Kościół św. Katarzyny w Wieniawie

Kościół pw. Świętej Katarzyny w Wieniawie – rzymskokatolicki kościół parafialny należący do dekanatu przysuskiego diecezji radomskiej.

Kościół św. Katarzyny

448/A/57 z 27.02.1957, 378/A z 21.06.1967 oraz 183/A z 15.10.1982
kościół parafialny
widok ogólny
Państwo	Polska
Miejscowość	Wieniawa
Adres	ul. Kasztanowa
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Katarzyny
Wezwanie	św. Katarzyny
Wspomnienie liturgiczne	25 listopada
Historia Data rozpoczęcia budowy 1511 Data zakończenia budowy 1703
Dane świątyni Styl gotycki Świątynia • materiał bud. • cegła Ołtarz • liczba ołtarzy 3 Liczba naw 1
Położenie na mapie gminy Wieniawa Kościół św. Katarzyny
Położenie na mapie Polski Kościół św. Katarzyny
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Kościół św. Katarzyny
Położenie na mapie powiatu przysuskiego Kościół św. Katarzyny
51°21′43,36″N 20°47′48,34″E

Historia

Pierwsza drewniana świątynia nosząca wezwanie Najświętszej Maryi Panny i świętej Katarzyny została wzniesiona na tym miejscu w 1264 roku przez księdza Hieronima Strzembosza. W XIV wieku dziekan kielecki Mikołaj dobudował do istniejącej świątyni murowaną kruchtę, zakrystię i kaplicę św. Stanisława w stylu gotyckim.

Obecna budowla została zbudowana w drugiej połowie XIV wieku przez proboszcza Stanisława Młodeckiego. Kiedy około 1511 roku na miejscu starej świątyni została zbudowana późnogotycka świątynia, na jej patronkę została wybrana święta Katarzyna. Budowla ta była o sześć metrów wyższa od wcześniejszej.

Prezbiterium i kaplica zostały rozbudowane w 1703 roku, natomiast cała świątynia została odrestaurowana w 1912 roku. Wnętrze zostało gruntownie restaurowane i odnowione w latach 1987–1999 dzięki staraniom księdza Jana Blicharza. Budowla jest murowana i otynkowana.

Architektura

Świątynia jest budowlą orientowaną. Najstarszą jej częścią jest prezbiterium późnogotyckie zamknięte wielobocznie oraz późnogotycka kaplica św. Stanisława. Kaplica otwiera się do prezbiterium arkadą okrągło-łukową, nakrywa ją sklepienie gwiaździste o ciosowych, profilowanych żebrach z kamiennym zwornikiem, na którym jest umieszczony herb Półkozic księdza Stanisława Młodeckiego oraz inicjały SP (odnoszące się zapewne do ówczesnego księdza), z dwoma zachowanymi wspornikami, jeden z nich ma kształt ludzkiej maski. Nawa świątyni, nakryta stropem płaskim, oraz dwa boczne ołtarze powstały w okresie baroku. Budowa nawy została ufundowana w 1703 roku przez Karola Dunina-Wąsowicza, podkomorzego sandomierskiego.

Od strony północnej do prezbiterium jest dobudowana zakrystia ze skarbczykiem, na piętrze otwiera się gotyckim portalem. Zakrystia i składziki nakryte są sklepieniem kolebkowym. Wewnętrzne portale są kamienne, zamknięte odcinkami łuku, późnogotyckie, profilowane i fazowane. Z zewnątrz narożniki prezbiterium i kaplicy posiadają przypory. Okna w kaplicy są ostrołukowe i są umieszczone w barokowych uszatych obramieniach z kroplami. Do wyposażenia świątyni należy barokowa ambona powstała na początku XVIII wieku z herbem Łabędź Dunin-Wąsowiczów – ówczesnych właścicieli i być może fundatorów – oraz późnogotycki krucyfiks powstały na początku XVI wieku i umieszczony w łuku tęczowym. Zachowała się także kamienna chrzcielnica ozdobiona herbem Jasieńczyk, inicjałami Andrzeja Michalskiego oraz datą 1686. Na północnej ścianie prezbiterium podczas prac konserwatorskich w latach 90. XX w. zostały odsłonięte ślady polichromii, zapewne z czasów budowy świątyni.

Wyposażenie

Wewnątrz świątyni można zobaczyć ołtarz główny w stylu późnorenesansowym, powstały na początku XVII wieku z bogatą dekoracją rzeźbiarską, oraz obrazami w ołtarzu z tego samego czasu, oraz wspomniane wyżej dwa boczne ołtarze w stylu barokowym. W ołtarzu głównym są umieszczone dwa obrazy: Ukrzyżowanie i Matki Bożej Szkaplerznej z bogatą dekoracją snycerską. Został przywieziony z Rzymu przez księdza Stanisława Młodeckiego w 1543 roku. Jest to obraz w typie hodegetrii, przedstawiający Matkę Boską z Dzieciątkiem na ręku, namalowany na płótnie naklejonym na desce. Według lokalnej tradycji powstał pod koniec XIV wieku. Ponoć już w momencie gdy znalazł się w kościele, towarzyszyła mu bulla Stolicy Apostolskiej poświadczająca jego łaski, która niestety została skradziona. Obraz był czczony w Wieniawie i okolicach i były mu fundowane liczne wota.