Kościół św. Anny w Ustroniu

zabytkowy kościół drewniany w Ustroniu (woj. śląskie)

Kościół św. Annykościół parafialny parafii św. Anny w Ustroniu. Znajduje się na osiedlu Nierodzim.

Kościół św. Anny w Ustroniu
160/60 (R/301/50) z dnia 27.02.1960 r.
oraz A-302/78 z 21.04.1978 r.[1]
kościół parafialny
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Ustroń

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Anny w Ustroniu Nierodzimiu

Wezwanie

św. Anny

Położenie na mapie Ustronia
Mapa konturowa Ustronia, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Anny w Ustroniu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Anny w Ustroniu”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Anny w Ustroniu”
Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego
Mapa konturowa powiatu cieszyńskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Anny w Ustroniu”
Ziemia49°46′00,8″N 18°48′23,7″E/49,766889 18,806583

Kościół znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego w pętli beskidzkiej.

Kościół św. Anny to najstarsza świątynia w Ustroniu. Powstał z inicjatywy ówczesnego właściciela Nierodzimia, Antoniego Goczałkowskiego. Został wzniesiony w 1769 r. na miejscu dawnego kościoła, zbudowanego jeszcze przez ewangelików[2]. Ten, po przejęciu go w 1654 r. przez katolików, był kościołem filialnym skoczowskiej fary. Utrzymywany jedynie "...z dzwonienia i jałmużny..." w 1740 r. był już w tak złym stanie, że groził zawaleniem i musiał zostać rozebrany.[3]

Całe drewno dębowe na progi, futryny drzwi i okien itp. ofiarował Goczałkowski. Resztę kosztów (razem 603 złote reńskie i 54 krajcary) pokryto z majątku kościelnego (174 reńskie i 53 krajcary) oraz z datków od dobrodziejów (428 reńskich i 29 krajcarów). Nowy kościół został poświęcony w 1769 r. przez skoczowskiego proboszcza, Józefa Nepomucena Waldera, jednak początkowo nie było w nim ani podłogi ani ławek. Dopiero w roku 1789, kiedy kościół przeszedł pod patronat księcia cieszyńskiego Alberta, uzupełniono te braki.[4]

Drewniany, konstrukcji zrębowej, zwrócony prezbiterium ku zachodowi. Do trójbocznie zamkniętego prezbiterium przylegają zakrystia (od południa) i skarbczyk (od północy), niewyodrębniające się z bryły kościoła. Nawa prostokątna, szersza od prezbiterium, kryta stropem. Nad prezbiterium i nawą wspólny dach dwuspadowy. Nad nawą od wschodu wznosi się czworoboczna wieża, nadbudowana w 1938 r., zwieńczona cebulastym hełmem z ośmioboczną latarnią. W latach 1965-1966 świątynię gruntownie restaurowano i obito ściany budowli gontem. Wieża i szczyt wschodni szalowane deskami. Wyposażenie kościoła – późnobarokowe, z XVIII i początków XIX w., polichromia odnawiana współcześnie. W ołtarzu głównym, z rzeźbami Boga Ojca w glorii (w zwieńczeniu) oraz świętych Józefa i Jakuba, obraz z 1704 r., przedstawiający leonardiańską św. Annę Samotrzeć. Według napisu na obrazie "Tento obraz darował na Chwalu Bożi i Swatey Anny Andris Lukas ze Skoczowa".[5] Ambona rokokowa z trzeciej ćwierci XVIII w. z wyobrażeniami Wiary, Nadziei i Miłości na baldachimie. Cennym elementem kościoła jest obraz św. Krzysztofa, zajmujący powierzchnię między oknami po lewej stronie nawy. Świątynię uznano za obiekt zabytkowy już w 1929 r.

W 2000 r. w parafii odbyła się uroczystość poświęcenia nowych dzwonów. Dzwonnicę z 4 dzwonami usytuowano w pobliżu kościoła.

Galeria edytuj

Przypisy edytuj

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
  2. Marcin Żerański: Śląsk Cieszyński. Od Bielska-Białej do Ostrawy. Cieszyn: Pracownia na pastwiskach, 2012, s. 214. ISBN 978-83-933109-3-7.
  3. Londzin Józef: Kościoły drewniane na Śląsku Cieszyńskim (z pośmiertnych zapisków Autora przejrzał, uzupełnił I do druku przygotował ks. R. Tomanek), Nakładem i drukiem „Dziedzictwa błog. Jana Sarkandra”, Cieszyn 1932, s. 207-208;
  4. Londzin Józef: Kościoły drewniane na Śląsku Cieszyńskim ..., s. 208-209;
  5. Londzin Józef: Kościoły drewniane na Śląsku Cieszyńskim ..., s. 212;

Bibliografia edytuj

  • Weronika Szewczyk: Wokół Beskidu Śląskiego - przewodnik turystyczny. Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo "Compass", 2012, s. 46. ISBN 978-83-7605-333-2.