Karol Krystian Wettyn

Karol Chrystian Wettyn
	książę Kurlandii i Semigalii
Okres	od 1759; do 1763
Poprzednik	Ludwik Ernest von Braunschweig-Lüneburg-Bevern
Następca	Ernest Jan Biron
	Dane biograficzne
Dynastia	Wettynowie
Data i miejsce urodzenia	13 lipca 1733 ; Drezno
Data i miejsce śmierci	16 czerwca 1796 ; Drezno
Ojciec	August III Sas
Matka	Maria Józefa Habsburżanka
Żona	Franciszka Krasińska
Dzieci	Maria Krystyna Wettyn
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Karol Chrystian Józef Wettyn, niem. Karl von Sachsen (ur. 13 lipca 1733 w Dreźnie, zm. 16 czerwca 1796 w Dreźnie) – królewicz polski, książę saski, książę Kurlandii i Semigalii w latach 1759–1763.

Królewicz polski edytuj

Karol Krystian Józef Wettyn był synem Augusta III i Marii Józefy. Początkowo przeznaczony był do kariery wojskowej. Podczas wojny siedmioletniej walczył w armii austriackiej przeciw Królestwu Prus.

Książę Kurlandii i Semigalii edytuj

Od 1758 roku przebywał w Sankt Petersburgu. Dzięki poparciu cesarzowej Elżbiety Piotrowny i zabiegom politycznym ojca w 1759 roku został wyznaczony do objęcia wakującego tronu Kurlandii i Semigalii. Jego nominacja zatwierdzona wyłącznie przez Radę Senatu Rzeczypospolitej wywołała początkowo opór szlachty kurlandzkiej, która nie miała wpływu na wybór Wettyna.

8 stycznia 1760 w Warszawie książę złożył swemu ojcu – Augustowi III, hołd lenny. 25 marca 1760 roku zawarł potajemnie ślub z Franciszką Krasińską, z którą doczekał się córki:

Marii Krystyny Albertyny Karoliny (ur. 7 grudnia 1770, zm. 24 listopada 1851), matki króla Karola Alberta Sardyńskiego.

Jego rządy w Kurlandii i Semigalii były od początku oparte na słabych podstawach i uzależnione od sytuacji w Imperium Rosyjskim. W 1763 roku, gdy na tron rosyjski wstąpiła Katarzyna II, los rządów Wettyna został przesądzony. W związku z powrotem Ernesta Jana Birona, Karol Krystian został oblężony przez wojska rosyjskie w pałacu w Mitawie. Bez pomocy Rzeczypospolitej i wojsk saskich Karol Krystian Wettyn utracił tron i wyjechał do Drezna.

Pretendent do tronu polskiego edytuj

Po detronizacji w Kurlandii i Semigalii Karol Krystian Wettyn wraz z braćmi był kandydatem do korony polskiej po Auguście III.

W 1768 roku Sejm Rzeczypospolitej przyznał mu roczną pensję 12 000 dukatów. W tym czasie książę związał się z konfederatami barskimi, licząc, że dzięki ich pomocy odzyska Kurlandię i Semigalię oraz sięgnie po koronę polską. W 1771 roku wysnuto niezrealizowany plan sprowadzenia królewicza do Rzeczypospolitej, gdzie miał stanąć na czele konfederacji.

Sejm rozbiorowy przyznał w 1773 Karolowi Krystianowi Wettynowi roczną pensję 134 000 złotych, co później potwierdził sejm 1776 roku i konstytucja sejmu grodzieńskiego 1793 roku utrzymująca wysokość pensji książąt saskich^[1].

Karol Krystian Wettyn zmarł w Dreźnie. Pochowany został w klasztorze St. Marienstern na Łużycach.

W 1735 udekorowany Orderem Orła Białego, kawaler saskiego Orderu Świętego Henryka w 1736, rosyjskiego Orderu Świętego Andrzeja w 1758^[2]. W tym samym roku odznaczony Orderem św. Aleksandra Newskiego^[3].

Był wolnomularzem od 1772 roku^[4].

Genealogia edytuj


Prapradziadkowie	elektor Saksonii Jan Jerzy II Wettyn (1613–1680) ∞1638 Magdalena Sybilla Hohenzollernówna (1612–1687)	król Danii i Norwegii Fryderyk III Oldenburg (1609–1670) ∞1643 Zofia Amelia Welf (1628–1685)	Erdmann August Hohenzollern (1615–1651) ∞1641 Zofia Hohenzollernówna (1614–1646)	książę Wirtembergii Eberhard III Wirtemberski (1614–1674) ∞1637 Anna Katarzyna von Salm-Kyrburg (1614–1655)	cesarz rzymski Ferdynand III Habsburg (1608–1657) ∞1631 Maria Anna Habsburżanka (1606–1646)	elektor Palatynatu Filip Wilhelm Wittelsbach (1615–1690) ∞1653 Elżbieta Amalia Hessen-Darmstadt (1635–1709)	książę Brunszwiku-Lüneburg Jerzy Welf (1582–1641) ∞1617 Anna Eleonora Heska (1601–1659)	Edward Wittelsbach (1625–1663) ∞1645 Anna Gonzaga (1616–1684)
Pradziadkowie	elektor Saksonii Jan Jerzy III Wettyn (1647–1691) ∞ 1666 Anna Zofia Oldenburg (1647–1717)		margragia Bayreuth Krystian Ernest Hohenzollern (1644–1712) ∞ 1671 Zofia Luiza Wirtemberska (1642–1702)		cesarz rzymsko-niemiecki Leopold I Habsburg (1640–1705) ∞ 1676 Eleonora Magdalena Wittelsbach (1655–1720)		książę Brunszwiku-Lüneburg Jan Fryderyk Welf (1625–1679) ∞ 1668 Benedykta Wittelsbach (1652–1730)
Dziadkowie	król Polski August II Mocny (1670–1733) ∞ 1693 Krystyna Eberhardyna Hohenzollernówna (1671–1727)				cesarz rzymsko-niemiecki Józef I Habsburg (1678–1711) ∞ 1699 Wilhelmina Amalia Brunszwicka (1673–1742)
Rodzice	król Polski August III Sas (1696–1763) ∞ 1719 Maria Józefa Habsburżanka (1699–1757)
Karol Krystian Wettyn (1733–1796) książę Kurlandii i Semigalii

Przypisy edytuj

↑ Ryszard Wołoszyński, Karol Chrystian Józef, w: Polski Słownik Biograficzny, 1966–1967 t. XII, s. 89.
↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 164.
↑ Бантыш-Каменский Н.Н. Списки кавалерам российских императорских орденов Св. Андрея Первозванного, Св. Екатерины, Св. Александра Невского и Св. Анны с учреждения до установления в 1797 году орденского капитула, 2005, s. 141.
↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 393–394.

Bibliografia edytuj

Marek ArpadM.A. Kowalski Marek ArpadM.A., Kolonie Rzeczypospolitej, Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2005, ISBN 83-11-10285-6, OCLC 69278111 .

Zobacz też edytuj

2 Regiment Pieszy Koronny

[1] Ryszard Wołoszyński, Karol Chrystian Józef, w: Polski Słownik Biograficzny, 1966–1967 t. XII, s. 89.

[2] Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 164.

[3] Бантыш-Каменский Н.Н. Списки кавалерам российских императорских орденов Св. Андрея Первозванного, Св. Екатерины, Св. Александра Невского и Св. Анны с учреждения до установления в 1797 году орденского капитула, 2005, s. 141.

[4] Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 393–394.

[1]

[2]

[3]

[4]