Kliwia cynobrowa
Kliwia cynobrowa, kliwia pomarańczowa (Clivia miniata (Lindl.) Bosse.) – gatunek rośliny należący do rodziny amarylkowatych. Pochodzi z Afryki południowej i sprowadzona została do uprawy w Europie w 1854 roku. Niegdyś popularna roślina doniczkowa, obecnie rzadziej uprawiana.
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kliwia cynobrowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Clivia miniata (Lindl.) Bosse. Vollst. Handb. Bl.-Gärtn., ed. 3, 1: 768 (1859) | |
Morfologia i biologia edytuj
- Pokrój
- Z krótkiego pędu wyrastają gęste, naprzeciwległe liście spomiędzy których wyrasta na ok. 50 cm sztywny pęd kwiatonośny zwieńczony okazałymi kwiatami.
- Korzeń
- W odróżnieniu od podobnych roślin z rodzaju zwartnica (Hippeastrum), kliwia wykształca pod ziemią mięsiste, jasne korzenie, a nie cebulę.
- Liście
- Osiągają 40-60 cm długości i 4-6 cm szerokości. Naprzeciwlegle ułożone, łukowato wygięte symetrycznie na dwie strony, u nasady przylegają do siebie. U starszych roślin nasady kolejnych par liści nakładają się tworząc zgrubiałą nasadę pędu na podobieństwo krótkiego pnia. Blaszka liści jest skórzasta, ciemnozielona.
- Kwiaty
- Mają ok. 5 cm średnicy i kształt kielichowaty. W zależności od odmiany mają różną barwę od koralowej, poprzez różne odcienie czerwieni i pomarańczu, po kolor cytrynowożółty. Wyrastają w baldachach po 10–12 (rzadko do 20) na szczycie łodygi kwiatonośnej. Termin kwitnienia przypada na miesiące od lutego do kwietnia i kwiaty utrzymują się przez kilka tygodni. W dobrych warunkach roślina powtarza kwitnienie jesienią.
- Roślina lekko trująca
- Cała roślina jest trująca, ale szczególnie nasady liści i łodyga[3]. Objawami zatrucia są: ślinotok, wymioty i biegunka, większe dawki mogą spowodować zapaść i śmierć[3].
Nazewnictwo edytuj
Gatunek znany jest pod dwoma nazwami zwyczajowymi w języku polskim – jako kliwia cynobrowa[4][5][6] lub pomarańczowa[7][8]. Pierwsza nazwa proponowana jest w wydawnictwach specjalistycznych o charakterze słownikowym, podczas gdy druga dominuje w publikacjach ogrodniczych i popularnych. Łacińska nazwa rodzajowa Clivia nadana została na cześć Lady Clive, hrabiny Northumberland[9].
Uprawa edytuj
Roślina uprawiana w Europie jako doniczkowa. Jest długowieczna i łatwa w uprawie. Wymaga stanowiska półcienistego lub widnego i zimowania w temperaturze ok. 10 °C (przetrzymywana stale w temperaturze pokojowej nie kwitnie). Rozmnażana jest za pomocą odrostów, pojawiających się na starszych roślinach i oddzielanych po osiągnięciu przez nie ok. 15 cm wysokości. Możliwe jest też rozmnażanie z nasion, ale ich dojrzewanie trwa ok. 10 miesięcy i nie zawsze zachowują one cechy osobnika matecznego[9]. Ponadto jeżeli dopuści się do wytwarzania nasion, to roślina w następnym roku raczej nie zakwitnie. Stąd też, jeżeli nie zależy nam na nasionach, należy pęd kwiatowy po przekwitnieniu obciąć[9]. Zakurzone liście czyści się wilgotną szmatką.
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-12] (ang.).
- ↑ a b Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. ISBN 978-83-11-11088-5.
- ↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.
- ↑ Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1964.
- ↑ Alicja Szweykowska, Jerzy (red.) Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. I. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993. ISBN 83-214-0140-6.
- ↑ Rośliny pokojowe : praktyczna encyklopedia. Warszawa: Hachette Livre Polska, 2009. ISBN 978-83-7575-544-2.
- ↑ Anna Skalická: Encyklopedia roślin domowych. Warszawa: BGW, 1992, s. 276-278. ISBN 83-7066-242-0.
- ↑ a b c Dawid Longman: Pielęgnowanie roślin pokojowych. Warszawa: PWR i L, 1997. ISBN 83-09-01559-3.
Bibliografia edytuj
- Anna Skalická: Encyklopedia roślin domowych. Warszawa: BGW, 1992, s. 276-278. ISBN 83-7066-242-0.
- Izabella Kiljańska: Rośliny ozdobne w mieszkaniu i na balkonie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990, s. 244-246. ISBN 83-09-01258-6.
- Rośliny pokojowe : praktyczna encyklopedia. Warszawa: Hachette Livre Polska, 2009. ISBN 978-83-7575-544-2.