesiony przez lodowce 11-12 tysięcy lat p.n.e[4]. Według składu petrograficznego kamień jest pegmatytem[2]. Kamień znajduje się na osuszonym polu otoczonym drzewami. W 1959 powstał projekt zagospodarowania terenu wokół głazu, zostały posadzone krzewy, powstał parking i punkty widokowe[5]. W 1985 kamień został ustanowiony geologicznym pomnikiem przyrody. Kamień z Barszczyc jest wpisany do litewskiej księgi metrykalnej[5][2][1].
Na podstawie kierunku ułożenia i struktury kamienia można określić zmiany klimatyczne i geologiczne na terytorium Litwy sprzed kilku tysięcy lat[6]
Istnieje legenda, według której w miejscu kamienia znajdowała się starożytna świątynia ze świętym kamieniem, która została podpalona. Perkun uderzył wtedy w świątynię i przykrył ją ziemią. Na powierzchni miał pozostać jedynie fragment świętego kamienia[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Barstyčių akmuo. skouds.lt. [dostęp 2021-09-18]. (lit.).
- ↑ a b c d Puokės akmuo. Visuotinė lietuvių enciklopedija. [dostęp 2021-09-18]. (lit.).
- ↑ Barstyčių (Puokės) akmuo. ltvirtove.lt. [dostęp 2021-09-18]. (lit.).
- ↑ a b Didžiausi Lietuvos akmenys: vietos, kur tikrai yra ką pamatyti. Delfi.lt. [dostęp 2021-09-18]. (lit.).
- ↑ a b Barstyčių akmuo (Didžiausias Lietuvoje akmuo). TurizmoGidas. [dostęp 2021-09-18]. (lit.).
- ↑ Barstyčių akmuo – didžiausias akmuo Lietuvoje. Turizmas po Lietuvą. [dostęp 2021-09-18]. (lit.).