Kamienica przy ulicy Podwale 75 we Wrocławiu
Kamienica przy ulicy Podwale 75 – zabytkowa kamienica mieszczańska znajdująca się przy ulicy Podwale we Wrocławiu. W 1899 roku kamienica była uznana za najbardziej ekskluzywny i nowoczesny dom mieszkalny we Wrocławiu[2]. Obecnie kamienica obok kamienicy nr 73–74 jest jedynym zachowanym świadectwem najelegantszej zabudowy południowej części Wrocławia[3].
 nr rej. A/4016/345/Wm z 15.04.1977[1]
| |
 Kamienica przy ulicy Podwale 75 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Podwale 75 |
| Styl architektoniczny |
eklektyzm romantyczny, secesja |
| Kondygnacje |
pięć |
| Ukończenie budowy |
1900 |
Położenie na mapie Polski  | |
| 51,105886°N 17,041710°E/51,105886 17,041710 | |
Historia posesji i kamienicy
edytuj
Obecna kamienica nr 75 została wzniesiona w miejsce dawnego Ewangelickiego Seminarium Nauczycielskiego, a po 1847 roku Instytutu Wydziału Medycznego Uniwersytetu Wrocławskiego[3]. W dawnym budynku znajdowała się klinika położnicza oraz siedziba Kliniki Chirurgii i Instytut Fizjologii[4]. Projekt nowego budynku został wykonany w 1899 roku, a jego autorem był Hermann Benedickt[3][5]. Według Mariana Stanka autorem projektu był Wilhelm Heller, który wykonał pierwotny projekt w 1899 roku[6], a wspomniany Hermann Benedickt był kierownikiem budowy. Zrealizowany przez niego projekt miał odbiegać od tego z 1899 roku[7][8]. Projekt został wykonany na zlecenie Leona Rittera i Moritza Kirsteina[5][9].
Opis architektoniczny
edytujKamienica złożona jest z trzytraktowego budynku frontowego oraz z trzech jednotraktowych skrzydeł okalających wewnętrzny dziedziniec. Na każdej kondygnacji znajdowały się dwa mieszkania o powierzchni po 375 m². Symetryczna elewacja podzielona jest na czternaście osi na czwartej kondygnacji, ośmioosiowa na drugiej i trzeciej kondygnacji i dziesięcioosiowa na pierwszej kondygnacji[7]; cztery środkowe osie, zostały zaakcentowane szerokim wejściem, a w partii dachu facjatką z wysokim hełmem z latarnią[5]. Po obu stronach wejściach znajdują się o dwie triady złożone z trzech pilastrów hermowych; dwa boczne udekorowane zostały postaciami atlasów, a środkowe postacią kobiety[5]. Po obu stronach środkowej części budynku znajdują się dwuosiowe, czterokondygnacyjne ryzality zakończone balkonami. W skrajnych dwóch osiach umieszczone zostały loggie[5].
Po 1945
edytujObecnie w budynku znajduje się siedziba Wrocławskiego Oddziału Polskiej Akademii Nauk[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024.
- ↑ Gromadzka 1995 ↓, s. 224.
- ↑ a b c d Harasimowicz 1998 ↓, s. 81.
- ↑ Harasimowicz 1997 ↓, s. 153.
- ↑ a b c d e Eysymontt 2011 ↓, s. 612.
- ↑ Projekt z 1899 Archiwum Budowlane Miasta Wrocławia.
- ↑ a b Marian Stanek, Narodowy Instytut Dziedzictwa: Karta ewidencyjna zabytku nieruchomego. Wrocław ul. Podwale 75. zabytek.pl, 11.1981. [dostęp 2022-08-12]. (pol.).
- ↑ Projekt Hermanna Benedickta z 1900.
- ↑ Gromadzka 1995 ↓, s. 222.
Bibliografia
edytuj- Jan Harasimowicz (red.): Atlas architektury Wrocławia t. II. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1998.
- Jan Harasimowicz (red.): Atlas architektury Wrocławia t. I. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1997.
- Gminna Ewidencja Zabytków, Urząd Miejski Wrocławia, 18 kwietnia 2019 [dostęp 2019-06-03] (pol.).
- Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
- Jolanta Gromadzka, Ewa Jóźwik: Powstanie i rozwój wrocławskiego Podwala w XIX wieku, w: Architektura Wrocławia. Tom I. Dom. Wrocław: Instytut Historii Architektury, Sztuki i Techniki Politechniki Wrocławskiej, 1995.