Kamienica przy ulicy Nowy Świat 23 w Warszawie

Kamienica przy ulicy Nowy Świat 23 – socrealistyczno-klasycyzująca kamienica znajdująca się przy ulicy Nowy Świat 23 w Warszawie.

Kamienica przy ulicy Nowy Świat 23

Fasada frontowa kamienicy
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Warszawa
Adres	ul. Nowy Świat 23
Typ budynku	kamienica
Architekt	Juliusz Nagórski
Kondygnacje	3
Rozpoczęcie budowy	1923
Ukończenie budowy	1924
Odbudowano	1952
Położenie na mapie Warszawy Kamienica przy ulicy Nowy Świat 23
Położenie na mapie Polski Kamienica przy ulicy Nowy Świat 23
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Kamienica przy ulicy Nowy Świat 23
52°13′57,287″N 21°01′10,884″E

Opis

Na miejscu tej posesji w 1784 roku stał dworek Macieja Żebrowskiego. W 1819 roku budowano tu kamienicę Czarneckiego. W połowie XIX wieku właścicielem nieruchomości był Jan Kowalski, później m.in. od lat 70. do co najmniej 1913 roku – Józef Turowski. Na początku XX wieku w piętrowej kamienicy stojącej na miejscu dzisiejszego budynku znajdowała się restauracja-bar „Trocadero”.

Przed 1923 roku budynek ten – wraz z sąsiednią kamienicą (Nowy Świat 25) – przeszedł na własność Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska” (założonego przez Władysława Augusta Kościelskiego) i odtąd losy obu posesji są splątane. Budynek został rozebrany i w jego miejscu wybudowano gmach siedziby wydawnictwa i luksusowej księgarni „Biblioteki Polskiej” na parterze, według projektu Juliusza Nagórskiego.

Budynek miał 2 kondygnacje, jednak był wyższy niż sąsiednie 3-piętrowe budynki. Trzy ogromne portale wejściowe rozdzielone czterema kolumnami jońskimi zajmowały całą szerokość kamienicy. Na wysokości pierwszego piętra – jeszcze większe 3 okna rozdzielony 8 kolumnami. Budynek był zwieńczony ogromnym gzymsem. Już w 1926 roku budynek należał do Luciany Gawrońskiej-Frassati, jednak księgarnia przetrwała tu do 1933 roku i dopiero wtedy została przeniesiona do znacznie mniejszego lokalu w sąsiednim budynku (ul. Nowy Świat 25).

Po 1929 roku na zapleczu kamienicy (oraz sąsiedniej nr 25) zbudowano budynek pasażu „Italia”, a wnętrza księgarni zmieniono w kawiarnię o tej samej nazwie.

Kamienica została odbudowana w 1952 roku. Obecnie jest to trzykondygnacyjny budynek o fasadzie w socrealistyczno-klasycyzującej formie. Przez wiele lat na parterze mieściła się Galeria „Nowy Świat” prowadzona przez pierwszą marszand w powojennej Polsce Lucynę Kubicę (1916–2006), obecnie cały parter zajmuje hinduska restauracja „Buddha”.

Pasaż „Italia” został wpisany do ewidencji zabytków w 2007 roku w rejestrze B pod numerem 1077.

Bibliografia

• Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. T. 14. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 2008, s. 143–149, seria: Biblioteka TOnZ. ISBN 978-83-88372-37-7.