Katedra Świętego Wacława w Ołomuńcu

Katedra Świętego Wacława[2] (czes. Katedrála svatého Václava) – gotycki obiekt sakralny zlokalizowany przy Václavském náměstí w Ołomuńcu, na Morawach, w Czechach.

Katedra Świętego Wacława
Katedrála svatého Václava
13755/8-3752 z dnia 3 maja 1958[1]
archikatedra
Ilustracja
Państwo

 Czechy

Miejscowość

Ołomuniec

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Archidiecezja

ołomuniecka

Wezwanie

św. Wacława

Położenie na mapie Ołomuńca
Mapa konturowa Ołomuńca, w centrum znajduje się punkt z opisem „Katedra Świętego Wacława”
Położenie na mapie Czech
Mapa konturowa Czech, po prawej znajduje się punkt z opisem „Katedra Świętego Wacława”
Położenie na mapie kraju ołomunieckiego
Mapa konturowa kraju ołomunieckiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Katedra Świętego Wacława”
Ziemia49°35′52″N 17°15′45″E/49,597778 17,262500
Strona internetowa

Budowę katedry rozpoczął ołomuniecki udzielny książę Świętopełk w latach 1104-1107. Kontynuował ją jego syn Wacław Henryk, który przed swoją śmiercią w 1130 r. przekazał budowę biskupowi ołomunieckiemu Jindřichowi Zdíkovi. Jeszcze niedokończona budowla została wyświęcona 30 czerwca 1131 r., dokończono ją dopiero w roku 1141. W tym samym roku stała się też katedrą, to znaczy kościołem biskupim. Pierwotna trójnawowa, romańska bazylika, z wyższą środkową nawą, doznała z czasem licznych przebudów. Z okresu romańskiego do dziś zachowała się tylko część murów obwodowych, zasypana krypta i fundamenty wież fasadowych. Pierwotna postać bazyliki jest wyobrażona na pieczęci biskupa Jindřicha Zdíka.

Po niszczącym pożarze z 1264 r. katedra została przebudowana z inicjatywy ołomunieckiego biskupa Bruna ze Schauenburku. W wyniku tej przebudowy zanikła prawie cała romańska budowla, a katedra otrzymała formę gotycką. Gotycka przebudowa świątyni była kontynuowana w XIV w. (sklepienia, wewnętrzne filary nośne, nowy ambit wokół wirydaża). W latach 1582-1591 została dobudowana przez biskupa Stanislava II. Pavlovskiego - jako rodzinny grobowiec - kaplica św. Stanisława, a w latach 1589-1595 ten sam biskup zrealizował budowę (dziś już nieistniejącej) środkowej wieży między dwoma, wtedy jeszcze stojącymi, wieżami romańskimi. W latach 1616-1618 z inicjatywy ówczesnego biskupa ołomunieckiego, Franciszka z Dietrichsteinu, wybudowano nowe manierystyczne prezbiterium o wymiarach 35 x 23 m i wysokości sklepienia 23 m, a także rozpoczęto budowę krypty pod schodami (dokończoną w 1661 r.). W 1803 r. po uderzeniu pioruna pożar zniszczył wszystkie trzy wieże. Fasadę przebudowano później w stylu klasycystycznym i uzyskała ona wygląd jednolitego bloku.

Kolejna, rozległa przebudowa została wykonana w latach 1883-1892 z inicjatywy arcybiskupa Friedricha von Fürstenberga według projektu Gustava Meretty i Richarda Völkela. Objęła ona przede wszystkim budowę neogotyckich wieży fasadowych, przebudowę chóru, wzniesienie całkowicie nowej, głównej wieży (południowej), a także regotyzację prezbiterium i wnętrz. Nadała ona katedrze jej obecny, neogotycki charakter. Charakterystyczna południowa wieża, wysokości 100,65 m, jest obecnie drugą pod względem wysokości wieżą kościelną w Czechach, a najwyższą wieżą neogotycką. Wzbogaciła ona panoramę miasta i stała się jednym z jego wizualnych symboli. W katedrze znajduje się również największy dzwon na Morawach.

We wnętrzu katedry znajduje się grobowiec oraz rzeźba św. Jana Sarkandra. Do najcenniejszych zabytków należą również cztery XV-wieczne figury Ojców Kościoła umieszczone przy głównym ołtarzu. Figury są autorstwa Mina da Fiesole. Natomiast udostępnione turystom krypty kryją między innymi relikwie świętej Urszuli oraz zbiór szat liturgicznych.

Przypisy edytuj

  1. Národní památkový ústav: Ústřední seznam kulturních památek České republiky. Nemovité památky. [dostęp 2015-04-06]. (cz.).
  2. Polski egzonim wprowadzony na 108. posiedzeniu KSNG.

Bibliografia edytuj

  • Garčic, J.: Olomouc (Przewodnik po mieście i okolicy). Nakladatelství TEA, Olomouc 1996;
  • Olomouc. Turistický průvodce. Ediční rada Městského národního výboru v Olomouci, Olomouc 1974.
  • Ołomuniec – historyczne miasto i okolice. Wyd.1, Unios CB spol. s. r. o., Czeskie Budziejowice 2005. ISBN 80-86141-65-5.
  • Marek Pernal, Tomasz Darmochwał, Marek Rumiński: Przewodniki Wiedzy i Życia – Czechy i Słowacja. Warszawa: Hachette Livre Polska sp. z o.o., 2006, s. 217. ISBN 978-83-7184-409-6.

Linki zewnętrzne edytuj