Karpacz (stacja kolejowa)
Karpacz – nieczynna stacja kolejowa w Karpaczu, w powiecie karkonoskim; w województwie dolnośląskim, w Polsce. Od 2012 siedziba Miejskiego Muzeum Zabawek i biblioteki miejskiej.
 nr rej. A/1218 z 15 maja 2009
| |
 Stacja kolejowa w Karpaczu w 2012 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Data otwarcia |
29 czerwca 1895 |
| Data zamknięcia |
23 listopada 2000 |
| Poprzednie nazwy |
Krummhübel |
| Dane techniczne | |
| Liczba peronów |
1 |
| Liczba krawędzi peronowych |
1 |
| Kasy |
|
| Linie kolejowe | |
Położenie na mapie Karpacza  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego  | |
 50°46′58″N 15°45′49″E/50,782778 15,763611
| |
Historia edytuj
Linia kolejowa do Karpacza została otwarta 29 czerwca 1895 roku. Pierwszy odświętnie udekorowany pociąg wjechał na końcową stację tego dnia o 17.13[2]. Otwarcie linii kolejowej doprowadziło do zwiększenia ruchu turystycznego na przełomie XIX i XX wieku[3]. Lokalizacja stacji na przedmieściach Karpacza była spowodowana głównie działaniami restauratora Fritza Exnera, który sprzeciwiał się budowie stacji w południowej części miasta, ponieważ wszystkie lokale położone poniżej budynku dworca znalazłyby się w trudnej sytuacji materialnej[2].
W 1924 roku przy wsparciu gminy rozpoczęto budowę nowego dworca, który przylegał od południa do starego budynku. Budowę nowego dworca ukończono w 1925 roku. Linia kolejowa do Karpacza w 1934 roku została zelektryfikowana[2]. Po II wojnie światowej personel niemiecki pod nadzorem PKP wznowił początkowo ruch pociągów elektrycznych, ale decyzją porozumienia między Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich infrastruktura energetyczna została niebawem zdemontowana, po czym wywieziona do ZSRR jako zdobycz wojenna[4].
Po przejęciu linii przez Polskie Koleje Państwowe odcinek ten do końca eksploatacji miał charakter lokalny. Średnio kursowało 3-6 par pociągów na dobę. Epizodycznie na linii pojawiały się pociągi międzynarodowe z NRD, a na początku lat 90. XX w. także połączenia Lubuskiej Kolei Regionalnej z Czerwieńska[5].
Z dniem 3 kwietnia 2000 roku Polskie Koleje Państwowe zawiesiły połączenia pasażerskie na 1028,5 km linii kolejowych[6]. Oprócz niedostatecznej rentowności jako przyczynę likwidacji połączeń PKP wskazywały pogłębiającą się niewydolność modelu ograniczonego dotowania kolei wyłącznie z budżetu centralnego i finansowania połączeń pasażerskich przez PKP wpływami z przewozów towarowych[6]. W odpowiedzi na interpelację posła Andrzeja Otręby z 21 marca 2000 roku Dyrekcja Przewozów Pasażerskich PKP wykazywała pokrycie kosztów funkcjonowania połączeń kolejowych Jelenia Góra – Mysłakowice oraz Mysłakowice – Karpacz na poziomie 18 procent[7]. Zaznaczono wówczas, że połączenia o pokryciu kosztów wpływami poniżej 20 procent, wobec braku innych źródeł finansowania niż wpływy, są przeznaczone do likwidacji[7].
Ostatni regularny pociąg osobowy z Karpacza był prowadzony przez lokomotywę SP42-001. W późniejszym okresie odbywały się jeszcze przejazdy pociągami specjalnymi. Całkowite zawieszenie ruchu kolejowego na całej trasie nastąpiło zarządzeniem z dnia 23 listopada 2000 roku[2].
W 2008 roku dworzec kolejowy przejął zarząd miasta, który przystąpił do wyremontowania zabytku. Od czerwca 2012 w budynku działa Muzeum Zabawek[8]. W obrębie stacji prowadzony jest sezonowy turystyczny ruch drezynowy (w sezonie letnim – lipiec, sierpień – codziennie, w maju, czerwcu i wrześniu – w weekendy)[9][10].
W 2021 roku województwo dolnośląskie przejęło od PKP PLK linie kolejowe nr 340 oraz 345 w celu przywrócenia ruchu pociągów osobowych do Karpacza i Kowar. Obecnie ogłoszono przetarg na remont linii Jelenia Góra – Mysłakowice[11].
Przypisy edytuj
- ↑ Rocznik Jeleniogórski 2006, s. 137.
- ↑ a b c d Michał Jerczyński. Kolejka Karkonoska. „Świat kolei”. 7, s. 24, 2007. Łódź. Emi-Press. ISSN 1234-5962. (pol.).
- ↑ Janusz Kućmin. Zapomniane linie kolejowe. Kolej żelazna w Sudetach. „Pielgrzymy”, 1996. (pol.).
- ↑ Andrzej Etmanowicz. Koleje elektryczne Dolnego Śląska po przejęciu przez PKP w 1945 roku. „Parowozik”. 4/1990, s. 6-7 oraz 15, 1990. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych. [dostęp 2017-10-24]. [zarchiwizowane z adresu 2013-07-08]. (pol.).
- ↑ Michał Jerczyński. Kolejka Karkonoska. „Świat kolei”. 7, s. 28, 2007. Łódź. Emi-Press. ISSN 1234-5962. (pol.).
- ↑ a b Roman Hajdrowski (Rzecznik Prasowy Zarządu PKP). Znikające pociągi. „Świat Kolei”. 5/2000 (58), s. 2. Emi-Press. ISSN 1234-5952.
- ↑ a b Tadeusz Syryjczyk, Odpowiedź ministra transportu i gospodarki morskiej – z upoważnienia prezesa Rady Ministrów – na interpelację nr 3364 w sprawie planów likwidacji niektórych lokalnych połączeń kolejowych [online], Sejm RP, 21 marca 2000 [zarchiwizowane z adresu 2018-11-20].
- ↑ Alina Gierak: Karpacz: Jak z dawnego dworca PKP zrobiono muzeum zabawek. Gazeta Wrocławska, 2012-07-15. [dostęp 2012-09-07].
- ↑ Karpacz. Karkonoskie Drezyny Ręczne [online], karpacz.com.pl [dostęp 2019-08-11].
- ↑ ..:: Karkonoskie Drezyny Reczne. Dworzec Kolejowy w Karpaczu ::.. [online], drezynykarpacz.pl [dostęp 2019-08-11].
- ↑ Coraz bliżej pociągów do Karpacza. Jest przetarg na rewitalizację ponad połowy trasy [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2022-02-04] (pol.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Karpacz w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – www.atlaskolejowy.net
- Karpacz w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
- Dworzec kolejowy w Karpaczu na panoramie z lotu ptaka
| Karpacz | ||
| Linia 340 Mysłakowice – Karpacz (6,851 km) | ||
  odległość: 3,142 km
|
|
|