Kazimierz Żurowski
Kazimierz Józef Żurowski herbu Leliwa (ur. 12 sierpnia 1909 w Zagórzu, zm. 19 marca 1987 w Gnieźnie) – polski archeolog.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| doktor habilitowany nauk historycznych | |
| Specjalność: archeologia | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja | |
| Profesura | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia |
Uniwersytet Lwowski |
Życiorys edytuj
Urodził się 12 sierpnia 1909 w Zagórzu[1]. Pochodził z rodu Żurowskich herbu Leliwa[2]. Miał brata Tadeusza (1908-1985, również historyk[3]) wraz z którym w młodości organizował Drużynę Harcerską im. Tadeusza Kościuszki[4]. Ich kuzynką była porucznik Halina Żurowska (kurierka i łączniczka AK i WiN).
Naukę rozpoczął w Państwowym Gimnazjum Męskie im. Królowej Zofii w Sanoku, gdzie w 1928 po VI klasie został uznany za nieuzdolnionego[5][6], następnie naukę kontynuował w V Państwowym Gimnazjum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego we Lwowie, gdzie 25 maja 1932 zdał egzamin dojrzałości[1][7]. Studiował na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, gdzie jego wykładowcami byli m.in. Tadeusz Sulimirski, Leon Kozłowski (prehistoria), Edmund Bulanda (archeologia), Adam Fischer (etnografia) i Jan Czekanowski (antropologia). Studia ukończył w 1938, będąc już zatrudniony jako asystent na uczelni.
W okresie sowieckiej okupacji Lwowa 1939-1941 nadal prowadził działalność naukową. Po wkroczeniu Niemców do Lwowa i zamknięciu uniwersytetu w 1941, pracował jako robotnik i księgowy w firmie budowlanej, a także jako karmiciel wszy w Instytucie Badań nad Tyfusem Plamistym i Wirusami. W 1942 został aresztowany i osadzony w więzieniu.
Po wysiedleniu ze Lwowa w 1945 pracował jako delegat Ministerstwa Kultury i Sztuki przy zabezpieczeniu zbiorów archeologicznych we Wrocławiu. 7 czerwca 1945 został kierownikiem reaktywowanego muzeum miejskiego w Zabrzu[8], gdzie był kustoszem[4]
W 1949 uzyskał na Uniwersytecie Warszawskim stopień doktora. Tematem jego rozprawy doktorskiej były Zabytki brązowe młodszej epoki brązu i wczesnego okresu żelaza z terytorium dorzecza górnego Dniestru, a promotorem Włodzimierz Antoniewicz. Od 1948 w Gnieźnie został kierownikiem stacji badawczej Instytutu Badania Starożytności Słowiańskich Uniwersytetu Poznańskiego (od 1949 r. prace te prowadzone były z ramienia Kierownictwa Badań nad Początkami Państwa Polskiego, a od 1954 r. Instytutu Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk). Przez szereg lat kierował też wykopaliskami na Ostrowie Lednickim. Działania te związane były z podjętymi na szeroką skalę ogólnokrajowymi badaniami nad początkami państwa polskiego. Do tego momentu problematyka badawcza, którą zajmował się Żurowski, dotyczyła przede wszystkim epoki brązu i wczesnego żelaza. Wraz z zaangażowaniem w prace archeologiczne w Gnieźnie i akcją odkrywania początków państwa polskiego, skupił się na okresie wczesnego średniowiecza. Od 1949 pracował na Uniwersytecie Poznańskim, a od 1951 na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Od 1953 do 1976 był kierownikiem Katedry Archeologii Ziem Polskich UMK, a w latach 1976-1979 kierownikiem Zakładu Archeologii Polski UMK. W 1956 Centralna Komisja Kwalifikacyjna przyznała mu habilitację na podstawie dorobku naukowego. W latach 1958-1960 był prodziekanem, a od 1960 do 1962 dziekanem Wydziału Historycznego UMK. W latach 1966-1969 kierował Katedrą Archeologii Pradziejowej i Wczesnośredniowiecznej UAM. W 1964 uzyskał stanowisko profesora nadzwyczajnego na UMK. Zainicjował specjalizację dydaktyczną w zakresie konserwacji zabytków archeologicznych. Badał epokę brązu i wczesnego średniowiecza. Należał do Polskiego Towarzystwa Archeologicznego, pełniąc funkcję prezesa oddziałów towarzystwa w Gnieźnie i Toruniu[9].
Zamieszkiwał przy ulicy Grudziądzkiej w Toruniu[10]. Był żonaty z Heleną, miał dzieci[4]. Zmarł 19 marca 1987 w Gnieźnie i został pochowany na tamtejszym cmentarzu św. Piotra i Pawła[11].
Wybrane publikacje edytuj
- Wyniki badań archeologicznych we Włocławku w 1957 roku (1961)
- Gniezno, pierwsza stolica Polski (1966)
Przypisy edytuj
- ↑ a b Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum V imienia Hetmana Stanisława Żółkiewskiego we Lwowie za rok szkolny 1931/32. Lwów: 1932, s. 33, 42.
- ↑ Marek Konopka. Z żałobnej karty. Żegnając Tadeusza Romana Żurowskiego. „Z Otchłani Wieków”. T. 1, s. 40, 1986.
- ↑ Maria Myćka-Kril: Dorobek nauczycieli i uczniów Gimnazjum w Sanoku. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 105.
- ↑ a b c Zaborska 2021 ↓, s. 89.
- ↑ XLI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1927/1928. Sanok: 1928, s. 34.
- ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Państwowe Gimnazjum Męskie im. Królowej Zofii w Sanoku, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 577.
- ↑ Archeologia: UMK w Toruniu, Tomy 11-16, 1985.
- ↑ O Muzeum. muzeumzabrze.pl. [dostęp 2022-09-01].
- ↑ Kazimierz Żurowski. Muzeum Miejskie w Zabrzu.[dostęp 2014-09-11]
- ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 15.
- ↑ Zaborska 2021 ↓, s. 90.
Bibliografia edytuj
- Sławomir Kalembka (red.), Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–2004. Materiały do biografii, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2006, s. 796-797, ISBN 83-231-1988-0.
- Janina Zaborska: Xantypa. Wspomnienia po latach. Toruń: Marszałek Development & Press, 2021, s. 1-136. ISBN 978-83-66624-15-3.