Katastrofa lotu Helios Airways 522

Katastrofa lotu Helios Airways 522
	; Boeing, który uległ katastrofie (nr rej. 5B-DBY). Zdjęcie wykonano na lotnisku w Londynie w listopadzie 2004 roku.
Państwo	Grecja
Miejsce	Grammatiko
Data	14 sierpnia 2005
Godzina	12:04 czasu lokalnego; 11:04 czasu polskiego
Rodzaj	Kolizja z ziemią
Przyczyna	Dekompresja kabiny
Ofiary śmiertelne	121 osób ; (w tym 0 na ziemi)
	Statek powietrzny
Typ	Boeing 737-31S
Nazwa	Olympia
Użytkownik	Helios Airways
Numer	5B-DBY
Start	Larnaka
Cel lotu	Ateny (międzylądowanie),; Praga
Numer lotu	ZU/HCY 522
Liczba pasażerów	115 osób
Liczba załogi	6 osób
	Położenie na mapie Grecji miejsce zdarzenia
	38°13′53″N 23°58′12″E/38,231389 23,970000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Wiadomości w Wikinews

Katastrofa lotu Helios Airways nr 522 – katastrofa lotnicza, która wydarzyła się 14 sierpnia 2005, 25 kilometrów od stolicy Grecji – Aten, w miejscowości Grammatiko. W wyniku katastrofy śmierć poniosły wszystkie 121 osób przebywających na pokładzie samolotu. Krytyczne opinie o Helios Airways w związku z katastrofą doprowadziły do jej likwidacji w następnym roku^[1].

Przebieg lotu edytuj

Przyczyną katastrofy najprawdopodobniej był nieszczęśliwy zbieg okoliczności, związany z błędem inżynierów w czasie prac serwisowych w maszynie na ziemi oraz pilotów błędnie interpretujących sygnał alarmowy, uruchomiony na skutek dekompresji w czasie wznoszenia. W jej następstwie pasażerowie i załoga utraciła przytomność. Pozbawiony kontroli samolot z góry skazany był na zderzenie z ziemią, co nastąpiło 3 godziny po starcie.

Dopiero gdy odnaleziono drugą czarną skrzynkę i odesłano ją do Francji do analizy, zdołano ustalić przyczyny katastrofy. Jak się okazało, urządzenie działało w czasie lotu prawidłowo, co po wypadku umożliwiło odczytanie danych dotyczących przebiegu lotu oraz zapisu głosów w kabinie załogi.

Drobiazgowe badania potwierdziły podejrzenie, że przełącznik sterujący układem wyrównującym ciśnienie powietrza wewnątrz samolotu, został omyłkowo pozostawiony przez mechaników serwisujących maszynę rano przed lotem w pozycji „manual” zamiast „auto”. Położenie „auto” w normalnym locie odpowiada za konsekwentną zmianę ciśnienia powietrza wraz ze zmianą wysokości lotu, aby wewnątrz kabiny zapewnić dostateczną ilość tlenu dla pasażerów i załogi. W położeniu „manual” kabina nie utrzymuje sama stałego ciśnienia powietrza i musi być kontrolowana przez pilotów. W przeciwnym razie, wraz ze zwiększaniem wysokości lotu stopniowo spada ilość dostępnego tlenu, prowadząc do dekompresji i omdlenia ludzi znajdujących się wewnątrz samolotu. Piloci niewłaściwie zinterpretowali uruchomiony sygnał alarmowy, który włączył się na skutek dekompresji w kabinie pasażerskiej samolotu i kontynuowali wznoszenie. Już po kilkunastu minutach na skutek hipoksji stracili przytomność i pomimo nawiązania łączności z kontrolą naziemną próbującą pomóc, nie potrafili już wykonać żadnych czynności, które mogłyby uchronić samolot przed katastrofą.

Przebieg katastrofy edytuj

Czas	Wydarzenie
Dystans przebyty przez samolot i miejsce katastrofy
Data: 14 sierpnia 2005 Czas podano według strefy czasowej wschodnioeuropejskiej letniej (EEST; UTC +3) w notacji 24-godzinnej
09:00	Planowany wylot
09:07	Samolot opuszcza port lotniczy Larnaka
09:12:38	Sygnał ostrzegawczy dotyczący ciśnienia w kabinie, przy wysokości 3 670 m (12 040 stóp)
09:14:11	Piloci zgłaszają problem z klimatyzacją
09:20:21	Ostatni kontakt z załogą; wysokość lotu wynosi 8 809 m (28 900 stóp)
09:23:32	Samolot leci na wysokości 10 400 m (34 000 stóp), przypuszczalnie na autopilocie
09:37	Samolot wlatuje w Rejon Informacji Powietrznej Aten; Wieża kontroli lotów w Nikozji informuje wieżę kontroli lotów w Atenach o utracie kontaktu. Samolot rozpoczyna okrążać Ateny
10:12–10:50	Brak odpowiedzi na wywołania ze strony wieży kontroli lotów w Atenach
10:45	Planowane lądowanie na lotnisku w Atenach
10:54	Wspólne Ratownicze Centrum Koordynacyjne w Atenach zaalarmowane o możliwym uprowadzeniu samolotu
11:05	Start dwóch myśliwców F-16 z portu lotniczego Nea Anchialos
11:23:51	Myśliwce odnajdują samolot nad Kieą (Morze Egejskie)
11:32	Piloci myśliwców dostrzegają nieprzytomnego drugiego pilota, brak oznak zagrożenia terrorystycznego
11:49	Piloci myśliwców zauważają osobę w kokpicie, przypuszczalnie próbującą odzyskać kontrolę nad samolotem
11:49:50	Lewy (#1) silnik przestaje działać, prawdopodobnie z powodu braku paliwa
11:54	Rejestrator dźwięków w kokpicie (CVR) nagrywa pięć komunikatów mayday
11:59:47	Prawy (#2) silnik przestaje działać
12:03:32	Samolot uderza w zbocze góry w okolicy miejscowości Grammatiko

Pierwsze problemy pojawiły się o 10:30, kiedy to zawiodły próby nawiązania kontaktu z lotniskiem im. Elefteriosa Wenizelosa w Atenach. Po paru minutach piloci zgłosili pojawienie się problemów bazie w Larnace i był to ostatni kontakt z samolotem. Nie doszło do planowanego międzylądowania o 10:45 w Atenach (docelowo samolot miał lecieć do Pragi), w odpowiedzi na to wysłane zostały dwa myśliwce F-16 z zadaniem zbadania sytuacji. O godzinie 11:18 pilotom F-16 udało się nawiązać kontakt wzrokowy z Boeingiem – odkryli nieprzytomnych pilotów za sterami samolotu. Przez jakiś czas samolot utrzymywał się w powietrzu dzięki autopilotowi, który na skutek braku reakcji załogi utrzymywał go nad ateńskim lotniskiem. Piloci myśliwców zauważyli jakiś czas później w kabinie poruszającą się osobę. Mężczyzna ten sprawiał wrażenie, jak gdyby próbował przejąć kontrolę nad maszyną. Późniejsze badania DNA ciał znalezionych w kabinie dowiodły, że do kabiny pilotów wszedł steward Andreas Prodromou i to on usiłował sprowadzić samolot na ziemię. Dziś wiadomo, jak to się stało, że jedna osoba zachowała świadomość, podczas gdy obaj piloci, reszta załogi i wszyscy pasażerowie byli nieprzytomni. Wytwornica tlenu zasilająca maski, które automatycznie pojawiają się nad wszystkimi fotelami w samolocie po przekroczeniu pułapu około 3000 metrów w razie dekompresji, wystarcza bowiem tylko na kilkanaście minut. Steward natomiast posługiwał się przenośną butlą z tlenem (na pokładzie były 4 takie butle) i dzięki temu pozostał do końca przytomny. Ponadto był zawodowym nurkiem i żołnierzem sił specjalnych, i jego organizm był lepiej przystosowany do pracy w ekstremalnych warunkach. W czasie kiedy mężczyzna wzywał przez radio słabym głosem „mayday” pomocy, próbował cucić 2 pilota oraz usiłował przejąć stery – lewy silnik przestał działać na skutek braku paliwa. Samolot przechylił się na lewe skrzydło i około godz. 12:04 spadł na wzgórze w pobliżu Grammatiko.

Ofiary edytuj

Wśród 121 ofiar (115 pasażerów + 6-osobowa załoga) znajdowało się 107 Cypryjczyków, 13 Greków i niemiecki pilot.

Koroner Philippos Koutsaftis, potwierdzający zgon poszczególnych ofiar katastrofy, stwierdził ponad wszelką wątpliwość, że w momencie zderzenia samolotu z ziemią wszystkie ze 121 osób znajdujących się na pokładzie Boeinga 737 jeszcze żyły. Sekcje zwłok potwierdziły, że w chwili katastrofy obecni na pokładzie samolotu wciąż żyli, aczkolwiek nie da się określić czy jeszcze byli świadomi^[2].

Kraj	Pasażerowie	Załoga	Razem
Cypr	103	4	107
Grecja	12	1	13
Niemcy	–	1	1
Razem:	115	6	121

Czarny sierpień edytuj

Katastrofa ta to część serii znanej jako „czarny sierpień” – okresu w historii lotnictwa (od 2 sierpnia do 5 września 2005 roku), podczas którego wydarzyła się niespotykana dotąd liczba sześciu poważnych katastrof lotniczych. W tym: katastrofa lotu Air France 358, katastrofa lotu Tuninter 1153, katastrofa lotu Helios Airways 522, katastrofa lotu West Caribbean Airways 708, katastrofa lotu TANS Perú 204 i katastrofa lotu Mandala Airlines 091. Podczas „czarnego sierpnia” zginęło łącznie 487 ludzi.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

↑ Cypriot airline to stop flights [online], BBC, 30 października 2006 [dostęp 2023-03-30] (ang.).
↑ 1.13 Medical and Pathological Information [PDF], [w:] Air Accident Investigation and Aviation Safety Board, Aircraft Accident Report: Helios Airways Flight HCY522 at Grammatiko, Hellas on 14 August 2005, s. 57 [dostęp 2023-09-05], Cytat: The forensic report concluded that the aircraft occupants had heart function during the impact. The report noted that this did not necessarily imply that they were alert. The report further estimated that they were in deep non-reversible coma due to their prolonged exposure (over 2.5 h) to the high hypoxic environment. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

ASN Aircraft accident Boeing 737-31S 5B-DBY Grammatikos [online], aviation-safety.net [dostęp 2023-05-09] (ang.)..
11Aviation Videos, Helios-522 14/8/2005 - First Moments after crash (raw footage) [online], YouTube [dostęp 2023-09-05] . – nagranie z miejsca katastrofy

[BBC-1] Cypriot airline to stop flights [online], BBC, 30 października 2006 [dostęp 2023-03-30] (ang.).

[2] 1.13 Medical and Pathological Information [PDF], [w:] Air Accident Investigation and Aviation Safety Board, Aircraft Accident Report: Helios Airways Flight HCY522 at Grammatiko, Hellas on 14 August 2005, s. 57 [dostęp 2023-09-05], Cytat: The forensic report concluded that the aircraft occupants had heart function during the impact. The report noted that this did not necessarily imply that they were alert. The report further estimated that they were in deep non-reversible coma due to their prolonged exposure (over 2.5 h) to the high hypoxic environment. (ang.).

[1]

[2]