Wikipedia

Klaudiusz Angerman

Klaudiusz Angerman (właśc. Angermann, ur. 7 lipca 1861 we Lwowie, zm. 11 listopada 1922 w Nowym Sączu) – polski inżynier, budowniczy, geolog i polityk.

Klaudiusz Angerman
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

7 lipca 1861
Lwów

Data i miejsce śmierci

11 listopada 1922
Nowy Sącz

Zawód, zajęcie

inżynier, budowniczy, geolog

Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

Urodził się w zamożnej rodzinie mieszczańskiej jako syn Karola i Anieli z Mańkowskich. Po ukończeniu gimnazjum w Jarosławiu[1] studiował w latach 1878–1880 na Wydziale Inżynierii Politechniki Lwowskiej, a następnie na Politechnice Wiedeńskiej, którą ukończył w 1883 z wynikiem celującym.

Od 1885 jako młody inżynier wziął udział w budowie kolei Stryj–Ławoczne, a później Rzeszów–Jasło. Jako urzędnik Generalnej Dyrekcji Kolei Państwowych decyzją cesarza z 5 września 1888 r. otrzymał złoty krzyż zasługi[2]. W latach 1885–1902 był inżynierem miejskim w Jaśle. Między innymi jego autorstwa jest rozbudowa kolegiaty w Jaśle, budowa kanalizacji miejskiej i parków.

Od 1902 poświęcił się badaniom geologicznym i poszukiwaniu ropy naftowej. Podróżował w celu zbierania doświadczeń i poszukiwania kontaktów gospodarczych do Tyflisu, Groznego i Baku, do Włoch (Apeniny) i Rumunii (Ploeszti), ale największe sukcesy odniósł w kraju – na Podkarpaciu. Z wielką intuicją, popartą gruntownymi studiami geologii, trafnie odkrywał tam źródła ropy i gazu. Razem z przemysłowcem naftowym Henrykiem Macherem założył kilka szybów naftowych w zagłębiu borysławskim i dorobił się dużego majątku na kopalniach w Tustanowicach oraz w Męcinie pod Krosnem i Rudawce Rymanowskiej.

Od 1904 związany z Boguchwałą poprzez ożenek z Marią, córką właściciela Boguchwały i Lutoryża Zenona Turczynowicza-Suszyckiego. W 1905 założył tam cegielnię, która funkcjonowała jeszcze długo po jego śmierci i dostarczała okolicznym mieszkańcom – niekiedy na koszt właściciela (według wspomnień w jego środowisku) – cegieł na kominy w chatach. Na rzecz odradzającej się Polski w 1914 r. wyposażył z własnych środków czternastu legionistów z Boguchwały i okolic w umundurowanie i uzbrojenie, a jego córka Maryla wyhaftowała dla nich sztandar. Także z jego inicjatywy, projektu i finansowego wsparcia powstał w Boguchwale w 1910 pomnik 500. rocznicy bitwy pod Grunwaldem. Pomnik Grunwaldzki w Budziwoju jest również jego projektu.

Był także działaczem ludowym, od 1908 członkiem Polskiego Stronnictwa Ludowego. W latach 1911–1913 był członkiem Rady Naczelnej PSL. Z ramienia PSL został wybrany w 1911 posłem XII kadencji do austriackiej Rady Państwa i sejmu wiedeńskiego okręgu Kolbuszowa – Rzeszów – Głogów. Współpracował z Wincentym Witosem, popierał reformę rolną. W parlamencie wiedeńskim brał udział głównie w pracach komisji budżetowej i wodnej. Były one dla niego okazją do planowania przedsięwzięć gospodarczych na skalę europejską. Był gorącym rzecznikiem budowy całej sieci połączeń wodnych od Dunaju poprzez Wełtawę, Wisłę, Odrę i Łabę po Morze Północne i Bałtyk i kanału galicyjskiego Wisła – Dniestr.

W latach I wojny światowej aktywnie działał w stowarzyszeniach charytatywnych na rzecz rannych Polaków. W 1914 wszedł w skład Naczelnego Komitetu Narodowego, współpracując z Władysławem Sikorskim. Został w krajowych władzach naczelnych NKN szefem komisji aprowizacyjnej.

Po wojnie opracował i opublikował program odbudowy gospodarczej kraju: Co pierwszy Sejm Rzeczypospolitej Polskiej załatwić powinien?, Zarys naszego programu ekonomicznego. Był działaczem krakowskiego ośrodka PSL-Piast i należał obok Jana Dąbskiego i Rogera Battaglii do głównych współpracowników „Gońca Krakowskiego” w krótkim okresie, gdy pismo służyło za organ tej partii (od 10 listopada 1920 do 11 grudnia 1921)[3]. W 1922 kandydował do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, jednak nie doczekał wyborów, zmarł nagle na serce na dworcu kolejowym w Nowym Sączu w dniu 11 listopada 1922 r. Jego zwłoki zostały złożone w krypcie kaplicy grobowej na cmentarzu w Boguchwale.

Postać Klaudiusza Angermana tak scharakteryzował w swoich wspomnieniach Wincenty Witos: „Inżynier Klaudiusz Angerman mówił zawsze sucho i spokojnie, posługując się cyframi i datami (...). Był człowiekiem o niezwykłej prawości charakteru i stałości poglądów. Odznaczał się też dużą pracowitością i rzadką jak na jego stosunki ofiarnością."[4]

 
Tablica Klaudiusza Angermana na kaplicy grobowej w Boguchwale

Publikacje edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Jamrógiewicz 1878 ↓, s. 58.
  2. ↑ Czas 1888, nr 208 z 12 IX, s.1
  3. ↑ Paczkowski 1970 ↓, s. 64–65.
  4. ↑ Wincenty Witos, Moje wspomnienia

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Klaudiusz_Angerman&oldid=73453387”