Kazimierz Załęski (kapitan)
Kazimierz Załęski ps. „Jaworski”, „Jon”, „Jabłoński” (ur. 25 maja 1914 w Koseminie, zm. 5 maja 1977 w Łodzi) – kapitan piechoty Wojska Polskiego i Armii Krajowej. Komendant Podokręgu Ciechanów POZ, komendant Inspektoratu II AK Ciechanów, komendant Inspektoratu I AK Płocko-Sierpeckiego, komendant Inspektoratu Rejonowego II „OW” Podokręgu Północnego Obszaru Warszawskiego AK. W konspiracji używał fałszywych dokumentów na nazwiska Franciszek Kazimierz Rybicki vel Rybak i Kazimierz Bielawski.
 ppor. Kazimierz Załęski | |
 kapitan piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1937–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca plutonu |
| Główne wojny i bitwy |
II wojna światowa
|
| Późniejsza praca |
biegły księgowy |
Życiorys edytuj
Urodził się w Koseminie, jako syn Franciszka i Leokadii z domu Rybickiej. W roku 1934 zdał maturę w Seminarium Nauczycielskim w Wymyślinie. Służbę wojskową odbył na kursie unitarnym w Różanie (w latach 1934–1935). Następnie uczył się w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej-Komorowie[1]. Promowany na stopień podporucznika został ze starszeństwem z dniem 1 października 1937 roku oraz 315. lokatą w korpusie oficerów piechoty[2], po czym skierowano go do służby w 14 pułku piechoty z Włocławka[a], w którym objął dowodzenie plutonem z 1 kompanii strzeleckiej (kompanią dowodził wówczas por. Władysław Szelepin)[3]. W październiku 1938 roku wziął udział w operacji zaolziańskiej – jako oficer 3 kompanii strzeleckiej, w zbiorczym batalionie wystawionym przez 14 pp (zajmował stanowisko zastępcy dowódcy tej kompanii, którym był ppor. Mieczysław Nejman). Na dzień 23 marca 1939 roku zajmował 310. lokatę wśród podporuczników piechoty w swoim starszeństwie[4]. Do momentu ogłoszenia mobilizacji nadal dowodził plutonem z 1 kompanii strzeleckiej I batalionu 14 pułku piechoty[5][6].
Zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym został dowódcą 1 kompanii strzeleckiej w I batalionie 14 pp[7] i na jej czele wziął udział w walkach toczonych przez włocławski pułk na obszarze korytarza pomorskiego. Podczas tychże walk został wyróżniony w boju, a w dniu 3 września 1939 roku pod Mełnem otrzymał ciężką ranę (w pierś i ramię)[7] i został ewakuowany w okolice Kutna. Tam dostał się do niemieckiej niewoli.
Przebywał w szpitalu jenieckim SS w Łodzi, z którego uciekł wiosną 1940 roku. Po ucieczce, wraz z dwoma innymi oficerami, podjął próbę przedostania się przez Węgry na Zachód. Próba ta nie powiodła się i Kazimierz Załęski powrócił na krótko do Warszawy. Następnie ukrywał się w Chotumiu koło Ciechanowa. W roku 1941 kapitan Mieczysław Teodorczyk (były oficer 14 pułku piechoty) polecił ppor. Załęskiemu utworzenie struktur Polskiej Organizacji Zbrojnej w powiecie ciechanowskim[8]. Jesienią 1941 roku został komendantem Podokręgu Ciechanów POZ, który w lipcu 1942 roku połączył się z Armią Krajową. Kazimierz Załęski został wówczas inspektorem AK na powiaty: mławski, ciechanowski i działdowski[9] (Inspektorat II AK Ciechanów). Następnie zajmował stanowisko komendanta Inspektoratu I AK Płocko-Sierpeckiego oraz komendanta Inspektoratu AK II „OW”. Po wkroczeniu wojsk radzieckich ukrywał się, lecz w dniu 21 stycznia 1945 roku został aresztowany przez NKWD. Następnej nocy uciekł z aresztu i przez krótki czas mieszkał we Włocławku. W tym czasie był poszukiwany przez Urząd Bezpieczeństwa. Potem wyjechał do Łodzi, gdzie podjął pracę w Państwowych Zakładach Wydawnictw Szkolnych. W okresie późniejszym pracował jako biegły księgowy[b]. Początkowo nie utrzymywał żadnych kontaktów z byłymi uczestnikami konspiracji, nawiązał je dopiero po 1956 roku, co pozwoliło organom bezpieczeństwa ustalić jego tożsamość. Było to przyczyną późniejszych szykan i inwigilacji[1].
W roku 1944 zawarł związek małżeński z Walentyną Borowiec, uczestniczką konspiracji ps. „Magda”, która w 1940 roku pomogła mu w ucieczce ze szpitala (zajmowała w nim wówczas stanowisko siostry oddziałowej)[10].
Zmarł na nowotwór płuc i wątroby w dniu 5 maja 1977 roku w Łodzi[11] i został pochowany na tamtejszym cmentarzu rzymskokatolickim Matki Bożej Nieustającej Pomocy przy ulicy Szczecińskiej 96/100 - kwatera: 9, front: 12, grób: 9. Spoczywa razem z żoną Walentyną (ur. 29 kwietnia 1915 r., zm. 27 września 1994 r.) oraz synem Kazimierzem (ur. 3 grudnia 1952 r., zm. 26 czerwca 2015 r.).
Awanse edytuj
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c 150 lat szkoły Wymyślin – Skępe ↓.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 27.
- ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 297.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 115.
- ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 299.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 564.
- ↑ a b Ciesielski 2008 ↓, s. 309.
- ↑ Brenda 1995 ↓, s. 22.
- ↑ Brenda 1995 ↓, s. 23.
- ↑ Brenda 1995 ↓, s. 22-23.
- ↑ Brenda 1995 ↓, s. 24.
- ↑ Polska Podziemna ↓.
Bibliografia edytuj
- Igor Kraiński, Jacek Pekról: 14 Pułk Piechoty. Wydawnictwo „Egros”, 1992. ISBN 83-85253-13-0.
- Zdzisław Ciesielski: Dzieje 14 Pułku Piechoty w latach 1918–1939. Wydawnictwo Adam Marszałek, 2008. ISBN 978-83-7441-937-6.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939: stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Księgarnia Akademicka Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w wojsku polskim 1935–1939. Warszawa: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 978-83-7188-691-1.
- Waldemar Brenda: Kazimierz Załęski – „Jon”, „Jaworski” – inspektor Armii Krajowej. Notatki Płockie, t. 40, nr 1(162). Płock: Towarzystwo Naukowe Płockie, 1995. [dostęp 2022-10-20].
- 150 lat szkoły Wymyślin – Skępe. [dostęp 2022-10-20].
- Serwis Polska Podziemna. Dział „Postacie”. Załęski Kazimierz. [dostęp 2022-10-20].