Klasztor w Słupie
Klasztor w Słupie – najstarszy konwent klasztorny na Pomorzu Zachodnim. Ruiny zabudowań znajdują się w miejscowości Stolpe an der Peene koło Anklam, w powiecie Vorpommern-Greifswald, w Meklemburgii-Pomorzu Przednim.
| klasztor | |||||||||||||||||||
 Zachowane pozostałości zachodniej wieży | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość |
Stolpe an der Peene (pol. Słup) | ||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| pod wezwaniem Św. Jana |
od | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Meklemburgii-Pomorza Przedniego  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Niemiec  | |||||||||||||||||||
 53°52′N 13°34′E/53,866667 13,566667
| |||||||||||||||||||
Założenie edytuj
Według tradycji, miejsce, w którym utworzono klasztor było miejscem śmierci księcia zachodniopomorskiego Warcisława I, który miał zginąć w obronie świeżo wprowadzanego katolicyzmu. Miejsce wybrał osobiście brat zmarłego, książę Racibor I, chcąc wznieść kościół wotywny w intencji brata. Zabudowania powstały nad brzegiem rzeki Piany koło obecnej wsi Słup. Konsekracji dokonano osiemnaście lat po śmierci Warcisława I, w dniu 3 maja 1153 roku. Najprawdopodobniej ciało samego Warcisława I zostało też wtedy przeniesione do przyklasztornego kościoła pod wezwaniem św. Jana.
Historia edytuj
Rozwój dóbr klasztornych edytuj
Pierwszymi rezydentami klasztoru byli benedyktyni, którzy przybyli z klasztoru w Berge (obecnie część Gardelegen) koło Magdeburga w Saksonii–Anhalcie, którzy otrzymali we władanie pobliską wieś Słup. Następnymi nadaniami były między innymi wsie Połczyn i Quilow (obecnie część Połczyna). W 1222 roku klasztor wzbogacił się o wieś Liepen otrzymaną z rąk księżnej Ingardy, wdowy po księciu dymińskim i krzyżowcu Kazimierzu II. Pod koniec XIII wieku benedyktyni w Słupie popadli jednak w problemy gospodarcze. Prawdopodobnie na skutek tego w 1304 roku zabudowania zostały przekazane cystersom z klasztoru w Schulpforte (obecnie część Naumburga), w Saksonii–Anhalcie.
Kalendarium edytuj
- 3 maja 1153: konsekracja kościoła i klasztoru, osiedlenie benedyktynów
- 1164: w klasztorze spotkali się król duński Waldemar I Wielki oraz książę Saksonii i Bawarii Henryk Lew
- 1180 - 1190: budowa przyklasztornej trójnawowej bazyliki
- 1222: w klasztorze zamieszkała księżna-wdowa Ingarda duńska
- 1304: klasztor stał się własnością cystersów
- 1305: mnisi ze Słupa założyli podległy im klasztor w Kärkna/Falkenau (obecnie w gminie Tartu w Estonii)
- 1319: kolejny klasztor cystersów słupeckich powstał we wsi Padise w obecnej Estonii
- 1534: książę wołogoski Filip I przyjął luteranizm, nastąpiła sekularyzacja klasztoru
- 1637: bitwa pomiędzy wojskami cesarskimi i szwedzkimi przy budynkach poklasztornych (zniszczenie zabudowań wskutek pożaru)
Do dziś zachował się fragment zabudowań wieży zachodniej wraz z częścią krypt z kościoła pod wezwaniem Św. Jana.
W Stolpe an der Peene znajduje się także czynny tzw. kościół wotywny Warcisława wybudowany pod koniec XIX wieku.
Bibliografia edytuj
- Franke Lars, Erst Schwert, dann Kreuz : vor 850 Jahren wurde in Stolpe das erste Kloster Vorpommerns gegründet [w:] "Heimatkurier", nr 9, 2003;
- Krauel Willy, Geschichte des Klosters Stolpe [w:] "Das Dorf Bartow in Vorpommern und sein historisches Umfeld", 2008;
- Mohr Lutz, Mönche an der Peene : über die Entstehung des ersten Klosters in Pommern [w:] "Die Boje" nr 10, 2006.
- Pridöhl Gerhard, Ein Zisterzienser kam wieder nach Stolpe : Abt aus Marienstatt besuchte zum 850. Geburtstag Kloster an der Peene [w:] "Die Pommersche Zeitung", nr 53, 2003;
- Winands Klaus, Stolpe [w:] "Klosteranlagen in Mecklenburg und Vorpommern", 2005;
- Wöller Werner, Vor- und Frühgeschichte, Mittelalter und frühe Neuzeit [w:] "Ortsgeschichtskommission Gützkow (Hrsg): Gützkower Heimatgeschichte" z. 2, 1990.