Kazimierz Jancarz
Kazimierz Jancarz (ur. 9 grudnia 1947 w Suchej Beskidzkiej, zm. 25 marca 1993 w Luborzycy) – polski ksiądz katolicki, działacz opozycji w PRL[1].
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
1972 |
| Odznaczenia | |
| |
Młodość edytuj
Szkołę podstawową ukończył w Suchej Beskidzkiej. W latach 1961–1966 uczęszczał do Technikum Kolejowego w Krakowie. W 1972 r. ukończył Wyższe Seminarium Duchowne w Krakowie. W jego ślady poszło dwóch jego braci. Ks. Marian Jancarz został proboszczem katedry katolickiej w Sztokholmie[2], a ks. Janusz Jancarz jest proboszczem parafii na Florydzie.
Ksiądz Kazimierz Jancarz był wikariuszem kolejno w: Pisarzowicach, Andrychowie, Oświęcimiu i Niepołomicach, zaś od 1978 roku w parafii św. Maksymiliana Marii Kolbego w Mistrzejowicach. Zaraz po przybyciu założył Konfraternię Akademicką, która skupiała studentów i pracowników naukowych krakowskich uczelni. Decyzją władz kościelnych, miała ona osobowość prawną i statut regulujący cele bractwa.
Po ogłoszeniu stanu wojennego edytuj
Po ogłoszeniu stanu wojennego ks. Jancarz został duszpasterzem robotników. W 1982 r., solidaryzując się z głodującymi internowanymi w Załężu, w mistrzejowickiej parafii dziewięciu mężczyzn rozpoczęło głodówkę. W głodówce oraz nabożeństwach brało udział coraz więcej osób. Widząc rosnącą aktywność robotników, ks. Kazimierz założył Duszpasterstwo Ludzi Pracy. Jego celem było organizowanie pomocy represjonowanym i poszkodowanym. Po zwolnieniu większości internowanych z Załęża, kontynuowano wspólne modlitwy i spotkania.
Czwartkowe msze za Ojczyznę edytuj
W taki sposób narodziły się czwartkowe msze święte za Ojczyznę odprawiane przez księdza Kazimierza Jancarza. Gromadziły one tysiące ludzi z Nowej Huty, Krakowa, a nawet całej Polski. W nabożeństwach uczestniczyli m.in. ks. bp. Ignacy Tokarczuk – ordynariusz przemyski, ks. Jerzy Popiełuszko, ks. Edward Frankowski ze Stalowej Woli, ks. Henryk Jankowski z Gdańska i ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Czwartkowe msze św. oraz Duszpasterstwo Ludzi Pracy miały za zadanie ugruntować wśród robotników etykę pracy, solidarność i patriotyzm. Był nieustannie inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa, która za pośrednictwem zwerbowanych w jego otoczeniu tajnych współpracowników przeprowadzała gry operacyjne, mające na celu jego skompromitowanie w oczach wiernych.
Duszpasterstwo mistrzejowickie edytuj
Mistrzejowickie duszpasterstwo organizowało wieczory poetyckie, festiwale piosenki religijnej „Sacrosong”, występy zespołów muzycznych i teatralnych (m.in. „Grupa pod Budą, „Teatru Ósmego Dnia”), regularne wystawy malarstwa, grafiki i fotografii. Działała księgarnia wydawnictw niezależnych, a także Niezależna Telewizja Mistrzejowice, która rejestrowała ważne wydarzenia, w tym strajki w Nowej Hucie. W 1983 roku powstały trzy nowe konfraternie (Robotnicza – skupiająca robotników i pomagająca finansowo bezrobotnym; Samarytańska – prowadzono w niej aptekę darów, czyli bezpłatnie wydawano leki oraz odżywki mieszkańcom całego Krakowa i wielu ośrodkom Solidarności w Polsce; Nauczycielska – prowadzono korepetycje dla dzieci z krakowskich szkół). Te działania wspierali m.in.: ówczesny proboszcz parafii św. Maksymiliana Marii Kolbego, ks. prałat Mikołaj Kuczkowski, Lech Wałęsa, Stefan Bratkowski, Andrzej Wajda, Tadeusz Mazowiecki, Jacek Fedorowicz, Zbigniew Romaszewski, Karol Modzelewski, Adam Macedoński.
Dom Rekolekcyjny i Uniwersytet Robotniczy edytuj
Na początku lat 80. wspólnie z kilkoma księżmi zaczął budowę domu rekolekcyjnego w Groniu na Piekarzówce (dom istnieje do dzisiaj i służy młodzieży oazowej na dni skupienia i rekolekcje).
W roku 1983 ks. Jancarz, wspólnie z m.in. Janem Franczykiem, powołał Chrześcijański Uniwersytet Robotniczy im. ks. kardynała Stefana Wyszyńskiego, funkcjonujący do 1987 roku.
Wikariat Solidarności z Potrzebującymi edytuj
Po pacyfikacji Huty im. Lenina (noc z 4 na 5 maja 1988 r.), w której wiele osób zostało rannych, zwolnionych z pracy lub uwięzionych, ks. Kazimierz powołał Wikariat Solidarności z Potrzebującymi. Udzielał on pomocy materialnej poszkodowanym i bezrobotnym, organizował transporty żywności i odzieży dla najuboższych i prowadził ewidencję osób, które ucierpiały podczas strajku. Ukoronowaniem działalności ks. Kazimierza Jancarza i Duszpasterstwa była zorganizowana w parafii św. Maksymiliana Międzynarodowa Konferencja Praw Człowieka.
Po 1989 edytuj
W 1989 r. ks. Jancarz został proboszczem w podkrakowskiej Luborzycy. Założył tam m.in. Parafialne Gimnazjum Gospodarcze, zorganizował drukarnię, rozpoczął wydawanie pisma „Krzyż Luborzycki” oraz emisję własnego programu radiowego. Wybudował warsztat stolarski i samochodowy, dzięki czemu powstały nowe miejsca pracy dla bezrobotnych. W górach zbudował ośrodek wakacyjny dla dzieci z rodzin bezrobotnych.
Jest autorem Parafialnego śpiewnika liturgicznego, wydanego w Luborzycy w 1993 r.
Ks. Kazimierz Jancarz zmarł nagle, 25 marca 1993 roku, w wieku 46 lat. Został pochowany w Makowie Podhalańskim. W jego pogrzebie uczestniczyli członkowie parlamentu, prezydent Lech Wałęsa, wojewoda Tadeusz Piekarz, pracownicy zakładów pracy i tysiące przyjaciół. Mszę św. koncelebrował ks. kard. Franciszek Macharski. Na zakończenie uroczystości tłum ludzi odśpiewał Ojczyzno ma..., śpiewane zawsze na zakończenie czwartkowych mszy św. za Ojczyznę.
Odznaczony pośmiertnie Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2008)[3].
Upamiętnienia edytuj
- Szkoła Podstawowa nr 85 na os. Złotego Wieku (od 10 listopada 2006 r.)
- ulica łącząca ulice Srebrnych Orłów i Franciszka Bohomolca[4].
Ks. Kazimierza Jancarza upamiętniają też:
Przypisy edytuj
- ↑ Z ludu wzięty, dla ludu ustanowiony. milosierdzie.stargard.pl. [dostęp 2011-08-05]. (pol.).
- ↑ Kościół po szwedzku: rozmowa z ks. Marianem Jancarzem. „Gość Niedzielny”, 2010.
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 3, poz. 15
- ↑ ks. Kazimierz Jancarz – Parafia pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego [online] [dostęp 2023-04-02] (pol.).
- ↑ Szlakami Solidarności w Małopolsce [online], archiwum-solidarnosc-malopolska.pl [dostęp 2023-04-02].
- ↑ Ksiądz Kazimierz Jancarz - kapelan "Solidarności" - artykuł zamieszczony w "Naszym Dzienniku", w numerze 275 (2685) z dnia 25-26 listopada 2006 r. [online], mtrojnar.rzeszow.opoka.org.pl [dostęp 2023-04-02].
- ↑ Patron Szkoły | Szkoła Podstawowa nr 85 [online] [dostęp 2023-04-02] (pol.).
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej- Kraków, W Luborzycy uczczono pamięć ks. Kazimierza Jancarza [online], Instytut Pamięci Narodowej - Kraków [dostęp 2023-04-02] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Andrzej Zwoliński, Jancarz Kazimierz, ksiądz, duszpasterz ludzi pracy, działacz społeczny, [w:] Encyklopedia Katolicka, Lublin 1997, t. IX, kol. 957.