Wikipedia

Kanialec czubaty

Kanialec czubaty[5] (Lophoictinia isura) – gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Występuje w Australii i jest endemitem.

Kanialec czubaty
Lophoictinia isura[1]
(Gould, 1838)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

szponiaste

Rodzina

jastrzębiowate

Podrodzina

orłosępy

Plemię

Pernini

Rodzaj

Lophoictinia
Kaup, 1847[2]

Gatunek

kanialec czubaty

Synonimy
  • Milvus isurus Gould, 1838[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy opisał w 1838 roku angielski przyrodnik i przedsiębiorca John Gould, nadając mu nazwę Milvus isurus[3]. Holotyp według Goulda pochodził z Australii[3]; Gregory Mathews w 1911 roku ograniczył miejsce typowe do Nowej Południowej Walii[6]. Obecnie (2020) kanialec czubaty umieszczany jest w rodzaju Lophoictinia, którego jest jedynym przedstawicielem[5][7]. Nie wyróżnia się podgatunków[7][8].

Etymologia
  • Lophoictinia: gr. λοφος lophos „czub, grzebień”; rodzaj Ictinia Vieillot, 1816, (kanialuk). Kanialec czubaty ma na potylicy krótki czub[9].
  • isura: ισος isos „równy”; -ουρος -ouros „-ogonowy”, od ουρα oura „ogon”[10].

Zasięg występowania edytuj

Gniazduje głównie we wschodniej i południowo-zachodniej Australii[8]. Poza sezonem lęgowym występuje także na północy kontynentu[8]; bardzo rzadki w środkowej Australii[11].

Morfologia edytuj

Długość ciała 50–56 cm, rozpiętość skrzydeł 131–146 cm; masa ciała 501–680 g[8].

Ekologia i zachowanie edytuj

Środowisko

Zwykle występuje w lasach przybrzeżnych oraz lasach umiarkowanych i tropikalnych, często spotykany w pobliżu zadrzewionych cieków wodnych. W suchszych rejonach Nowej Południowej Walii był obserwowany w bardziej skalistych siedliskach z trawami, zaroślami akacji i niskim lasem eukaliptusowym. Rzadko występuje na terenach otwartych, nie występuje na bezwodnej pustyni[12].

Pożywienie

Żywi się głównie jajami i pisklętami ptaków, ale także osobnikami dorosłymi, zwłaszcza miodojadami i innymi gatunkami wróblowych gniazdującymi w listowiu drzew. Zjada również owady, gady, żaby drzewne, rzadko małe ssaki, jednak nie żywi się padliną[13].

Rozród

Pary gniazdują samotnie. Gniazdo to platforma z patyków wyłożona liśćmi i umieszczona 8–34 m nad ziemią w rozwidleniu żywego drzewa znajdującego się w lesie lub na obszarze zadrzewionym. W lęgu 2 lub 3 jaja, zwykle 3. Okres inkubacji wynosi prawdopodobnie około 40 dni, pisklęta stają się opierzone po około 59–65 dniach od wyklucia. Osobniki młodociane są zależne od rodziców przez około jeden do dwóch miesięcy po opierzeniu się[13].

Status edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2000 roku uznaje kanialca czubatego za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern); wcześniej – od 1994 roku miał on status gatunku narażonego (VU – vulnerable), a od 1988 roku – gatunku najmniejszej troski. W 2018 opisywany był jako gatunek rzadki. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy[4][11].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Lophoictinia isura, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ J.J. Kaup. Zwente Monographie. Die Genera der Milvinae. „Isis von Oken”. 40, s. 113, 1847. (niem.). 
  3. ↑ a b c J. Gould: A synopsis of the birds of Australia, and the adjacent Islands. London: John Gould, 1838, s. ryc. 47, fig. 2, i tekst. (ang.).
  4. ↑ a b BirdLife International, Lophoictinia isura, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2018-1 [dostęp 2018-07-28] (ang.).
  5. ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Plemię: Pernini Blyth, 1851 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-14].
  6. ↑ G.M. Mathews. A Reference-List to the Birds of Australia. „Novitates Zoologicae”. 18, s. 250, 1911. (ang.). 
  7. ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-14]. (ang.).
  8. ↑ a b c d S. Debus & G.M. Kirwan: Square-tailed Kite (Lophoictinia isura). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-08-24]. (ang.).
  9. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Lophoictinia [dostęp 2018-07-28], [archiwum].
  10. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Isura [dostęp 2018-07-28], [archiwum].
  11. ↑ a b Species factsheet: Lophoictinia isura. BirdLife International, 2020. [dostęp 2020-09-14]. (ang.).
  12. ↑ Square-tailed kite. Arkive. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-06)]. (ang.).
  13. ↑ a b Species account: Square-tailed Kite Lophoictinia isura. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund, 2020. [dostęp 2020-09-14]. (ang.).

Bibliografia edytuj

  • The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kanialec_czubaty&oldid=72968407”