Karel Fleischmann
Karel Fleischmann (ur. 22 lutego 1897 w Klatovach, zm. w październiku 1944 w Auschwitz-Birkenau) – czeski lekarz dermatolog, artysta rysownik, poeta, pisarz.
| Data i miejsce urodzenia |
22 lutego 1897 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
październik 1944 |
| Przyczyna śmierci |
zagazowanie |
| Zawód, zajęcie |
dermatolog, rysownik, poeta, pisarz |
| Narodowość |
czeska |
| Alma Mater |
Uniwersytet Karola w Pradze |
| Rodzice |
Adolf, Frantziska |
| Małżeństwo |
Roza Brozin |
Życiorys edytuj
Urodził się w 1897 roku w Klatovach jako syn zawodowego grafika Adolfa Fleischmanna i jego żony Frantziski[1]. Studiował na Uniwersytecie Karola w Pradze, po studiach w 1925 roku otworzył prywatną praktykę w Czeskich Budziejowicach. W 1928 roku obejrzał wystawę dzieł Albrechta Dürera, zorganizowaną z okazji 400. rocznicy śmierci, i wywarła ona na nim wielkie wrażenie[2]. Równolegle z praktyką lekarską rozwijał swoje zainteresowania artystyczne; współtworzył awangardową grupę artystyczną "Linie" i należał do komitetu redakcyjnego wydawanego przez nią czasopisma. Od 1928 do 1938 opublikował wiele opowiadań, powieść Návrat (České Budějovice, 1933), zbiór drzeworytów i linorytów Prázdninova cestá (1928) i zbiór poezji Pěsti do oblak (1938)[2]. Był też członkiem organizacji "Budivoj", grupującej czeskich nauczycieli akademickich, sprzeciwiających się ekspansji niemieckiej kultury na obszar Moraw; syjonistycznej organizacji sportowej "Makkabi"; oraz jednym z najaktywniejszych członków organizacji "Theodor Herzl-Verein", zrzeszającej czeskich syjonistów[3].
Po zajęciu Czechosłowacji przez Niemców nie emigrował, mimo że miał taką możliwość (dostał zaproszenie do Palestyny[2]); oddał swój paszport przyjacielowi. 18 kwietnia 1942 roku został wysłany do KZ Theresienstadt. W getcie razem z innymi lekarzami usiłował świadczyć pomoc medyczną więźniom. Opiekował się m.in. grupą niewidomych (liczyła od 150 do 445 osób), żyjących w sektorze Q319 getta (Blindenheim)[4]. Ordynatorem kliniki w getcie, w której pracowało około 600 żydowskich lekarzy, był dr Erich Munk (1904–1944). Wtedy powstało wiele dzieł Fleischmanna, ilustrujących codzienność życia w getcie. Rysunki powstawały najczęściej przy użyciu ołówka, węgla, czarnej kredki lub tuszu indyjskiego. Większość jego prac przetrwała wojnę i zachowała się do dziś, wystawiane są m.in. w Muzeum Żydowskim w Pradze[5].
W getcie ożenił się z wieloletnią przyjaciółką Rozą Brozin chcąc uchronić ją przed wysłaniem na wschód, wykorzystując swoją wysoką pozycję w administracji medycznej getta. Oboje zostali jednak wysłani 23 października 1944 do niemieckiego obozu zagłady w Auschwitz. Tam zginęli w komorze gazowej.
Przypisy edytuj
- ↑ The Central Database of Shoah Victims' Names Wyniki wyszukiwania dla "Fleischman Karel", "Fleischman Rosa"
- ↑ a b c Glenn Sujo: Legacies of Silence: The Visual Arts and Holocaust Memory. New Age Publishers, 2001 ISBN 0-85667-534-2 s. 106
- ↑ Katerina Čapková. Tschechisch, deutsch, jüdisch – wo ist das Unterschied? Zur Komplexität von nationalen Identitäten der böhmischen Juden 1918–1938 [w:] Juden zwischen Deutschen und Tschechen: Sprachliche und kulturelle Identitäten in Böhmen 1800-1945. Marek Nekula, Walter Koschmal (red.) Oldenbourg Wissenschaftsverlag, 2006 s. 73 ISBN 3-486-20039-9
- ↑ Saul S. Friedman: The Terezin Diary of Gonda Redlich. University Press of Kentucky 1999 ISBN 0-8131-0960-4 s.72
- ↑ Lawrence L. Langer: Art from the Ashes: A Holocaust Anthology. Oxford University Press s. 682 ISBN 0-19-507732-6
Bibliografia edytuj
- Hoenig LJ, Spenser T, Tarsi A. Dr Karel Fleischmann: the story of an artist and physician in Ghetto Terezin. „International Journal of Dermatology”. 43 (2), s. 129–35, 2004. DOI: 10.1111/j.1365-4632.2004.02214.x. PMID: 15125504.
Linki zewnętrzne edytuj
- Karel Fleischmann (22 February 1897, Klatovy – 24 October 1944, Auschwitz), Registration of People Waiting for Deportation, Terezín 1943. jewishmuseum.cz. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-11)]. (ang.)