Kościół Matki Bożej Światłości w Żebbuġ
Kościół Matki Bożej Światłości (malt. Il-Knisja tal-Madonna tad-Dawl, ang. Church of Our Lady of Light) – jest to rzymskokatolicki kościół, położony w Żebbuġ na Malcie.
2278 NICPMI (2014-03-28) | |||||||||||
Państwo | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | |||||||||||
Adres |
Triq Tad-Dawl | ||||||||||
Wyznanie | |||||||||||
Kościół | |||||||||||
Archidiecezja | |||||||||||
Wezwanie |
Matki Bożej Światłości | ||||||||||
Wspomnienie liturgiczne |
2. niedziela listopada | ||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Malty | |||||||||||
35°52′07,5″N 14°26′34,6″E/35,868750 14,442944 |
Historia
edytujTytułowanie Maryi „Matką Bożą Światłości” było mocno rozpowszechnione w XVIII wieku. Kult ten zainicjował we Włoszech ks. Giovanni Antonio Genovese; był on silny zwłaszcza na południu Sycylii. W tamtych czasach Malta miała ścisłe związki z Sycylią, więc kult ten szybko rozprzestrzenił się na cały archipelag[1].
Oryginalna kaplica
edytujŻebbuġ jest jedną z najstarszych parafii na Malcie, zawsze była tam duża liczba kaplic i kościołów. Podczas wizyty papieskiego wizytatora Pietro Dusiny w 1575, na terenie znanym jako Blatet Nardu, w miejscu dzisiejszego kościoła Matki Bożej Światłości, stała kaplica dedykowana Nawiedzeniu św. Elżbiety przez Maryję[1]. Jej fundatorem był Leonardo Bonavia. Chociaż w 1588 została dekonsekrowana przez biskupa Tomasa Gargallo, pozostawała w użytkowaniu aż do 1658[2]. Wspomina również o tej kaplicy, przy okazji wizyty duszpasterskiej w 1652, biskup Miguel Balaguer. Niestety z powodu fatalnego stanu, kaplica została w 1657 (lub 1658[2]) definitywnie zamknięta przez tegoż biskupa[1][3][4].
Nowy kościół
edytujPodczas wizyty duszpasterskiej arcybiskupa de Bussan w 1736, dwaj księża, Jerome Azzopardi i Horace Xiberras, poprosili o zgodę na zbudowanie, w miejscu zrujnowanej kaplicy Nawiedzenia, kościoła pod wezwaniem Matki Bożej Światłości (malt. Il-Madonna tad-Dawl). W 1738 rozpoczęto prace budowlane[1][3][4][5]. W 1740 nowa świątynia została poświęcona. Jej architektem był Lorenzo Gafà[3][4].
Uszkodzenia wojenne
edytujPodczas II wojny światowej, 2 maja 1941[4], bomba lotnicza uszkodziła zakrystię i dzwonnicę. Po naprawieniu uszkodzeń, w dzień jego patronki w listopadzie 1947 kościół wznowił swoją posługę dla mieszkańców[1][3].
Architektura
edytujWygląd zewnętrzny
edytujTen niewielki kościół posiada typowe cechy wielu innych świątyń, rozsianych po całym archipelagu. Zbudowany jest na planie kwadratu z imponującą fasadą. Jest ona podniesiona od poziomu gruntu przez dwa duże cokoły, na rogach obejmują ją dwa proste pilastry zwieńczone prostokątnymi kapitelami. Całość przykryta jest belkowaniem i ciężkim gzymsem, na którego środku znajduje się ozdobny fronton z pozostałościami herbu biskupa de Bussan. Linia każdego z pilastrów zakończona jest cokołem z ozdobnym elementem w formie szyszki. Główne wejście tworzą duże prostokątne drzwi, ozdobione kamienną ramą, zwieńczone zaś łamanym trójkątnym naczółkiem. Bezpośrednio nad nim znajduje się duże kwadratowe okno, ozdobione po bokach wydłużonymi esownicami[1][6]. Po każdej stronie drzwi znajduje się niewielkie kwadratowe okno w prostej ramie, służące wiernym do adoracji Najświętszego Sakramentu w czasie, gdy kościół jest zamknięty. Doświetlenie kościoła wspomagają cztery półkoliście zakończone okna, umieszczone po dwa na każdej elewacji bocznej. Każda z nich posiada również boczne wejście, mniejsze niż frontowe, lecz podobnie ozdobione[1].
Elegancka kwadratowa dzwonnica z dwoma dzwonami znajduje się na tyłach świątyni[4].
Wnętrze
edytujWnętrze kościoła uderza nas swoim przepychem. Bogaty fryz biegnie dokoła. Pomiędzy apsydą i prezbiterium widzimy po obu stronach grupę pilastów w stylu jońskim i korynckim. Nad jedynym ołtarzem[4] wspaniały obraz tytularny Madonny z Dzieciątkiem, w otoczeniu aniołów. Szeroka kamienna rama obrazu podtrzymywana jest przez dwa skrzydlate anioły. Nad obrazem wspaniały kartusz z napisem “Marija tat lid-dinja d-dawl ta’ dejjem” (Maryja dała światu światło wiekuiste)[1]. Ponad kartuszem, w połowie na sklepieniu apsydy, umieszczony jest okrągły obraz w ramie trzymanej przez dwa małe putti, przedstawiający Nawiedzenie św. Elżbiety przez Maryję. Przypomina on o oryginalnej kaplicy, która stała na tym miejscu[1][4].
W kościele znajdują się jeszcze cztery inne obrazy nieznanego maltańskiego artysty, zawieszone po dwa na każdej bocznej ścianie. Są to[1][4]:
- obraz św. Szymona Apostoła; Szymon przedstawiony jest z piłą w jednej, a księgą w drugiej ręce, obok dwa aniołki, jeden z gałązką palmy, symbolem męczeństwa
- obraz św. Marii Magdaleny medytującej o Chrystusie
- obraz św. Liboriusza biskupa, stojący obok aniołek trzyma księgę i dwie ampułki z kamieniami - atrybutami świętego, patrona chorych na kamicę nerkową
- obraz Chrystusa Zbawiciela świata.
Obraz tytularny kościoła został odnowiony przez maltańskiego artystę Rafaela Bonnici Calì.
Kościół dzisiaj
edytujKościół jest w dobrym stanie. Co roku w drugą niedzielę listopada obchodzona jest uroczystość ku czci Matki Bożej Światłości[1][4].
Ochrona dziedzictwa kulturowego
edytujBudynek kościoła umieszczony jest na liście National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod nr. 2278[6].
Zobacz też
edytuj- Kościół Matki Bożej Światłości w Żebbuġ (YouTube)
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k Tony Terribile: Il-Madonna tad-Dawl ~ Ħaż-Żebbuġ ~. Kappelli Maltin. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-26)]. (malt.).
- ↑ a b John Scerri: Zebbug / Our Lady of Light ta' Cassis Nardu. malta-canada. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
- ↑ a b c d Alfie Guillaumier: Malta's Towns and Villages. USA: Terry Asphar, 2003, s. 616. ISBN 0-9743821-0-8. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Our Lady of Light - Żebbuġ. W: Mikiel Spiteri (Kilin): A Hundred Wayside Chapels of Malta & Gozo. Valletta: Heritage Books, 2000, s. 211-212. ISBN 99909-93-06-8. (ang.).
- ↑ CXX. Chiese nel Zebbug e suoi limiti / II. Chiesa della B.V. del Lume. W: Achille Feres: Deserizione storica delle chiese di Malta e Gozo. Malta: 1866, s. 422. (wł.).
- ↑ a b Chapel of Our Lady of Light. NICPMI, 2014-03-28. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-05)]. (ang.).