Wikipedia

Kamienica Pod Złotym Pelikanem we Wrocławiu

kamienica we Wrocławiu

Kamienica Pod Złotym Pelikanem (j. niem. Goldener Pelikan) – kamienica znajdująca się na wrocławskim rynku pod numerem 43, na jego północnej pierzei, zwanej Targiem Łakoci.

Kamienica Pod Złotym Pelikanem
Goldener Pelikan
dom handlowy M. Fischhoffa
Symbol zabytku nr rej. A/4034/239 z 30.12.1970
(wraz z kamienicą Rynek 42)[1]
Ilustracja
Kamienica Pod Złotym Pelikanem
Państwo

 Polska

Miejscowość

Wrocław

Adres

Rynek 43

Styl architektoniczny

barok

Architekt

Emil Kaliński

Rozpoczęcie budowy

XIII wiek

Zniszczono

1945

Kolejni właściciele

rodzina Prager (do 1427), Katarzyna Slanschynne (1427), Elżbieta Slanschynne i syn Caspar (1433-1438), Hansa Slansche (1441-1446), Martin i Margareth Kalbesauge (1446-1457), Niklas Kynast (1457-1487), Valten Meyssner (1487-1495), Lukas Flößer (1495- po 1501); Franz Rava (1734), Oscar Schürtzmann (1890)

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kamienica Pod Złotym Pelikanem”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Kamienica Pod Złotym Pelikanem”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kamienica Pod Złotym Pelikanem”
Ziemia51°06′38,27″N 17°01′59,71″E/51,110631 17,033253
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia i architektura kamienicy edytuj

Pierwsza zabudowa pojawiła się w pierwsze połowie XIII wieku i zajmowała 1/3 powierzchni parceli: front kurii miał ok. 7 m szerokości. Był to budynek ceglany o dwóch lub trzech kondygnacjach. Najniższy poziom (obecnie piwnica) był przykryty niezachowanym sklepieniem krzyżowym, bezżebrowym. Pod koniec XIII wieku przed fasadą postawiono drewniane przedproże wychodzące w Rynek na ok. 4.2 m. W kolejnych latach drewniany taras zamieniono na murowany i w takiej formie przetrwał do połowy XIV wieku. W tym samym też okresie kamienica została rozbudowana w głąb o drugi, wąski trakt tylny[2][3]. W XV wieku na tyłach kamienicy funkcjonował browar (od strony ulicy Kuźniczej) i był on integralną częścią posesji[4].

W 1734 roku właścicielem kamienicy, kupiec Franz Rava, który dokonał jej renowacji: kamienica zyskała czwartą kondygnację, fasada budynku nabrała barokowego charakteru i zwieńczona została wąskim szczytem z przerwanym naczółkiem. W 1890 roku fasada kamienicy, za sprawą Oscara Schürtzmanna została kolejny raz zmieniona i otrzymała klasycystyczny wygląd z płaskim dachem. Wnętrza budynku zostały dostosowane do potrzeb handlowych: powstał w nim dom handlowy M. Fischhoffa. W drugiej dekadzie XX wieku przebudowane zostały dwie kondygnacje frontowe; na drugim piętrze wyburzono prostokątne okna rozdzielone dotychczas pilastrami i wstawiono w ich miejsce dużą półkolistą witrynę[3].

Właściciele i postacie związane z kamienicą edytuj

Do 1427 roku kamienica należała do rodziny Prager. Od 1427 i przez kolejne 30 lat posesja znajdowała się w rękach rodziny Slanschynne; w dokumentach źródłowych znajdują się wzmianki o Katarzynie Slanschynne (1427) a następnie o Elżbiecie Slanschynne, która wraz z synem Casparem zarządzała domem od 1433 do 1438. W 1441 kamienica została przekazana w ręce drugiego syna Hansa Slansche a po jego śmierci w 1446 kamienica została sprzedana małżeństwu Martinowi i Margareth Kalbesauge. Martin był złotnikiem i obywatelem Wrocławia od 1440. W latach 1444, 1447, 1450 i 1453 był wybierany starszym cechu roku[4]. W 1457 kamienica została sprzedana innemu złotnikowi Niklasowi Kynast, również wielokrotnie wybieranego na starszego cechu[4]. Zmarł w 1487 roku a kamienica została wówczas sprzedana Valtenowi Meyssner, bogatemu kramarzowi. W 1495 posesja nr 43 została sprzedana mistrzowi złotnikowi Lukasowi Flößer wraz z tylnym przylegającym domem[5].

W 1734 roku właścicielem kamienicy był kupiec Franz Rava[3]

Po II wojnie światowej edytuj

Działania wojenne w 1945 roku poważnie uszkodziły kamienicę. Została odbudowana w latach 1953-1955[1] na podstawie projektu Emila Kaliskiego nawiązującego do jej barokowego wyglądu[3].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
  2. ↑ Wiśniewski 2002 ↓, s. 14.
  3. ↑ a b c d Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 312.
  4. ↑ a b c Goliński 2015 ↓, s. 260.
  5. ↑ Goliński 2015 ↓, s. 261.

Linki zewnętrzne edytuj

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kamienica_Pod_Złotym_Pelikanem_we_Wrocławiu&oldid=67925298”