Karol Stromenger (krytyk muzyczny)
Karol Józef Stromenger (ur. 6 października 1885 we Lwowie, zm. 11 czerwca 1975 w Warszawie) – polski publicysta i krytyk muzyczny.
| Data i miejsce urodzenia |
6 października 1885 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
11 czerwca 1975 |
| Zawód, zajęcie |
publicysta, krytyk muzyczny |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Urodził się w rodzinie Karola (1848–1895) i Marii Wilhelminy von Schenk (1860–1925). Był bratem Jadwigi (1879–1973), Otto (ur. ok. 1880), Hildy po mężu Tauschinski (1882–1968), Heleny (1884–1968) i Marii Irmy (1887–1964)[1]. Studiował grę na wiolonczeli i teorię muzyki w konserwatorium lwowskim i akademii muzycznej w Wiedniu oraz prawo i muzykologię na Uniwersytecie Wiedeńskim. Podczas I wojny światowej służył w wojsku austriackim, przebywał w niewoli francuskiej[2].
Od 1921 był recenzentem muzycznym w warszawskiej prasie, m.in. „Kurierze Polskim”, „Kurierze Porannym” i „Gazecie Polskiej”. Od próbnych audycji w roku 1925 do śmierci był stałym współpracownikiem (nigdy nie był pracownikiem etatowym) Polskiego Radia. Wygłaszał prelekcje w programie Kwadrans muzyczny Karola Stromengera, występował z recenzjami, doniesieniami o wydarzeniach muzycznych, kompozytorach, wykonawcach, organizatorach życia muzycznego oraz zapowiadał przed radiowymi koncertami. Uczył także w warszawskich szkołach muzycznych. W 1939 został wykładowcą Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej. Publikował w miesięczniku „Antena”[3].
W czasie okupacji niemieckiej mieszkał w Warszawie, był zatrudniony w gazowni i w elektrowni jako nauczyciel w celu przeprowadzania obowiązkowych kursów języka niemieckiego. Razem z żoną Marią prowadził tajne nauczanie języków angielskiego i francuskiego. Grał także na wiolonczeli w orkiestrze, którą Kazimierz Wiłkomirski zorganizował w kawiarni Lardellego na Polnej oraz występował jako pianista w kawiarniach, m.in. w tzw. „Klubie Jaracza”. Po upadku powstania warszawskiego przebywał z rodziną w Piotrkowie[4].
Po wojnie w 1946 był redaktorem działu muzycznego Wiedzy Powszechnej. W 1958 otrzymał nagrodę Radia i TV za audycje komentujące dzieła muzyczne. Od 1960 wykładał w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. W 1961 napisał scenariusz filmu dokumentalnego Chopin w kraju w reż. Jarosława Brzozowskiego i Wandy Rollny.
Dwukrotnie żonaty. Od 12 kwietnia 1923 był mężem Marii (1900–1959), córki znanego pianisty, kompozytora, pedagoga Henryka Melcer-Szczawińskiego, tłumaczki i bibliotekarki, z którą miał córkę Zuzannę Stromenger[5], od 1960 jego żoną była Jadwiga Biernacka (1903–1979).
Zmarł w Warszawie, spoczywa obok pierwszej żony i ich córki na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A37-2-3)[6].
Ważniejsze publikacje edytuj
- Franciszek Schubert, 1928
- Stanisław Moniuszko. Twórca pieśni i oper, 1946
- Fryderyk Chopin, 1947
- Mikołaj Rimski-Korsakow (z cyklu Opera słowiańska, z. 2), 1950
- Przewodnik operowy, 1959
- Mozart (Ludzie żywi), 1962
- Czy należy spalić Luwr: felietony muzyczne, 1970
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 lipca 1955)[7]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[8]
Przypisy edytuj
- ↑ Karol Józef Stromenger, jr, geni_family_tree, 6 października 1885 [dostęp 2023-09-28] (pol.).
- ↑ Stromengerowie z Szajnochami
- ↑ Karol Stromenger. Między Chopinem a operą
- ↑ Archiwum Historii Mówionej - Zuzanna Stromenger [online], www.1944.pl [dostęp 2023-09-28] (pol.).
- ↑ Zuzanna Stromenger „Zuza”
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
Bibliografia edytuj
- Karol Stromenger w bazie filmpolski.pl
- Malczewski Juliusz Jerzy (red.), Cmentarz komunalny (dawny Wojskowy) na Powązkach, Warszawa 1975, s. 255.