Kazimierz Ostaszewski z Zarszyna
Kazimierz Ostaszewski herbu Ostoja (ur. 1756, zm. 3 września 1845 w Zarszynie) – chorąży Kawalerii Narodowej, właściciel dóbr Zarszyn, Posada Zarszyńska i Długie w ziemi sanockiej.
 Ostoja | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka |
Maria z Krynickich |
| Żona |
Helena z Załęskich |
| Dzieci |
Franciszka Czermińska |
Życiorys edytuj
Był synem Michała i Marii z Krynickich, zaś bratem Sebastiana (1755-1826) i Józefa (1765-1854) Ostaszewskich.
W młodości służył przez szereg lat w chorągwi starosty nowogródzkiego Tadeusza Czackiego, wchodzącej w skład Drugiej Brygady Kawalerii Narodowej. Odszedł ze służby wojskowej w stopniu chorążego w listopadzie 1791 roku[1].
Jest cytowany w wielu pamiętnikach z epoki, m.in. we wspomnieniach takich XIX-wiecznych pamiętnikarzy z Galicji, jak Jędrzej Rogoyski, Ludwik Jabłonowski, Juliusz Czermiński i Mieczysław Weryha Darowski. Poeta Wincenty Pol zaczerpnął z jego gawęd wątki do poematu historycznego "Mohort"[2], opowieści o kresowym rycerzu, obrońcy ojczyzny i wiary. Według Jędrzeja Rogoyskiego (1815–1862), „Stary Ostaszewski był to żołnierz dawny za Stanisława Augusta z kawalerii narodowej, który stał długo na Ukrainie i pomimo swego wieku 90 lat miał nadzwyczaj dobrą pamięć i lubił dużo opowiadać. Znakomity polski poeta, Wincenty Pol, który często u niego bywał, skorzystał z tych opowiadań i przy swojej bujnej fantazji utworzył poemat 'Mohort'”[3]. Podobnie zapamiętał go Ludwik Jabłonowski (1810–1887), który zanotował w swoim pamiętniku: "Bywał także u moich rodziców rotmistrz Ostaszewski, ten sam, o którym Pol w ostatniej potyczce Mohorta wspomina. Na jego ręku widziałem pierwszy raz tak zwany „pierścień księcia Józefa"; miał być kuty z podków karej klaczy, na której zginął; na srebrnym podbiciu był napis: „Bóg mi powierzył honor Polaków. Jemu go w ręce oddaję.”[4]
W 1810 r. odsprzedał swemu przyrodniemu bratu, Józefowi Ostaszewskiemu, dobra w Klimkówce i zakupił, w tym samym roku, od Stanisława Siemieńskiego dobra Zarszyn, Posada Zarszyńska i Długie w ziemi sanockiej.
Jego dwór w Posadzie Zarszyńskiej położony był na wyspie w środku stawu. Według XIX-wiecznego opisu, "w roku 1845 było miasteczko Zarszyn, z dwoma folwarkami jeszcze, w posiadaniu ś.p. Kazimierza Ostaszewskiego, mężnego towarzysza Mohorta, co dług winny ojczyźnie spłacał szesnastoletnią służbą na jej kresach, - a osiadłszy w tym od ojca danym sobie majątku, płużył przez pół wieku rolę dawnym obyczajem, złożywszy oręż, lemieszem piastowskim. Skromny ale rozgłośny gościnnością domek drewniany wśród wyspy, ujętej w czyste wody stawu, stał wciąż otworem dla krewnych, przyjaciół i dalszych ziomków."[5]
Cieszył się szacunkiem szlachty. Według wspomnień Juliusza Czermińskiego (1821–1908), jego dom „był w całym Sanockiem w wielkim poszanowaniu, tak z powodu cnót obywatelskich i domowych, jak majątku i gospodarstwa na owe czasy wzorowego”[6].
Od 1818 r. był członkiem Stanów Galicyjskich, czyli galicyjskiego sejmu stanowego[7].
W okresie powstania listopadowego jako jeden z nielicznych w Galicji wspierał ruch niepodległościowy w sąsiednim Królestwie. „W Galicji, w stan letargowy popadłej – zanotował pochodzący z tych terenów inny pamiętnikarz, Mieczysław Darowski (1810-1889) – raziła mnie obojętność powszechna młodzieży; drganie serdeczniejsze czuć było tylko w starcach kościuszkowskiej ery, jak hr. Ksawerego Krasickiego, hr. Stanisława Dzieduszyckiego, a nawet ery barskiej, jak Kazimierza Ostaszewskiego”[8]. W maju 1831 r. w jego majątku w Zarszynie zatrzymał się korpus gen. Józefa Dwernickiego, spokrewnionego z Ostaszewskimi[9].
Od 10 maja 1797 był ożeniony z Heleną z Załęskich (1778–1862), córką Józefa i Agnieszki z Kraińskich. Zmarł 3 września 1845 r. w Posadzie Zarszyńskiej i został pochowany w Zarszynie. Pozostawił dwie córki: Franciszkę (ok. 1800–1832), żonę Ksawerego Czermińskiego i Ludwikę Różę (1806–1877), żonę Franciszka Niezabitowskiego.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ „Dymissya Urodzonemu Kazimierzowi Ostaszewskiemu, Chorążemu Kawaleryi Narodowey Woyska Koronnego Chorągwi Urodzonego Tadeusza Czackiego”, Archiwum Główne Akt Dawnych, Metryka Koronna, Księgi Spraw Publicznych (Księgi Kanclerskie), sygn. 97, s. 80-81
- ↑ Wincenty Pol, Mohort. Rapsod rycerski
- ↑ Jędrzej Rogoyski, „Pamiętniki moje”, Warszawa 1972, s. 71.
- ↑ Ludwik Grzymała Jabłonowski, "Pamiętniki". Opracował oraz wstępem i przypisami opatrzył Karol Lewicki, Wydawnictwo Literackie, 1963, s. 36
- ↑ Rolnik: czasopismo dla gospodarzy wiejskich ; organ urzędowy c.k . galicyjskiego Towarzystwa gospodarskiego, tom 13, Lwów 1873
- ↑ Juliusz Czermiński, „Pamiętnik 1821-1899” – Biblioteka Ossolineum we Wrocławiu, sygn. 15374, s. 11–12.
- ↑ Zachowany w Bibliotece Ossolineum certyfikat stanowy z dnia 22 maja 1818 r. głosi: „Ponieważ Kazimierz Ostaszewski, dziedzic dóbr Zarszyna w cyrkule sanockim leżących należycie dowiódł, że posiada takie przymioty, jakie Najwyższym Patentem z dnia 13 kwietnia 1817 roku oznaczone i przepisane są, przeto się Onemuż prawo do znajdowania się, zasiadania i głosowania na Zgromadzeniach Seymowych Królestw Galicyi i Lodomeryi, jako współczłonkowi Stanu Rycerskiego przyznaje”.
- ↑ Mieczysław Darowski, „Wspomnienia” – Biblioteka Ossolineum we Wrocławiu, sygn. 6792, s. 11–18.
- ↑ Matka gen. Dwernickiego, Helena z Załęskich Dwernicka, i teść Kazimierza Ostaszewskiego, Józef Załęski, byli rodzeństwem.