Kościół św. Katarzyny w Goleniowie

Kościół św. Katarzyny w Goleniowie – dawny kościół farny, wybudowany w XV wieku w stylu gotyckim na fundamentach kościoła romańskiego, najokazalsza świątynia i zabytek Goleniowa, od 1534 roku protestancki, po II wojnie światowej zniszczony, odbudowany w latach 1957–1959, obecnie podlega parafii przy ul. Jana Pawła II prowadzonej przez księży chrystusowców. Jego patronką jest św. Katarzyna Aleksandryjska z Egiptu.

Kościół św. Katarzyny w Goleniowie

A-1278 z dnia 12.09.1958
kościół parafialny
Kościół św. Katarzyny
Państwo	Polska
Miejscowość	Goleniów
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Katarzyny w Goleniowie
Wezwanie	św. Katarzyny z Aleksandrii
Historia Data zakończenia budowy XV wiek
Położenie na mapie Goleniowa Kościół św. Katarzyny w Goleniowie
Położenie na mapie Polski Kościół św. Katarzyny w Goleniowie
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Kościół św. Katarzyny w Goleniowie
Położenie na mapie powiatu goleniowskiego Kościół św. Katarzyny w Goleniowie
Położenie na mapie gminy Goleniów Kościół św. Katarzyny w Goleniowie
53°33′49″N 14°49′38″E

Kościół złożony jest z trzynawowego, halowego korpusu, wspartego na czterech gładkich ośmiobocznych filarach, wydłużonego prezbiterium zamkniętego trójbocznie, kwadratowej w rzucie wieży oraz 2 kaplic.

Historia kościoła

Kościół wznoszony był w dwóch fazach budowlanych:

• początek XV wieku – wybudowano trójnawową halę z prezbiterium, wieżą oraz zakrystię
• II połowa XV wieku – nadbudowa I piętra nad zakrystią, budowa kruchty oraz dwóch kaplic po obu stronach wieży i kaplicy po północnej stronie korpusu nawowego

Trzy główne człony budowli (prezbiterium, korpus nawowy i wieża) wykonane zostały z cegły w wiązaniu wendyjskim. Kościół wielokrotnie przebudowywano. W wyniku pożaru w 1686 r. uległ zniszczeniu średniowieczny wystrój świątyni oraz dokumenty dotyczące historii kościoła, co uniemożliwiło rekonstrukcję w czasie odbudowy, przez co zastosowano ówcześnie panujące trendy. Jedynym elementem architektonicznym zachowanym od czasów średniowiecza jest ostrołukowy portal w zachodniej elewacji wieży. Nowo wybudowana wieża była niższa, okna węższe i krótsze, arkady wejściowe do kaplic zmienione z ostrołukowych na półkoliste. W takiej formie kościół istniał do XVIII wieku. W latach 1865–1867 wykonano niemal 100% neogotyckich detali architektonicznych (wejścia, okna, sklepienia, szczyty kaplic). W roku 1892 wykonano nowe neogotyckie zwieńczenia wieży w postaci czterech narożnych wieżyczek i trójkątnych szczycików. W takiej postaci świątynia przetrwała do 1945 r., gdy została częściowo zburzona i spalona w wyniku działań wojennych. Po 12 latach kościół został odgruzowany i odbudowany w stanie sprzed II wojny światowej. W roku 1961 kościół został poświęcony przez ks. biskupa Ignacego Jeża. W latach 1962–1964 prowadzono prace restauratorskie przy wieży, zaś wykończenie wnętrza ukończono w roku 1967.

Do roku 1895 przy kościele istniał średniowieczny cmentarz. Został on zamknięty w roku 1865, zaś trzydzieści lat później został splantowany i wybrukowany kamieniem polnym.

Kościół obecnie

Wieża kościoła od strony zachodniej

Wnętrze kościoła

Ołtarz główny

Obecny wystrój wnętrza świątyni jest odtworzeniem planów XIX-wiecznej regotyzacji. W prezbiterium znajduje się ołtarz w formie tryptyku z postaciami: xx, xx, xx, wykonany przez artystę Stanisława Szulca. Witraże w czterech ostrołukowych oknach przedstawiają (od lewej): św. Maksymiliana Kolbe, Chrystusa Króla oraz świętych: Jadwigę, Wojciecha i Stanisława, Jana Pawła II oraz ostatni: św. Katarzynę. Kaplice znajdujące się w kościele poświęcone są: zmarłym, Augustowi Hlondowi, papieżowi Janowi Pawłowi II, Matce Boskiej Nieustającej Pomocy. W kolejnej z kaplic, którą zdobi witraż przedstawiający chrzest Jezusa w Jordanie, znajduje się chrzcielnica. Przy wejściu głównym można zobaczyć zdjęty z wieży kościelnej dzwon, natomiast w pobliżu nawy bocznej znajdują się relikwie św. Faustyny Kowalskiej.

Ważne daty z historii kościoła

• 1529 – spalenie wieży kościoła podczas pożaru miasta;
• 1534 – kościół katolicki staje się kościołem protestanckim;
• 1589–1686 – kolejne pożary;
• 1701 – ukończenie odbudowy kościoła;
• 1828 – odbudowa nowej wieży;
• 1836 – nowy chór organowy na miejscu pierwotnego tzw. chóru Młynarskiego
• 1865–1867 – regotyzacja kościoła;
• 1867 – budowa 27 głosowych organów przez Barnima Grunberga z Szczecina (opus 95);
• 1829 – nowa gotycka wieża;
• 1885 – założenie centralnego ogrzewania;
• 1903 – nowe witraże oraz oświetlenie elektryczne;
• 1945 – zniszczenie kościoła, objęcie duszpasterstwa przez Towarzystwo Chrystusowe dla Polonii Zagranicznej;
• 1957–1959 – odbudowa kościoła po zniszczeniach wojennych;
• 1960 – poświęcenie prezbiterium;
• 1961 – konsekracja kościoła, kościół ponownie staje się kościołem katolickim;
• 1989 – regotyzacja kościoła;
• 1996 – poświęcenie nowego ołtarza głównego.

Proboszczowie parafii

• 1945–1953 – ks. Franciszek Włodarczyk TChr
• 1953–1957 – ks. Henryk Kulikowski TChr
• 1957–1960 – ks. Seweryn Wieczorek TChr
• 1960–1970 – ks. Jan Ładniak TChr
• 1970–1978 – ks. Józef Kamiński TChr
• 1978–1987 – ks. Włodzimierz Kowalski TChr
• 1987–1996 – ks. Marian Koniewski TChr
• 1996–2001 – ks. Wojciech Necel TChr
• 2001–2010 – ks. Krzysztof Rytwiński TChr
• 2010–2017 – ks. Rafał Hoczek TChr
• 2017–2022 – ks. Krzysztof Musiałek TChr
• 2022– ks. Mirosław Czerwiński TChr

Bibliografia

• Historia kościoła na stronie parafii św. Katarzyny
• U św. Katarzyny w Trzecie Wiary Tysiąclecie – Praca zbiorowa pod redakcją ks. dr W. Necla TChr, Szczecin 1999 r.
• Kościół św. Katarzyny – Dokumentacja historyczno-architektoniczna mgr K. Kaleta, Szczecin 1981 r.
• Goleniów i okolice – St. Rzeszowski – Krajowa Agencja Wydawnicza, W-wa 1966 r.
• Dzieje Ziemi Goleniowskiej i Pomorza – Materiały A. Przeździeckiego.

Linki zewnętrzne

• Parafia pw. św. Katarzyny